A daring story from Uganda: Konstantinos Diamantopoulos at TEDxUniversityofMacedonia - YouTube A daring story from Uganda: Konstantinos Diamantopoulos at TEDxUniversityofMacedonia - YouTube Une histoire audacieuse en Ouganda : Konstantinos Diamantopoulos à TEDxUniversité de Macédoine - YouTube

Μεταγραφή: Andreas Tzekas Επιμέλεια: Stefanos Reppas

Θα μπορούσα να μιλήσω για ταξίδια.

Γιατί τα ταξίδια είναι ένα είδος τόλμης. Because travel is a kind of daring.

Πού ταξιδεύουμε, πώς ταξιδεύουμε, με ποιους ταξιδεύουμε.

Πόσοι από εσάς έχετε πάει

ή θα θέλατε να πάτε σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες;

Στο Λονδίνο, στο Παρίσι, στη Ρώμη;

Να δω χέρια; Can I see hands?

Λίγο πιο μακριά. A little further away.

Στη Νέα Υόρκη, στο Λος Άντζελες, στο Σαν Φρανσίσκο;

Όλοι.

Σε λίγο πιο ιδιαίτερα μέρη; A little more private places?

Στην Ινδία, στην Κίνα; India, China?

Έχει πάει κανείς Ουγκάντα;

Δε βλέπω με αυτό το φως. I can't see in this light.

Θέλει να πάει κανείς στην Ουγκάντα; Anyone want to go to Uganda?

Μάλιστα.

Στην Αφρική, στην Αίγυπτο βρέθηκα πρώτη φορά πριν από δέκα χρόνια. I was in Africa, in Egypt, for the first time ten years ago.

Αλλά όπως οι περισσότεροι συμφωνούν, η Αίγυπτος δεν είναι Αφρική. But as most people agree, Egypt is not Africa.

Έτσι η πρώτη μου επαφή με την πραγματική Αφρική So my first contact with the real Africa

ήτανε πριν από πέντε χρόνια, όταν βρέθηκα στην Κένυα it was five years ago when I was in Kenya

με έναν φίλο μου ως τουρίστας. with a friend of mine as a tourist.

Ένιωθα τότε σαν να είμαι μέσα σε ένα ντοκιμαντέρ. I felt then like I was in a documentary.

Καλύβες, ελέφαντες, λιοντάρια, Μασάι, Huts, elephants, lions, Masai,

και γενικότερα εικόνες τελείως διαφορετικές

από αυτές που είχα συνηθίσει, μέχρι τότε στα ταξίδια μου αλλά και στη ζωή μου. than I was used to, up to that point in my travels and in my life.

Εντύπωση θυμάμαι μου είχε κάνει μια φράση που άκουγα συνεχώς γύρω μου, I remember being struck by a phrase I kept hearing around me,

το TiA.

This is Africa.

Εδώ είναι Αφρική.

Μια φράση που χρησιμοποιούν οι πάντες A phrase used by everyone

για να εξηγήσουν οτιδήποτε περίεργο συμβαίνει γύρω τους.

Καταρρέει μια οικοδομή, πεθαίνουν δέκα άνθρωποι,

ρωτάς τι έγινε και σου απαντάνε TiA. you ask what happened and they answer TiA.

Περιμένεις τον οδηγό να έρθει να σε πάρει, έρχεται μετά από πέντε ώρες, TiA. You wait for the driver to come get you, he comes after five hours, TiA.

Έχω ραντεβού με μια κοπέλα, I have a date with a girl,

δεν εμφανίζεται ποτέ. never appears.

Τη συναντάω τυχαία μετά από 2 ημέρες, I meet her by chance after 2 days,

TiA ή χυλόπιτα. TiA or noodle pie.

(Γέλια)

Χυλοπίτα.

Η χυλόπιτα είναι ίδια. The noodle is the same.

Κι εδώ και στην Αφρική και παντού.

Ουγκάντα, Μάιος 2011.

Βρισκόμαστε 300 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πρωτεύουσας Καμπάλα, We are located 300 km northwest of the capital Kampala,

στο Γκούλου. in Gulu.

Όλη η ομάδα των Γιατρών του Κόσμου εξετάζει ασταμάτητα ασθενείς.

Εγώ βρίσκομαι σε μια καλύβα, έχει αφόρητη ζέστη I'm in a hut, it's unbearably hot

και εξετάζω συνεχώς ασθενείς. and I examine patients all the time.

Έχω πεισμώσει πάρα πολύ γιατί σκέφτομαι ότι σήμερα πρέπει να τους εξετάσω όλους

πριν δύσει ο ήλιος και μείνουμε χωρίς φώς. before the sun sets and we're left without light.

