De harde wereld achter jouw ei
Die harte Welt hinter deinem Ei
Ο σκληρός κόσμος πίσω από το αυγό σας
The hard world behind your egg
Le monde dur qui se cache derrière votre œuf
Il mondo duro dietro il vostro uovo
卵の背後にある厳しい世界
Twardy świat za jajkiem
O mundo duro por detrás do seu ovo
Суровый мир за яйцом
Yumurtanızın ardındaki zor dünya
Wat was er eerst? De kip... of het ei.
Met die vraag houdt de mens zich al duizenden jaren bezig...
Gli esseri umani si sono posti questa domanda per migliaia di anni...
...van filosoof Aristoteles tot natuurkundige Stephen Hawking.
En met succes.
Want dankzij de evolutietheorie zijn wetenschappers heel zeker:
Het ei was er als eerst.
Het werd alleen gelegd door een andere vogel dan een kip.
Al zijn er natuurlijk ook mensen die zeggen...
Of course there are also people who say...
Nee, wacht. Daar gaan we het in deze video niet over hebben.
No, wait. That's not what we're going to talk about in this video.
Want deze video gaat niet over of de kip of het ei eerst was...
...maar over welke kip er in het ei zit.
Een mannetje... of vrouwtje.
Een uitkomst van levensbelang.
An outcome of vital importance.
Omdat een haantje, man, geen eieren legt...
En een hennetje, vrouw, wel.
Dus willen kippenboeren een vrouwtje.
En die haantjes dan?
Ik weet niet meer precies hoe het zit.
I don't know exactly what it is anymore.
Je weet niet wat er mee gebeurt?
You don't know what happens to it?
- Nee.
Die worden gewoon geslacht voor vlees.
They are simply slaughtered for meat.
Sono semplicemente macellati per la carne.
Vast iets ergs, anders zullen jullie het niet vragen, denk ik.
Must be something bad, or you won't ask, I guess.
Qualcosa di brutto, o non lo chiederesti, immagino.
Что-то плохое, иначе вы бы не спрашивали, я думаю.
- Nooit over nagedacht eigenlijk. Nee ik ook niet.
Kleine spoiler...
Small spoiler...
Het loopt jaarlijks met 40 miljoen haantjes in Nederland slecht af.
It ends badly with 40 million roosters in the Netherlands every year.
Ogni anno, 40 milioni di galli nei Paesi Bassi finiscono male.
Termina mal com 40 milhões de galos na Holanda todos os anos.
Al is er ook steeds meer hoop voor de haan.
De motie Beckerman/Vestering over een verbod op het doden van haantjes.
La mozione Beckerman/Vestering sul divieto di uccidere i galli.
Wie is voor deze motie?
Who is for this motion?
Quem é a favor deste movimento?
We beginnen bij het eierschap in de supermarkt.
We start with the egg shelf in the supermarket.
Começamos com a prateleira de ovos no supermercado.
Waar voor jou als consument veel keus is.
Onde há muita escolha para você como consumidor.
Wit of bruin, scharrel-, vrije-uitloop- of biologische eieren?
White or brown, free-range, free-range or organic eggs?
Het heeft allemaal invloed op het leven van de kip.
Bijvoorbeeld of ze met vijf of negen kippen per vierkante meter zitten...
...wel of geen daglicht zien en wat voor soort voer ze krijgen.
... vedono la luce del giorno o no e che tipo di cibo ottengono.
Al die eieren komen van de vrouwelijke legkip.
Dat is weer een ander kippenras dan de vleeskip...
...die worden gefokt en gehouden voor...
...de naam zegt het al: hun vlees.
Het worden ook wel vleeskuikens genoemd, die na zes tot tien weken...
They are also called broiler chickens, which after six to ten weeks...
Sono anche chiamati polli da carne, che dopo sei-dieci settimane...
...worden geslacht en dus überhaupt niet oud genoeg worden om zelf eieren te leggen.
... vengono macellati e quindi non invecchiano abbastanza per deporre le uova da soli.
Daar maakt het geslacht niet zoveel uit.
The gender doesn't matter that much.
O gênero não importa muito.
Ook haantjes van vleesrassen kunnen worden vetgemest.
Anche i galli di razza di carne possono essere ingrassati.
Het probleem voor de haantjes zit hem dus echt bij de legrassen.
Die er zijn voor jouw eieren.
Que estão lá para seus ovos.
En een haantje...
E um galo...
...die legt ze niet.
... ela não coloca isso.
Al die kippen leven op tweeduizend bedrijven in Nederland, het zijn er samen 100 miljoen.
