Kim, wat doe je?
Ik ben een video aan het maken...
Hallo allemaal, Dutchies to be!
Vandaag MAAK ik een video voor jullie over de werkwoorden DOEN en MAKEN.
Want is het bijvoorbeeld in het Nederlands: "Ik DOE mijn huiswerk"
of "Ik MAAK mijn huiswerk"?
En: "Ik DOE mijn werk" of "Ik MAAK mijn werk"?
In welke contexten gebruiken we dus DOEN en wanneer gebruiken we MAKEN?
Daar gaan we vandaag naar kijken!
En we gebruiken DOEN soms waar je in het Engels een ander werkwoord (dan "to do") zou gebruiken
dus daar gaan we ook naar kijken.
In deze video geef ik van alle categorieën een aantal voorbeelden
maar voor mijn patrons heb ik op mijn Patreonpagina nog extra voorbeelden geüpload
+ een kleine oefening die je kan MAKEN als je nog meer met deze werkwoorden wilt oefenen.
Laten we beginnen met MAKEN.
En MAKEN is een regelmatig werkwoord.
Dat betekent dat je in de verleden tijd (en de voltooide tijd) de "Sexy Softketchup-regel" kan toepassen.
Wij gebruiken "Sexy Softketchup"
om te bepalen hoe het werkwoord in de verleden tijd (of voltooide tijd) wordt vervoegd.
Dus in de verleden tijd is het: "ik maakte", "jullie maakten"
en het voltooid deelwoord is "gemaakt" met een T.
Laten we kijken naar de verschillende categorieën waarin je dit werkwoord kunt gebruiken.
De eerste categorie is dat je iets creëert of realiseert wat er eerst nog niet was en vaak is dat heel concreet.
Bijvoorbeeld: "Ik maak nu deze video."
Die was er eerst niet en nu creëer ik hem, ik maak hem.
Of je kan zeggen: "Ik maak een schilderij."
Of dus: "Ik maak mijn huiswerk."
Je kunt ook "een afspraak maken" bij de tandarts.
"Ik heb gisteren een afspraak bij de tandarts gemaakt."
Echt waar, ja. En de tandarts is mijn broer.
Je kunt ook "ruzie maken" of "lawaai maken".
Dan is het niet iets fysieks maar het is nog steeds wel iets wat je creëert: een ruzie of lawaai.
En je kunt ook "een kindje maken" ;-)
Ja.
Nou we zien in deze voorbeelden dat je steeds dus iets MAAKT
en wat dat is, dat "iets" is altijd in een zelfstandig naamwoord-vorm.
Dus "het huiswerk", "de video", "het kindje", "het lawaai".
Dus zelfstandige naamwoorden.
In categorie 2 is dat anders.
Je kan MAKEN namelijk ook gebruiken als je iets of iemand in een bepaalde staat brengt,
in een bepaalde toestand brengt.
En dan is die staat of die toestand in een bijwoord in die zin.
Je kan iemand namelijk "blij" of "boos" of "gelukkig" of "verdrietig" maken.
Of iets kan mij "boos", "gelukkig", of "verdrietig" maken.
Dus dat is dan de staat en dit zijn dus bijwoorden: "blij", "boos", "gelukkig", "verdrietig".
Als mijn katten slapen, dan "maak ik ze soms WAKKER" om met ze te spelen.
En dan "maak ik ze NIET BLIJ als ik ze WAKKER maak".
Andere voorbeelden: "Laat je niet GEK maken hoor!"
"Laat je niet GEK maken."
Of: "Het regende de hele vakantie maar we hebben er toch HET BESTE van gemaakt."
"Het beste" is hier de superlatief van "goed".
"We hebben er HET BESTE van gemaakt."
En dan de derde categorie voor MAKEN: dat is iets repareren.
Dus als iets kapot is, als iets stuk is, dan kun je het repareren.
En daarvoor kun je ook MAKEN gebruiken.
Bijvoorbeeld: Mijn wasmachine was stuk, was kapot.
"Hij DEED het niet meer..."
Dat is met DOEN: "Hij DEED het niet meer."
"En toen heeft de reparateur hem gemaakt."
Niet goed... Want daarna ging hij weer kapot. Echt waar!
"Maar hij had hem GEMAAKT en hij DEED het weer even goed."
En toen ging hij weer kapot...
En toen heb ik maar een nieuwe gekocht. Ja...
Dan DOEN.
DOEN is een onregelmatig werkwoord
dus in de verleden tijd gebruik je voor het imperfectum DEED en DEDEN
en het voltooid deelwoord is GEDAAN.
Ten eerste kun je het gebruiken als je actief bent
(actief bezig bent met iets)
en het is niet super concreet.
Bijvoorbeeld: "Ik doe mijn werk."
Ja "mijn werk" is niet iets concreets.
"Ik doe mijn werk."
Net zeiden we: "Ik MAAK mijn huiswerk": dat is concreet.
"Ik DOE mijn werk" is iets algemeens (abstracts).
En: "Ik wil mijn werk ook altijd goed doen."
Ja ook algemeen/abstract: "Ik wil het GOED doen."
Je kan ook vragen: "Wat ben je aan het doen?"
"Wat ben jij aan het doen?"
Waar ben je mee bezig? Wat is de activiteit?
"Nou, ik ben een video aan het maken."
En dan geef ik dus concreet aan wat ik nu aan het doen ben.
En: "Ik doe er NIET HEEL LANG over."
Dus dat is weer abstract:
"Ik DOE er niet heel lang over om deze video te MAKEN."
De tweede categorie is om aan te geven hoe iemand zich gedraagt (how to act/behave).