Μπαίνει ο επόμενος ασθενής, σύντομα διαπιστώνω ότι έχει πυρετό. The next patient comes in, I soon find out that he has a fever.

Αλλά παγώνω όταν καταλαβαίνω ότι τρέχει η μύτη του αίμα. But I freeze when I realize that his nose is bleeding.

Σε φυσιολογικές συνθήκες αυτό δεν θα τρόμαζε κάποιον γιατρό. Under normal circumstances this would not scare a doctor.

Ούτε εμένα θα έπρεπε να με τρομάζει. It shouldn't scare me either.

Αλλά, εκείνη την περίοδο στην Ουγκάντα υπήρχαν κρούσματα του ιού Έμπολα.

Και αυτά, ο πυρετός και η αιμορραγία είναι από τα αρχικά συμπτώματα του ιού. And these, fever and bleeding are among the initial symptoms of the virus.

Για να καταλάβουμε λιγάκι για τι μιλάμε. To understand a little bit what we're talking about.

Αν ένας από εμάς σήμερα εδώ μέσα έχει Έμπολα, If one of us here today has Ebola,

το πιο πιθανό είναι ότι ήδη έχουν κολλήσει οι περισσότεροι.

Δύο στους τρεις από εμάς θα πεθάνουν καθώς δεν υπάρχει καμία ειδική θεραπεία. Two out of three of us will die as there is no specific treatment.

Και αυτό που θα συμβεί είναι ότι όλη η περιοχή θα μπει σε καραντίνα,

σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων, με κέντρο αυτό το αμφιθέατρο. within a radius of several kilometres, with this amphitheatre at its centre.

Θα μας φυλάνε στρατιώτες, We'll have soldiers guarding us,

δεν θα επιτρέπεται η είσοδος και η έξοδος σε κανέναν. no one will be allowed in or out.

Και όσοι από εμάς καταφέρουν να επιζήσουν, θα μπορέσουν να επιστρέψουν σπίτια τους And those of us who manage to survive will be able to return home

τρεις εβδομάδες περίπου μετά το τελευταίο επιβεβαιωμένο κρούσμα. about three weeks after the last confirmed case.

Αυτό μπορεί να πάρει και μήνες. This can take months.

Καταλαβαίνετε τώρα λοιπόν γιατί πάγωσα. So now you understand why I froze.

Και γιατί με δυσκολία ενημέρωσα την αρχηγό της αποστολής, την Ελευθερία, And why I hardly informed the leader of the mission, Liberty,

για το τι συμβαίνει. about what's going on.

Η Ελευθερία ψύχραιμα εξετάζοντας τον ασθενή,

διαπίστωσε ότι η αιμορραγία ήταν χρόνια και ότι ο ασθενής δεν είχε Έμπολα. found that the bleeding was chronic and that the patient did not have Ebola.

Όμως, αυτό το περιστατικό, έγινε αφορμή για τη διάσπαση της ομάδας. However, this incident became the reason for the split of the group.

Γιατί σαν αποστολή, σαν ομάδα δεν ήμασταν ούτε προετοιμασμένοι Because as a mission, as a team, we were not even prepared

αλλά ούτε και εξοπλισμένοι να αντιμετωπίσουμε Έμπολα.

Έτσι το επόμενο πρωί μετά από ένα βράδυ χωρίς ύπνο, So the next morning after a night without sleep,

δύο από τους πιο έμπειρους γιατρούς της ομάδας μας τόλμησαν να αποχωρήσουν,

ενώ οι υπόλοιποι τολμήσαμε να μείνουμε

και να επιστρέψουμε στην προγραμματισμένη ημερομηνία που είχαμε.

Ακόμη μέχρι και σήμερα δεν ξέρω να σας πω,

ποια από τις δύο αποφάσεις ήταν πιο τολμηρή.

Για μένα όμως η ιστορία δεν ξεκινάει εδώ.

Ξεκινάει δύο χρόνια νωρίτερα, στη Θεσσαλονίκη.

Ξεκινάει το απόγευμα που χτύπησα ένα θυροτηλέφωνο

και συμπλήρωσα με αμηχανία τη φόρμα του εθελοντή.

Ακόμα θυμάμαι με τι χαρά τίκαρα το κουτάκι που έγραφε I still remember with what joy I ticked the box that said

«διαθεσιμότητα για συμμετοχή σε αποστολές εξωτερικού».

Οι Γιατροί του Κόσμου σιγά σιγά άρχισαν να γεμίζουν τα απογεύματά μου.

Στην αρχή ως βοηθός γιατρού, στη συνέχεια κάνοντας μόνος ιατρείο

ενώ πριν από δύο χρόνια είχα την τύχη και όχι την τόλμη,

να συμμετέχω και σε αποστολές στο εξωτερικό.

