Adjectives

Sıfatlar (صفت)

Sıfatlar — Urduca'da sifat (صفت) olarak bilinir — boyutları, renkleri, şekilleri, miktarları veya kaliteleri konusunda bilgi vererek isimleri tanımlar veya niteleyir.
Urduca sıfatlar, tıpkı isimler ve fiiller gibi, değiştirdikleri isimlerle cinsiyet, sayı ve durum konusunda uyum içindedir. Bu uyum, doğal ve dilbilgisini düzgün bir Urduca için önemlidir.

Biçimler ve Uyum

Çoğu Urdu sıfat, tanımladıkları isme uygun şekilde sonlarını değiştirir.
Sıfat, ismin cinsiyetine (erkek/kadın) ve sayısına (tekil/çoğul) uyum sağlar.

En yaygın sıfat sonları erkek tekil için ـا (ā), kadın tekil için ـی (ī) ve erkek çoğul veya eğik biçimler için ـے (e) şeklindedir.

Örnekler:

Erkek tekil:
اچھا لڑکا — achchā laṛkā — iyi çocuk
بڑا کمرہ — baṛā kamrā — büyük oda

Kadın tekil:
اچھی لڑکی — achchī laṛkī — iyi kız
بڑی کرسی — baṛī kursī — büyük sandalye

Erkek çoğul:
اچھے لڑکے — achche laṛke — iyi çocuklar
بڑے کمرے — baṛe kamre — büyük odalar

Kadın çoğul:
اچھی لڑکیاں — achchī laṛkiyān — iyi kızlar
بڑی کرسیاں — baṛī kursiyān — büyük sandalyeler

Sıfat ـا (ā) ile bitmediğinde (örneğin, خوش "mutlu" veya صاف "temiz"), cinsiyet ya da sayı için biçim değiştirmez. Bunlar kip değişmez sıfatlar olarak bilinir.

Örnekler
خوش لڑکا — mutlu çocuk
خوش لڑکی — mutlu kız
صاف کمرہ — temiz oda
صاف کرسیاں — temiz sandalyeler

Cümledeki Konum

Sıfatlar genellikle tanımladıkları ismin öncesinde gelir, örneğin:
خوبصورت کتاب — güzel kitap
چھوٹا بچہ — küçük çocuk

Ancak bir fiil ile ad predikatifi olarak kullanıldığında isimden sonra da görünebilirler, örneğin دا (dır) veya دیکھی (bakın).
یہ کتاب خوبصورت ہے۔ — Bu kitap güzeldir.
وہ لڑکے خوش ہیں۔ — O çocuklar mutludur.

Sıfat Türleri

Kalitatif Sıfatlar (صفتِ خاصہ)
Bir ismin kalite veya doğasını tanımlar.
Örnekler:
اچھا (iyi), برا (kötü), لمبا (uzun), نیا (yeni), سستا (ucuz).
Örnek cümleler:
یہ سستا بازار ہے۔ — Bu ucuz bir pazardır.
نیا فون بہت اچھا ہے۔ — Yeni telefon çok iyi.
Miktar Sıfatları (صفتِ مقداری)
Miktarı veya sayıyı belirtir.
Örnekler:
بہت (çok), کچھ (bazı), تھوڑا (biraz), دو (iki), دس (on).
Örnek:
Benim üç kitabım var. — Üç kitabım var.
Gösterge Sıfatlar (صفتِ اشارہ)
İsimleri işaret etmek için kullanılır.
Örnekler:
یہ (bu), وہ (şu).
Örnek:
Bu oda temizdir. — Bu oda temiz.
O kapı kapalıdır. — O kapı kapalı.
İyelik Sıfatları (صفتِ ملکی)
Sahipliği veya ilişkiyi gösterir.
Örnekler:
میرا (benim), تمہارا (senin), اس کا (onun).
Örnek:
Kitabım nerede? — Kitabım nerede?
İstifham Sıfatlar (صفتِ استفہامی)
Sorularda kullanılır.
Örnekler:
کون سا (hangi), کیا (ne), کتنے (kaç tane).
Örnek:
Hangi rengi seçtin? — Hangi rengi seçtin?
Karşılaştırmalı ve Üstünlük Sıfatları
Urduca sıfatların karşılaştırmada daha fazla ve en çok belirleri öne koyar.
Örnekler:
بڑا (büyük) → زیادہ بڑا (daha büyük) → سب سے بڑا (en büyük).
خوبصورت (güzel) → زیادہ خوبصورت (daha güzel) → سب سے خوبصورت (en güzel).
Örnek:
Lahore Karachi'den daha büyüktür. — Lahore, Karachi'den daha büyük.
Bu en güzel şehir. — Bu en güzel şehir.

Bileşik ve Betimleyici Çiftler

Urduca, vurgu veya şiirsel etki için çoğunlukla sıfat çiftleri kullanır:
لمبا چوڑا — uzun ve geniş
کالا بھجنگ — çok büyük
میٹھا بول — tatlı dil
Örnekler:
Bu uzun, geniş bir adam. — Bu uzun ve geniş bir adam.
Onun tatlı sözleri herkesin hoşuna gider. — Herkes onun tatlı dilini sever.

Deyimsel ve Kültürel Kullanım

Urduca, vurgu veya şiirsel etki için çoğunlukla sıfat çiftleri kullanır:

نیک (dindar), شریف (edepli) ve چالاک (zeki) karakteri tanımlar.
خوبصورت (güzel) ve حسین (zarif) cinsiyet sınırlaması olmadan hem erkekleri hem de kadınları tanımlar.
"Büyük" bazen "büyükçe" yerine "harika" anlamına gelir: büyük adam (büyük/etkili kişi).

Özet Tablosu

Cinsiyet / Sayı	Son	Örnek	Çeviri
Erkek Tekil	ـا (ā)	اچھا لڑکا	güzel çocuk
Kadın Tekil	ـی (ī)	اچھی لڑکی	güzel kız
Erkek Çoğul	ـے (e)	اچھے لڑکے	güzel çocuklar
Kadın Çoğul	ـی (ī)	اچھی لڑکیاں	güzel kızlar
Yenmez	—	خوش آدمی / خوش عورت	mutlu adam / mutlu kadın

Urduca'da sıfatlar zenginlik ve esneklik katıyor. Tanımladıkları isimle uyumlu olduklarından, sonlarını öğrenmek doğal ve doğru konuşmanızı sağlar.