De verdwijning van de AliExpress-miljardair
Bàba Ma, oftewel: vader Ma...
...dat is de koosnaam die Chinezen voor deze man hebben. En nee, het is geen artiest.
Waarschijnlijk heb je weleens iets van hem besteld.
Jack Ma. Hij werd steenrijk met AliExpress en Alibaba...
...en in China kun je niet meer om hem heen.
Via Jacks platforms koop en verkoop je spullen, leen je geld sluit je verzekeringen af en betaal je.
Waar een Chinees is, daar is Jack. En op die manier werd hij de rijkste man van China.
Bijna 50 miljard dollar is-ie waard.
Maar nu is-ie kwijt...
Wie is deze man en wat is er gebeurd?
Jack Ma, geboortenaam Ma Yun...
...is een doodgewoon ventje uit een doodgewoon gezin.
Niets wees erop dat hij ooit de rijkste man uit China zou worden.
Tot de jaren 70. Het tot dan toe geïsoleerde China opent de deuren voor de wereld.
En er volgt een historisch bezoek van de Amerikaanse president Nixon.
Het Chinese volk is een groots volk.
De kleine Ma Yun raakt geobsedeerd door de Engelssprekenden die het land daarna bezoeken.
Elke morgen, negen jaar lang, leidde ik ze gratis rond. En zij hebben me Engels geleerd.
Engels was voor Ma meer dan een taal.
Alles wat ze me leerden, was zó anders dan wat ik leerde op school en van mijn ouders...
En dankzij die westerse toeristen kennen wij Ma Yun als Jack Ma...
...een Amerikaanse penvriendin noemt hem zo, omdat ze zijn echte naam té ingewikkeld vindt.
Ze zei: m'n vader heet Jack, m'n man heet Jack...
...wat vind je van Jack? Ik zei: prima!
Echt succesvol is-ie dan nog niet.
Jack solliciteert veel, maar hij wordt het keer op keer niet.
Niet bij de politie, niet om te studeren aan Harvard en ook niet bij de KFC in China.
In de jaren 80 wordt hij uiteindelijk leraar Engels.
En pas in de jaren 90 komt de ondernemer in hem naar boven.
Eerst met een bescheiden vertaalbedrijfje. Maar in 1995 ontdekt hij op reis in de VS...
Het internet.
Dus 't eerste woord dat ik zocht: bier.
Ik zag bier uit Duitsland, de Verenigde Staten, Japan...
Maar: geen bier uit China!
Waar is China op 't internet, vraagt hij zich af?
Hij bouwt websites. En na wat eerdere pogingen, springt hij in 1999 in een gat in de Chinese markt.
Vanuit dit appartement start hij met 17 man een nieuw bedrijf: Alibaba Group.
Die Alibaba Group richt heel veel bedrijven op.
Een soort marktplaats, AliExpress, AliPay, Taobao, vergelijkingssites, clouddiensten, etcetera.
Jacks bedrijf wordt enorm met wereldwijde impact. Ook hier kennen we z'n bedrijven.
Een usb-stick voor twee kwartjes, een oplader voor een euro. Voor het geld hoef je het niet te laten.
Maar 't duurt wel lang.
Alibaba gaat naar de beurs in New York, Shanghai en Hongkong.
En verdient mil-jarden.
Jack Ma wordt de rijkste man van China.
Hij treedt veel op in het openbaar, staat schouder aan schouder met grote wereldleiders.
...gaat op de foto met beroemdheden, speelt in een film...
...en klimt zelf ook graag als showman op het podium. Als rockster of als Michael Jackson.
Tot zover 'The Rise of Jack Ma'...
...want het gaat effe niet zo lekker.
Ze hebben toegang tot honderden miljoenen mensen...
Ze bedreigen de heerschappij van de Communistische Partij.
Jack Ma zit dus op een berg aan informatie over al die Chinezen die zijn producten gebruiken...
...en daar heeft de Chinese regering ook wel oren naar.
Daarbovenop vindt hij het niet erg om af en toe te botsen met die regering. Hoort bij ondernemen, zegt-ie.
In China sta ik erom bekend dat ik ruziemaak met de regering.
Het internet is nieuw voor alle regeringen.
Dus ik moet de regering overtuigen en met ze meedenken...
...luisteren naar wat ze dwarszit en zeggen wat mij dwarszit.
Maar die houding komt hem letterlijk duur te staan.
Ik wil belangrijk nieuws met u delen dat zich nu ontwikkelt in China.
Eigenlijk zou hij begin november nog wat miljarden kunnen bijschrijven, als nog een bedrijf van hem naar de beurs zou gaan.
Maar die beursgang is op het allerlaatste moment afgeketst...
...z'n bedrijf Alibaba ligt onder vuur van een markttoezichthouder...
...en er loopt een onderzoek naar machtsmisbruik.
Volgens Chinese autoriteiten, omdat er jarenlang te weinig controle is geweest op grote techbedrijven.
Maar volgens anonieme betrokkenen vooral ook hierom:
Je kan een vliegveld niet besturen alsof het een treinstation is.
En de toekomst kan je niet op dezelfde manier besturen als het verleden.
Deze speech die hij onlangs gaf, ging de machtige Communistische Partij te ver, zegt correspondent Sjoerd den Daas:
Jack Ma was sowieso niet een ondernemer die graag binnen de lijntjes kleurde, maar meestal wist-ie wel hoe ver hij kon gaan...
...om op zo'n forum, oog in oog met de toezichthouders en de vice-president...
...op te roepen tot hervormingen van het financiële systeem...
...was voor de partijtop echt een brug te ver.
En dan kun je nog zo'n grote jongen zijn, want dat is Jack Ma hier in China...
Niemand is te groot voor de Communistische Partij om aan te pakken, blijkt nog maar eens.
En zoals ik dus al zei: na die kritische speech heeft niemand hem meer gezien.
Net als eerder al gebeurde met andere bekende kritische Chinezen.
Zoals Wu Xiaohui, de baas van een grote verzekeraar.
En ook de Chinese topactrice Fan Bingbing was twee maanden onvindbaar, voor ze de bak indraaide voor belastingfraude.
Jack Ma is dus een self made multi-miljardair...
...in een land waar niemand groter is dan president Xi Jinping en de Communistische Partij.
Zijn verhaal is ook exemplarisch voor het veranderende economische beleid in China, legt Sjoerd uit:
Jack Ma groeide op in het China van na Mao Zedong. Er mocht weer wat geld worden verdiend.
De deuren naar het buitenland gingen weer op een kier.
Daar heeft hij van geprofiteerd, hebben heel veel Chinezen van geprofiteerd.
Een hoop Chinezen zijn uit de armoede verheven in die periode.
Maar het werd wel erg losjes in de ogen van Xi Jinping.
Hij heeft de laatste jaren dus echt de touwtjes weer aangetrokken.
Waar het voor Amerika de afgelopen jaren 'America First' was...
...was het hier in China vooral 'party first'.
Dus even samengevat: de steenrijke Jack Ma heeft op het juiste moment in de Chinese geschiedenis zijn imperium gesticht.
Maar volgens de Communistische Partij kreeg hij net iets te veel praatjes.
Waar hij nu uithangt?
Dat blijft speculeren.
Hij is in ieder geval niet de eerste die president Xi boos maakte en vervolgens van de radar verdween.
Afwachten dus.
Is het even huisarrest voor Jack Ma, of...
...iets anders.
Wil je nou meer uitleg bij het nieuws? Vergeet je dan niet te abonneren op dit kanaal.
Bedankt voor het kijken en wie weet tot ziens.