Bijvoorbeeld: "Doe eens wat LIEVER tegen elkaar!"
Of: "Kun je misschien wat MINDER VERVELEND doen?"
Of: "Je deed EEN BEETJE RAAR gisteren, was er iets?"
Ja, dus je ziet hier weer bijwoorden, zoals RAAR: "Je deed RAAR."
"Doe eens LIEVER": dat is een comparatief.
En - wat was het nou? Ja: MINDER VERVELEND.
Dus VERVELEND is ook een bijwoord.
Nummer drie is dat je DOEN gebruikt om te refereren aan een eerder werkwoord, aan een handeling.
Bijvoorbeeld:
"Kim, wil je straks mijn huiswerk NAKIJKEN?"
"Ja is goed. Dat zal ik doen!"
Ja dus DOEN verwijst nu naar NAKIJKEN.
"Kim, heb je al AFGEWASSEN?"
"Ja, dat heb ik net gedaan!"
Ja dus "Dat heb ik net gedaan" is ook: "Ik heb het gedaan".
"Wat heb je gedaan?"
"AFGEWASSEN!"
Dan iets heel Nederlands: we kunnen DOEN gebruiken om iets ergens te plaatsen en in het Engels gebruik je dan "to put".
(To put something somewhere).
Bijvoorbeeld: "Ik doe nooit boter op mijn brood."
Dus "boter op mijn brood smeren"
dan kun je zeggen" "Boter op je brood doen".
Of: "Suiker in de koffie doen."
De laatste is dat je het kan gebruiken als er iets veroorzaakt wordt.
Bijvoorbeeld als iemand dit doet bij mij (hij/zij knijpt mij)
dan kan ik zeggen: "Au, je doet me PIJN!"
(You're hurting me).
"Je doet me pijn."
Of: "Dat ik sommige vrienden niet meer zie, dat doet mij VERDRIET."
Ja, dus "pijn doen" en "verdriet toen".
(De) PIJN en (het) VERDRIET zijn hier zelfstandige naamwoorden.
Maar je kan ook zeggen:
"Het MAAKT me VERDRIETIG."
Dus: "Dat ik sommige vrienden niet meer zie, MAAKT me VERDRIETIG."
En dan is het dus het bijwoord "verdrietig".
Dit is de tweede functie van MAKEN: iemand of iets in een staat brengen.
Dus: "Het DOET me VERDRIET" of "Het MAAKT me VERDRIETIG".
Dan nog een paar belangrijke zinnen die niet onder deze categorie vallen met DOEN en MAKEN.
Bijvoorbeeld in het Engels kan je zeggen "It doesn't matter (to me)./ I don't care/mind."
En in het Nederlands hebben we twee manieren om dit te zeggen, één met DOEN en één met MAKEN.
Bijvoorbeeld: "Het MAAKT mij niet uit"
of "Het DOET er niet toe."
"Het MAAKT niet uit" of "Het MAAKT me niet uit"
en "Het DOET er niet toe."
Iets anders is: "Je kan me niks MAKEN!"
"You cannot hurt me" ofzo...
"Je kan me niks MAKEN!"
Of: "Nou met hun probleem, daar heb ik niks mee te MAKEN!"
"Dat is niet mijn probleem, daar heb ik niks mee te MAKEN."
En met DOEN, bijvoorbeeld:
"Kun je een voorstel DOEN?"
Je zou denken "een voorstel doen" is concreet, zou je dan niet MAKEN gebruiken?
Maar dit is met DOEN....
"Kun je een voorstel DOEN?"
Of: "Sorry, maar daar is niets meer aan te DOEN..."
"Nee er is geen oplossing meer, we kunnen niets meer DOEN."
"Er is niets meer aan te DOEN."
Of als je iets bestelt ergens in een restaurant of op de markt en iemand vraagt jou wat je wilt, dan kun jij zeggen:
"DOE mij maar een kopje koffie."
Of: "DOE mij maar 3 tomaten."
Ja dus "Geef mij maar..." dan kun je ook zeggen:
"DOE maar een kopje koffie."
Of "DOE maar 3 tomaten."
Ja! Nou er staan nog meer voorbeelden op mijn Patreonpagina
+ een oefening die jij kan MAKEN als je een patron van mij bent of een patron wordt.
Maar natuurlijk ook een klein beetje huiswerk voor hier :)
Ik heb vier zinnen voor jullie.
In zin 1 en 2 mag jij het juiste werkwoord zetten
en bij zin 3 en 4 mag je zeggen wat het verschil is als je DOEN of MAKEN gebruikt.
Nou zin 1: " geld jou gelukkig?"
Ja, is dat hier DOEN of MAKEN?
" geld jou gelukkig?"
Zin 2: " eens wat minder druk!"
Ja is dat DOEN of MAKEN?
" eens wat minder druk!"
En dan zin 3 en 4: wat is het verschil?
Nou zin 3 is: "Doe mij maar een taartje."
En zin 4 is: "Maak maar een taartje."
Wat is het verschil tussen deze twee zinnen?
Nou oké, ik ben klaar met het MAKEN van deze video,
dus ik zeg jullie vaarwel.
Ik hoop jullie heel gauw te zien in de volgende video.
En als je meer Nederlands met mij wilt leren maar je was nog niet geabonneerd op mijn kanaal, DOE dat dan nu!
Juist: DOE dat dan nu.
En als je mij wilt helpen om te groeien hier op YouTube, deel dan alsjeblieft deze video,
reageer, geef hem een like, en kijk al mijn andere video's! ;-)
Oké, tot heel snel.
Doei!