Waardoor er op veel plekken in ons land meer kippen leven dan mensen.
Di conseguenza, in molti luoghi del nostro paese ci sono più polli che persone.
Die Nederlandse pluimveesector is hoogontwikkeld en enorm gespecialiseerd.
Il settore avicolo olandese è altamente sviluppato e altamente specializzato.
Met losse bedrijven voor het fokken van kippen, het uitbroeden van eieren...
Con attività separate per l'allevamento di polli, la cova delle uova...
...het grootbrengen van kippen en het houden van ofwel vleeskuikens, ofwel leghennen.
...allevare polli e allevare polli da carne o galline ovaiole.
Oké, dus waar blijven dan die haantjes?
Daarvoor moeten we naar het begin van die keten, de broederij.
Per questo dobbiamo andare all'inizio di quella catena, l'incubatoio.
Waar ze eieren met daarin de legkippen machinaal uitbroeden.
De helft bevat een mannetje, en de andere helft het zo geliefde vrouwtje.
Half contains a male, and the other half the much-loved female.
La metà contiene un maschio e l'altra metà contiene la tanto amata femmina.
Dus worden kuikens na het uitkomen gesekst.
So chicks are sexed after hatching.
Quindi i pulcini vengono sessati dopo la schiusa.
Klinkt een beetje vreemd, maar is echt een kunst.
Suona un po' strano, ma è davvero un'arte.
Door te kijken naar de vleugelveren bepaalt de sekser razendsnel...
Osservando le penne delle ali, il sessatore determina rapidamente...
...of het om een haantje of een hennetje gaat.
Zijn de veren even lang, dan is het een mannetje.
If the feathers are the same length, then it is a male.
Se le piume sono della stessa lunghezza, è un maschio.
Zit er verschil in de lengte, dan is het een vrouwtje.
If there is a difference in length, then it is a female.
En voor de helft van die kuikens, de haantjes...
And for half of those chicks, the roosters...
E per metà di quei pulcini, i galli...
...stopt het leven daar. Na één dag.
...life ends there. After one day.
...la vita finisce lì. Dopo un giorno.
Elk jaar worden er zo'n 40 miljoen haantjes in Nederland vergast...
Every year about 40 million roosters are gassed in the Netherlands...
Ogni anno nei Paesi Bassi vengono gasati circa 40 milioni di galli...
...en als diervoer verkocht. Bijvoorbeeld aan dierentuinen.
...and sold as animal feed. For example to zoos.
...e venduto come mangime per animali. Ad esempio, negli zoo.
Sommige landen kiezen voor een andere methode...
Some countries choose a different method...
...de shredder.
...the shredder.
...il trituratore.
...o triturador.
Het is nogal een contrast met het klassieke beeld van een paar kipjes en een haan op het erf.
It's quite a contrast to the classic image of a couple of hens and a rooster in the yard.
È piuttosto in contrasto con l'immagine classica di alcune galline e un gallo nel cortile.
Dus hoe is die keten zo geworden?
So how did that chain come to be?
Quindi come ha fatto quella catena a diventare così?
Então, como surgiu essa cadeia?
Het heeft alles te maken met efficiëntie.
It has everything to do with efficiency.
Want na twee wereldoorlogen en veel honger besloot de overheid...
Perché dopo due guerre mondiali e tanta fame, il governo ha deciso...
...dat voedsel goedkoper en op grote schaal geproduceerd moest worden.
...che il cibo doveva essere prodotto a un prezzo inferiore e su larga scala.
En kippenbroeden werd een vak.
Miljoenen kippeneieren gaan er elk jaar in ons land de broedmachines in.
Ogni anno milioni di uova di gallina entrano negli incubatori nel nostro paese.
Dankzij die efficiëntie werd honger iets van vroeger, voedsel goedkoper, en ontstond...
Thanks to that efficiency, hunger became a thing of the past, food cheaper, and...
Grazie a quell'efficienza, la fame è diventata un ricordo del passato, il cibo è diventato più economico e...
Die harde zakelijke wereld van de mensen, waarin haantjes om economische redenen...
Quel duro mondo degli affari della gente, in cui galli per motivi economici...
...minder gewenst zijn. Ze eten maar voedsel en leggen geen eieren.
...are less desirable. They only eat food and do not lay eggs.
...sono meno desiderabili. Mangiano solo cibo e non depongono uova.
...são menos desejáveis. Eles só comem comida e não põem ovos.
Ook bij andere diersoorten zijn de mannetjes het bokje.