Οι Γιατροί του Κόσμου τολμούν.

Τολμούν να παρέχουν δωρεάν, ανθρωπιστική και ιατρική βοήθεια

όπου υπάρχει ανάγκη.

Όπου υπάρχουν άνθρωποι,

όπως είναι και το μότο της οργάνωσης άλλωστε.

Έχουν βρεθεί σε εμπόλεμες ζώνες, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στη Λιβυή,

στη Σερβία και σε χώρες μετά από φυσικές καταστροφές.

Στην Αϊτή μετά τον μεγάλο σεισμό, στην Ταΐλάνδη μετά το τσουνάμι.

Όμως σήμερα, η οργάνωση έχει επικεντρώσει τις δράσεις της εδώ,

στην Ελλάδα, γιατί δυστυχώς σήμερα η ανάγκη είναι εδώ, στο σπίτι μας.

Αυτό το 27% ανέργων, που ακούμε καθημερινά,

δεν είναι άνθρωποι που έχουν χάσει μόνο την δουλειά τους,

είναι και άνθρωποι που δεν έχουν καμία δωρεάν πρόσβαση

στις δομές υγείας της χώρας μας.

Και θυμώνω πάρα πολύ όταν σκέφτομαι ότι όταν κάποιος

πάρει τηλέφωνο την αστυνομία γιατί στο σπίτι του μπήκαν κλέφτες

ή την πυροσβεστική, γιατί η πολυκατοικία που μένει καίγεται

κανείς δεν τον ρωτάει το Α.Μ.Κ.Α. ή το Α.Φ.Μ. του.

Όταν όμως συμβαίνει ο ίδιος άνθρωπος να πάει στο νοσοκομείο,

ως ασθενής, αυτό ακριβώς συμβαίνει.

Και αν χρειαστεί νοσηλεία, την ημέρα του εξιτηρίου

μαζί με τις οδηγίες εξόδου και μια φαρμακευτική αγωγή που κοστίζει αρκετά,

ο άνθρωπος παίρνει και τον λογαριασμό.

To άρθρο 12 του Διεθνούς Συμφώνου,

που έχουν υιοθετήσει όλες οι χώρες του Ο.Η.Ε.,

αφορά την υγεία και ανάμεσα σε άλλα

αναφέρει την υποχρέωση της πολιτείας

στον εμβολιασμό για την πρόληψη και καταπολέμηση ασθενειών και επιδημιών

καθώς και το αναπόσπαστο δικαίωμα ιατρικής περίθαλψης

σε περίπτωση ασθένειας.

Όσον αφορά τα υπόλοιπα σημεία του συμφώνου

που αφορούν την ελευθερία του λόγου, την ισότητα των δύο φύλων, την παιδεία

γίνονται συνεχώς προσπάθειες βελτίωσης.

Πρόσφατα, στη Σαουδική Αραβία ορισμένες γυναίκες

τόλμησαν να οδηγήσουν τα αυτοκίνητα των συζύγων τους

με κίνδυνο να μαστιγωθούν δημοσίως,

σε μια προσπάθεια να διεκδικήσουν το δικαίωμα να μπορούν να βγάζουν δίπλωμα.

Στον χώρο της υγείας όμως, στον τομέα της υγείας φαίνεται

συνεχώς να απομακρυνόμαστε από την ιδέα της δωρεάν υγείας.

Η κατοχύρωση του δικαιώματος όλου του Συμφώνου δεν είναι αυτονόητη.

Χρειάζεται καθημερινή προσπάθεια και τόλμη.

Και ξαναγυρνάω στην Αφρική,

που σε όσους έχουν βιώσει, έχουν γευτεί το όμορφο και σαγηνευτικό της στυλ

πραγματικά νιώθουν πολύ έντονα την ανάγκη να επιστρέψουν ξανά και ξανά.

Τα βράδια στην Αφρική είναι απλά υπέροχα.

Οι μυρωδιές, οι ήχοι, τα ηλιοβασιλέματα είναι απλά μαγικά.

Ήτανε μια βραδιά λοιπόν των τελευταίων ημερών της αποστολής μας.

Είχαμε όλοι στην ομάδα εξοικειωθεί με τη δυστυχία που υπήρχε γύρω μας.

Είχαμε κάνει ιατρείο όλη μέρα

και ικανοποιημένοι με τη δουλειά μας απολαμβάναμε ένα ήσυχο βράδυ.

Όταν ξαφνικά ακούσαμε την πόρτα να χτυπάει.

Είχαμε συχνά βραδινούς απρόσκλητους επισκέπτες.

