De bevroren kluis van de wereld
Of je nou gelovig bent of niet...
...je kent het verhaal van de Ark van Noach.
Uit de Bijbel, de Koran of de Tenach...
...of uit Hollywood.
Is een beetje neerslag te veel gevraagd?
Ik wil gewoon dat je me vertrouwt.
Het gaat de wereld vernietigen.
Korte versie.
Vanwege een naderende zondvloed bouwt Noach op last van God...
...een enorme boot met daarop plek voor alle soorten dieren.
Van elk een mannetje en een vrouwtje, want: nageslacht.
De wereld overstroomt.
Maar Noach en zijn hele dierentuin zetten als enige overlevenden weer voet op het droge.
Deze video gaat over de Ark van Noach, maar net even anders.
Deze 'ark' ligt namelijk verstopt diep in de ijskoude permafrost van Spitsbergen.
En los van een stel ijsberen zitten hier geen dieren...
...maar miljoenen plantzaadjes...
...en enorm veel data.
En sinds een jaar ook software.
Leg ik je uit.
Dit is de bevroren kluis van de wereld.
Of eigenlijk: twee kluizen.
Die plantzaadjes liggen hier, in de 'Global Seed Vault'.
En al die data ligt letterlijk op een steenworp afstand, in de Arctic World Archive.
Voordat ik verder inga op wat er ín die kluizen zit...
...eerst hun locatie.
Spitsbergen ligt op nog geen 1000 kilometer van de Noordpool...
...en wordt ook wel de veiligste plek op aarde genoemd.
Mijlenver van de bewoonde wereld.
En er is hier geen tektonische activiteit, dus geen vulkanen of aardbevingen.
En de kluizen liggen diep in de bergen.
Mocht die zondvloed écht een keertje komen...
...liggen ze veilig meer dan 100 meter boven de zeespiegel.
En, heel belangrijk: het is er koud.
IJskoud.
Omringd door permafrost, de permanent bevroren grond van Spitsbergen.
Een grote natuurlijke vrieskist.
En het is politiek stabiel.
Als onderdeel van Noorwegen, dé bemiddelaar op het wereldtoneel...
...als het gaat om vredesonderhandelingen.
Tel daar het Verdrag van Spitsbergen bij op, waarin het officieel werd gedemilitariseerd.
En je hebt zo'n beetje de veiligste, best beschermde plek ter wereld.
De perfecte ark.
Dus mocht er ergens op aarde een meteoriet inslaan...
...er ergens een supervulkaan uitbarsten, of zelfs een nucleaire oorlog uitbreken...
...op Spitsbergen zit je best goed als je iets veilig in een kluis wil opbergen.
Bijvoorbeeld, die plantzaden.
Want daar begon het mee in 2008, met de opening van de Global Seed Vault.
Die er uitziet als de schuilplaats van een of andere Bond-schurk.
Dat moesten een paar YouTubers eerder al met eigen ogen zien...
Dus misschien ken je deze plek al, maar ik kan je vast wat vertellen wat je nog niet weet.
Want wat hier gebeurt, is van levensbelang voor de komende generaties.
De inhoud van deze kluis moet namelijk voorkomen dat we in de toekomst honger gaan lijden.
Eerst even een misverstand de wereld uit...
...want hoe spannend zo'n apocalyps ook klinkt...
...voor het geval de wereld vergaat.
...het ligt wel wat genuanceerder.
Kijk, een zadenbank op zichzelf is niet zo bijzonder. Elk land in de wereld heeft er een.
Een unieke zadencollectie van verschillende groente, fruit en gewassen.
Maar da's best kwetsbaar.
Kijk maar naar Rwanda, Irak en Afghanistan...
...waar volledige zadenbanken door oorlog zijn verwoest.
Dus beter maak je een reservekopietje.
En dat is vooral het nut van de Global Seed Vault, je moet het zien als één groot backupsysteem.
Kijk naar Aleppo, waar tijdens de Syrische burgeroorlog...
...een unieke zadenbank kapot werd gebombardeerd.
Maar Aleppo had wél die backup, en al die zaadjes, bestaan dus nog.
Even samenvattend:
Het klopt dat de Wereldzadenbank al deze collecties beschermt tegen oorlogen en rampen...
..maar meer als vangnet voor regionale gevaren.
Niet in termen van 'het-einde-der-tijden', waarin er één persoon is...
...een beetje à la Will Smith in de film I Am Legend...
Ik ben een overlevende in New York City.
...die de wereld moet gaan redden door op Spitsbergen wat zaadjes op te halen.
Een prachtig filmscript, zeker.
Maar niet reëel.
Het échte belang van zo'n backup is een stuk minder Hollywood...
...en wél realistisch.
In één woord: biodiversiteit.
Hoeveel verschillende soorten er zijn.
Door de eetbehoeften van homo sapiens, dat zijn wij...
...is het met die biodiversiteit in de plantenwereld bijzonder droevig gesteld.
En zonder die diversiteit komt de landbouw, en dus de wereldvoedselvoorziening, in gevaar.
Heftig, maar waar.
We zijn de wereldwijd massaal dezelfde soort gewassen gaan verbouwen.
Afgelopen decennia zijn talloze unieke soorten verdwenen.
Alle graan, rijst en mais die wij nu eten, lijken heel erg op elkaar.
Met een mooi woord: genetische uniformiteit.
Op korte termijn niet zo erg...