The males are also the male in other animal species.
Anche in altre specie animali i maschi sono le capre.
Os machos também são machos em outras espécies animais.
Zoals bij stieren en bokjes, die geen melk geven...
As with bulls and goats, which give no milk...
Come i tori e le capre, che non danno latte...
En waarvan het vlees niet populair is.
Terug naar het doden van die eendagskuikens.
Torniamo a uccidere quei pulcini di un giorno.
Lang was er geen haan die ernaar kraaide.
There was not a rooster crowing for a long time.
Per molto tempo non ci fu il canto del gallo.
Maar in de loop der tijd ontstaat er steeds meer ongemak over.
But over time, more and more discomfort arises about it.
Ma nel tempo, sorge sempre più disagio al riguardo.
Een aantal dierenartsen maakt bezwaar.
Diversi veterinari si oppongono.
En dierenwelzijnsorganisaties noemen het onethisch.
E le organizzazioni per il benessere degli animali lo definiscono non etico.
Dus volgt er in 2008 een onderzoek naar de alternatieven.
Eén daarvan is het bepalen van het geslacht als de kip nog in het ei zit.
Uno di questi è determinare il sesso quando la gallina è ancora nell'uovo.
Al was het op grote schaal uitvoeren daarvan toen een wel heel futuristisch idee.
Even though it was a very futuristic idea at the time to implement it on a large scale.
Anche se realizzarlo su larga scala era un'idea molto futuristica all'epoca.
Maar inmiddels niet meer.
But not anymore.
Dit is een machine waarmee je van broedeieren het geslacht kan bepalen.
This is a machine with which you can determine the sex of hatching eggs.
Questa è una macchina con la quale puoi determinare il sesso delle uova da cova.
Hier komen de eieren op de lopende band binnen...
This is where the eggs come in on the conveyor belt...
È qui che le uova arrivano sul nastro trasportatore...
En in dit station gaan we een heel klein monstertje uit het ei halen.
E in questa stazione tireremo fuori un piccolissimo mostro dall'uovo.
Echt een druppel vloeistof halen we eruit.
We really take out a drop of liquid.
Prendiamo davvero una goccia di liquido.
Nós realmente tiramos uma gota de líquido.
Daar zit een stof in die verschilt tussen mannetjes en vrouwtjes.
It contains a substance that differs between males and females.
Contiene una sostanza che differisce tra maschi e femmine.
Dus wij weten op basis van dat druppeltje: dit is een mannetje, dit is een vrouwtje.
Het gaatje wat we in het ei maken is echt maar iets meer dan een milimeter groot...
The hole we make in the egg is really only a little more than a millimeter big...
Il buco che facciamo nell'uovo è in realtà solo poco più di un millimetro...
...en dat maken we ook gelijk weer dicht nadat het open is geweest.
...and we'll close it right after it's been open.
...e lo richiudiamo subito dopo che è stato aperto.
Dus dat ei merkt er eigenlijk niet zoveel van.
So that egg doesn't really notice that much.
Wat we dan doen, hier zitten stempelaars...
What we do then, here are stampers...
Cosa facciamo allora, ecco gli stampatori...
...en die stempelen een ei roze of blauw...
...mannetje of vrouwtje.
En dat kun je zien. Deze is gestempeld, dat is een mannetjesei.
E puoi vederlo. Questo è timbrato, quello è un uovo maschio.
En hier kun je de vrouwtjeseieren zien.
Dat betekent dat we die uit kunnen laten komen...
That means we can make it come true...
...en deze zullen nooit uitkomen.
Dit is een hele bijzondere techniek.
Esta é uma técnica muito especial.
Bij ons uit Zuid-Amerika, Zuidoost-Azië, de VS...
With us from South America, Southeast Asia, USA...
...is heel veel interesse in dit onderwerp.
En er zijn nog een paar Nederlandse en Duitse bedrijven...
E ci sono altre compagnie olandesi e tedesche...
...waarvoor geslachtsbepaling inmiddels een eitje is.
...for which sex determination is now a breeze.
...per cui la determinazione del sesso è ormai un gioco da ragazzi.
De dierenbescherming noemt dat een mooie stap...
Animal protection calls this a great step...
La protezione degli animali lo chiama un bel passo...
A proteção animal chama isso de um grande passo...
Maar wijst ook op de alternatieven.
But also points out the alternatives.
Mas também aponta as alternativas.
Zoals de haantjes van legrassen wel gewoon laten leven en hun vlees verkopen.
Proprio come far vivere i galli delle razze ovaiole e venderne la carne.