Ήταν παιδιά που ερχόντουσαν και ζητούσαν μπαλόνια, μολύβια, στυλό, τετράδια

εξαιτίας τις μικρής της παρέας, της Κλειώς που παράλληλα

με τη δουλειά του φαρμακοποιού μοίραζε καθημερινά χαρά στα πιτσιρίκια.

Όταν όμως, ανοίξαμε την πόρτα αυτό που είδαμε

ήταν ένα εξάχρονο κοριτσάκι στα όρια της κατάρρευσης

να μας κοιτάει στα μάτια.

Στην πλάτη του είχε ένα ακόμα πιο μικρό παιδί.

Τριών ετών περίπου, το οποίο έκλαιγε ασταμάτητα.

Όλη η ομάδα έπεσε πάνω στα δύο παιδιά

και μετά από λίγο ο μεταφραστής μας εξήγησε τα ανεξήγητα.

Το κοριτσάκι αυτό είχε ξεκινήσει από 7 χιλιόμετρα μακριά

για να μας φέρει τον μικρό της αδερφό, ο οποίος τις τελευταίες δύο ημέρες

δεν έτρωγε τίποτα και έκλαιγε συνεχώς.

Είχε ξεκινήσει ένα δρόμο στο άγνωστο,

με σκοπό να βρει τους περίεργους λευκούς γιατρούς, που κάνουν θαύματα,

όπως είχε ακούσει τυχαία να λένε στο χωριό της.

Στο άκουσμα αυτής της ιστορίας εγώ έμεινα άγαλμα.

Ευτυχώς η Πέρσα, η αναισθησιολόγος της ομάδας είχε ήδη βάλει ορούς,

η Ρένα είχε ήδη πάρει αίμα για ιατρικές εξετάσεις,

η Κλειώ προσπαθούσε να αποσπάσει την προσοχή των παιδιών

παίζοντας μαζί τους και η αρχηγός της αποστολής, η Ελευθερία

σκεφτόταν ήδη πιθανές διαγνώσεις και τις αντίστοιχες θεραπείες.

Μετά από λίγο διαπιστώσαμε ότι ο μικρός είχε ελονοσία.

Η ελονοσία είναι μια ασθένεια

που σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας

το 2012 υπολογίζεται ότι σκότωσε περίπου 800 χιλιάδες ανθρώπους παγκοσμίως.

Η διάγνωση γίνεται με μία σταγόνα αίμα.

Με ένα τεστ στο μέγεθος ενός αναπτήρα, το οποίο κάνει 3 λεπτά.

Και η θεραπεία;

Χάπια τα οποία κοστίζουν 16 λεπτά.

Σύνολο 19 λεπτά του ευρώ.

Αυτή είναι η τιμή της ζωής στην Ουγκάντα.

Όμως δεν θέλω να μιλήσω για την ελονοσία.

Θέλω να μιλήσω για την τόλμη του κοριτσιού

το οποίο ξεκινάει από εφτά χιλιόμετρα μακριά

για να σώσει τη ζωή του μικρού της αδερφού.

Εφτά χιλιόμετρα.

Δεκατέσσερα χιλιόμετρα για έναν ενήλικα

αν σκεφτεί κανείς τον μικρό διασκελισμό του παιδιού.

Κουβαλώντας στην πλάτη το 40% του σωματικού του βάρους.

Είναι σαν να κουβαλάω εγώ, 35 κιλά για 14 χιλιόμετρα.

Δύσκολο μου φαίνεται.

Το όνομα του κοριτσιού, ντρέπομαι πραγματικά που το λέω

αλλά δεν το θυμάμαι.

Θυμάμαι όμως ότι τόλμησε,

και το θυμάμαι κάθε φορά που διστάζω για οτιδήποτε.

Στην ιστοσελίδα σας αναφέρεται:

τολμάω σημαίνει κάνω κάτι, επομένως ενεργώ.

Σε όλες τις ιστορικές καταγραφές,

τολμηρός είναι αυτός που ενήργησε προς μια κατεύθυνση,

χωρίς να αναφέρεται το αν το πέτυχε ή όχι.

Γιατί η αξία της τόλμης κρύβεται πρωτίστως στη δράση

και σε δεύτερη μοίρα στο αποτέλεσμα.

Δεν θα σας πω λοιπόν τι έγινε στο τέλος της ιστορίας.

Εάν τα δύο παιδιά τα κατάφεραν ή όχι.

Θα σας πω ότι κάθε φορά που εγώ, ο δειλός φοβάμαι να τολμήσω,

στο μυαλό μου έρχεται αυτή η ιστορία.

Και αν θέλετε να κρατήσετε κάτι από τη σημερινή μου ομιλία,

κρατήστε αυτήν την ιστορία.

Είναι μια ιστορία τόλμης από την Ουγκάντα με αγάπη.

(Χειροκρότημα)

Σας ευχαριστώ