...want hiermee zorgen we voor een heel efficiënt en voedzaam menu voor zo veel mogelijk mensen.
Handig in de strijd tegen honger.
Maar op de langere termijn schuilt er juist een groot risico in die uniformiteit.
Omdat alles zo op elkaar lijkt.
Stel er komt één nieuw soort ziekteverwekker...
...bijvoorbeeld een nieuwe luizensoort, of een of andere agressieve schimmel...
...die precies heel erg lekker hard gaat op die al die gewassen...
...kan die in één klap op meerdere continenten enorme schade aanrichten...
...en in het ergste geval zelfs hongersnoden veroorzaken.
Daarom is die biodiversiteit zo belangrijk.
En dan kom je dus hier uit, want hier wordt die gewaarborgd.
De miljoenen zaadjes die hier liggen opgeslagen...
...hebben juist een enorme variëteit aan genetische eigenschappen.
En daarmee kun je door zaadveredeling, het kruisen van zaadjes...
nieuwe soorten ontwikkelen die wél resistent zijn tegen een nieuwe ziekteverwekker.
Nu heeft die de helft van de eigenschappen van deze plant...
...en de helft van de eigenschappen van die plant.
Dus dan moeten ze nu al resistenties gaan zoeken...
...want anders hebben ze over een paar jaar echt een probleem.
Dan komen die luizen en schimmels overal voor.
Buiten jouw zicht gebeurt dat ook al constant.
Zaadveredelaars passen voortdurend zaadjes aan zodat ze overleven, en wij dus kunnen eten.
Ook heel belangrijk in de context van klimaatverandering...
...waardoor onze huidige gewassen het in de toekomst moeilijker krijgen.
Dáárom dus die Global Seed Vault.
Als backup voor de voedselvoorziening van de toekomst.
En zo kan je meer bewaren in die permafrost.
En zo geschiedde.
Drie jaar geleden werd dus op een steenworp afstand nog een kluis geopend...
...in een oude gesloten kolenmijn: The Arctic World Archive.
Toevallig of niet met twee keer het woord 'ark' erin.
Het idee is hetzelfde, maar hier geen plantzaadjes...
...maar in principe alles wat je digitaal op zou willen slaan.
En waar die zadenbank een soort diplomatieke mini-VN is voor plantzaadjes...
...is dit gewoon een dienst waar je tegen betaling iets in een kluis kunt stoppen.
Voor bijvoorbeeld regeringen, bedrijven of voor jou, als je wil.
Inmiddels ligt er al een indrukwekkend digitaal archief.
Zo liggen hier backups van de manuscripten van de bibliotheek van het Vaticaan.
De uitgeschreven politieke geschiedenis van een aantal landen.
Uiterst gedetailleerde digitale kopieën van meesterwerken, bijvoorbeeld van Rembrandt.
Wetenschappelijke doorbraken. Culturele schatten.
En allerlei belangrijke informatie van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.
Om maar wat te noemen.
En sinds een jaar, gebeurt er nog iets bijzonders.
Namelijk de opslag van opensourcesoftware.
Dat is software waarvan de broncode openbaar is...
...zodat ontwikkelaars die achterliggende code kunnen bekijken en aanpassen voor programma's.
Het bedrijf GitHub van Microsoft huisvest veel projecten voor opensourcesoftware...
...en besloot die vorig jaar op Spitsbergen op te slaan.
Dat doen ze door een snapshot te maken van alle actieve en een aantal 'slapende' repositories.
Waarbij de keuze wordt gebaseerd op het aantal dependencies.
De snapshot bevat de head van de standaard-branch van elke repository...
...maar dan wel min de binaries die groter zijn dan 100KB.
En alle bestanden worden opgeslagen in een enkel tar-bestand.
Oké, ik ga niet eens doen alsof ik ook maar enig idee heb wat ik net zei.
Maar de betere nerd wordt hier blij van.
Interessant.
En wat ook interessant is, is dat ze al die ingewikkelde programmeertaal...
...hebben vastgelegd in QR-coding.
En dat snapt iedereen met een camera op z'n telefoon.
Zelfs ik.
Ook bijzonder...
...die QR-codes worden zowaar niet digitaal, maar analoog opgeslagen.
Heel old school op film.
Van een supermateriaal, zodat je het nog beter en langer kunt bewaren...
..dan op een of andere harde schijf.
Namelijk op basis van zilverhalogeniden en polyester, in een speciale cartridge.
Zo zou het sowieso honderden jaren, en in de permafrost van Spitsbergen...
...misschien wel duizenden jaren mee moeten gaan.
Zodat toekomstige generaties er in principe mee aan de slag zouden kunnen.
Kicken toch?
Maar oké. Nu even het nut.
Wat heb je over tien, honderd of duizend jaar aan oude software? Julia?
Dus...
...dat.
Vanwege die miljoenen plantzaadjes en die enorme bak met data...
...veilig onder een dikke laag permafrost...
...kan je Spitsbergen dus prima de bevroren kluis van de wereld noemen.
En draagt het met recht de bijnaam 'de Ark van Noach'.
Want net als in het echte verhaal met de dieren, stellen hier die plantjes de biodiversiteit veilig.
En hebben ook de komende generaties, als het goed is, genoeg te eten.
Is ook best een Hollywoodfilm waard.
En o ja, ons eigen archief blijft ook maar groeien...
...dus vooral abonneren.
En vergeet niet het notificatiebelletje aan te zetten.