Dat komt ook wel voor, maar op kleine schaal...
It does happen, but on a small scale...
Succede anche questo, ma su piccola scala...
...omdat de kosten voor al dat extra hanenvoer hoger liggen.
...because the costs for all that extra rooster feed are higher.
...perché i costi per tutto quel mangime extra per galli sono più alti.
Twaalf weken of één dag, wat maakt dat nou eigenlijk uit?
Twelve weeks or one day, what difference does it make?
Dodici settimane o un giorno, che differenza fa?
Doze semanas ou um dia, que diferença faz?
- Ja, wel leven of geen leven.
- Sì, vita o non vita.
- Sim, viver ou não viver.
Dat is het verschil.
Essa é a diferença.
En de consument moet dat wel willen betalen.
E o consumidor deve estar disposto a pagar por isso.
Ik zou wel extra geld betalen.
I would pay extra money.
Ik zou dat wel doen.
Eu poderia.
Ja, ik vind het wel belangrijk om daar aan bij te dragen.
Yes, I think it is important to contribute to that.
Sim, acho importante contribuir para isso.
Liever dat ze vrij rondlopen natuurlijk.
Preferirei che vagassero liberi, naturalmente.
Prefiro que andem livremente.
Stel ik zou één euro extra moeten betalen voor een doosje...
Supponiamo che io debba pagare un euro in più per una scatola...
Suponha que eu tenha que pagar um euro extra por uma caixa...
...dan zou ik dat er wel voor over hebben, denk ik.
...então eu estaria disposto a pagar por isso, eu acho.
Daarmee zijn we terug bij de supermarkten.
Een aantal ketens verkoopt inmiddels al de iets duurdere eieren...
A number of chains are already selling the slightly more expensive eggs...
...zonder kuikendoden.
Daarmee volgen ze de Duitse supermarkten.
With this they follow the German supermarkets.
En Duitsland speelt een belangrijke rol in dit verhaal.
E la Germania gioca un ruolo importante in questa storia.
Die begrijp je als je ziet waar de Nederlandse eieren belanden.
You understand that when you see where the Dutch eggs end up.
Lo capisci quando vedi dove finiscono le uova olandesi.
Você entende isso quando vê onde os ovos holandeses vão parar.
Tweederde gaat naar Duitsland.
En daar is het doden van eendagskuikens vanaf volgend jaar verboden.
And there, the killing of day-old chicks is prohibited from next year.
E lì, dal prossimo anno sarà vietata l'uccisione di pulcini di un giorno.
E lá, a matança de pintos de um dia está proibida a partir do ano que vem.
Duitse supermarkten zijn daar als de kippen bij...
German supermarkets are there like the chickens...
...dus moeten Nederlandse pluimveehouders zich nu al aanpassen als ze straks...
...so Dutch poultry farmers have to adapt now if they...
...quindi gli allevatori di pollame olandesi devono adattarsi ora se in seguito...
...aan Duitsland willen verkopen.
...quero vender para a Alemanha.
In Nederland is het nog niet zover.
In the Netherlands, this is not yet the case.
Nei Paesi Bassi non è ancora così lontano.
Maar nu geslachtsbepaling op grotere schaal wordt ingezet...
Ma man mano che la determinazione del sesso diventa più diffusa...
...vindt ook Den Haag dat het tijd is voor een verbod.
...A Haia também acha que é hora de uma proibição.
De motie Beckerman/Vestering over een verbod op het doden van haantjes.
The motion Beckerman/Vestering about a ban on the killing of roosters.
Verbod op haantjes, PVV?
Ban on roosters, PVV?
Proibição de galos, PVV?
Voor, ja. Dan is de motie aangenomen.
For, yes. Then the motion is passed.
Per, sì. Poi la mozione è stata approvata.
Para, sim. Em seguida, o movimento é passado.
De minister moet daar nog mee aan de slag.
The minister has yet to work on that.
En dus ligt de bal voorlopig nog bij de consument.
En is het afwachten welke eieren zij kiezen voor hun geld.
And it remains to be seen which eggs they choose for their money.
E resta da vedere quali uova scelgono per i loro soldi.
E resta saber quais ovos eles escolhem por seu dinheiro.
Wij broeden ondertussen verder op een idee voor volgende week.
In the meantime, we are still working on an idea for next week.
Ora stiamo lavorando su un'idea per la prossima settimana.
Suggesties mogen in de comments.
Suggestions are allowed in the comments.
En als je het nog niet hebt gedaan: ff abonneren, 't is een eitje.
