×

Мы используем cookie-файлы, чтобы сделать работу LingQ лучше. Находясь на нашем сайте, вы соглашаетесь на наши правила обработки файлов «cookie».

image

Russian Youtube, The language of the universe, the languages of humans: Dmitry Petrov at TEDxPerm

The language of the universe, the languages of humans: Dmitry Petrov at TEDxPerm

Транскрайбер: Anastasia Ovsyannikova Редактор: Olga Dmitrochenkova [TEDxPerm]

Искусство быть

Дмитрий Петров

По профессии я — переводчик синхронист, кроме того, я обучаю людей

иностранным языкам, разным языкам.

И кроме того, я обучаю

синхронных переводчиков синхронно переводить. Это особая специфика.

Самое интересное, что в какой-то момент

моя тяга к изучению

иностранных языков

вышла за рамки рационального,

то есть я стал учить не только те языки,

которые в последствие мне понадобились для того, чтобы работать, зарабатывать себе на жизнь,

но и совершенно непостижимым образом я вдруг увлёкся языками, например, древними, или языками очень редких, малых народов.

И, пытаясь проанализировать, зачем мне всё это понадобилось, я понял. Оказывается, мне очень захотелось понять,

каким же образом язык

стал таким, какой он есть —

язык в целом, глобально.

И что его породило.

Я заметил, что вопреки всем законам диалектики, которую мы все когда-то изучали,

язык развивается не от простого к сложному, а от сложному к простому.

То есть, если мы возьмём все древние языки — предки ныне существующих —

то они были на порядок или на два порядка

сложнее, универсальней, богаче,

разнообразнее по формам.

То есть, латинский язык более богат, чем итальянский, древний английский — чем современный английский, санскрит — чем хинди.

И это навело меня на такую мысль.

Я подумал, ну, не могли же древние люди ни с того ни с сего выдумывать себе сложные языки.

Жизнь у них была достаточно незатейлива и неприхотлива. Казалось бы, лишь бы выжить, продолжить свой род, накормить потомство и спастись от разъярённого хищника. Так нет же.

Языки древних народов

были богаты огромным количеством

форм, окончаний,

и это можно проследить

на примере тех языков, которые до сих пор существуют у малых народов — бесписьменные языки. Поэтому я задумался.

И так как я не являюсь специалистом в точных науках, то позволил себе хамство и влез через форточку в святая святых —

немножко от физики, немножко от математики. И я подумал: наверно,

есть какие-то общие принципы,

которые объединяют всю систему познания. То есть я стал воспринимать язык, как нечто,

присущее всей Вселенной, всему Бытию.

Мы можем говорить не только об английском, латинском или русском языке, но и о языке математики, о языке физики, о языке химии.

И одну и ту же реальность можно

не только описать, но и перевести

с языка биологии на язык математики,

с языка физики на латынь, и так далее.

Это для меня были своего рода,

беспочвенными и бессмысленными изысканиями, но привели они к достаточно прагматичным результатам. Чем мне это пригодилось?

Я взял, опять-таки совершенно хамским образом концепцию волны и частицы, и подумал:

А не применить ли это в процессе изучения языков? Какая связь?

Если мы предположим, что частица —

это и есть человеческое слово,

а волна — это всё, что окружает слово,

то есть всё многообразие мыслей, образов,

ощущений, которые клубятся вокруг этого слова, то мы получим некую объёмную единицу,

которая гораздо легче воспринимается.

Можно привести такой пример.

Когда антропологи исследовали

где-то в джунглях Амазонии

племена индейцев,

каждый из членов которого

совершенно в повседневной жизни

владеет как минимум десятком разных языков, племенных, конечно, но тем не менее это всё разные языки. Индейца, представителя одного из племени, попросили объяснить, как он выучил язык соседнего племени.

Он говорит: «Я не понимаю, о чём вы говорите». «Ну, вот как ты говоришь на языке соседнего племени?» Он никак не мог понять.

«Ну, скажи, как на языке соседнего племени слово „топор“?» «Я понятия не имею».

«Ну ты же вчера у них купил топор,

ты с ними разговаривал, смеялся, что-то обсуждал...» Он говорит: «А! Для того, чтобы я заговорил на языке этого племени, я должен переплыть через речку, прийти в деревню этого племени, увидеть эти лица, эти пальмы,

этот берег, и тогда я буду в той среде,

где я могу говорить на этом языке.

Но если я вышел уже сюда,

то, извините, ничего не получится».

То есть среда — это то,

что формирует наши языковые способности. Каким образом я попытался это применить в методике обучения? Во-первых, мне пришла в голову мысль,

что необходимо, раз уж нам не дано

вернуться в состояние aмазонского индейца, воссоздать вот эту систему образов и ощущений, которая сопровождает для нас концепцию любого языка. Поэтому, допустим, обучая людей итальянскому языку, я предлагаю им следующее.

Закройте на секунду глаза.

И представьте себе Италию, итальянцев, итальяский язык. Что возникает в вашем сознании?

Совершенно спонтанно.

У всех будут совершенно разные образы, разные картинки. Кто-то услышит песни Челентано,

кто-то вспомнит запах горелой пиццы,

кто-то вспомнит поездку на какой-то морской курорт. У всех будет своё.

Но тем не менее, будет и нечто общее.

Это будет то, что будет Италией именно для этого человека. То есть язык следует воспринимать не линейно, как набор слов, набор каких-то грамматических правил, а как объёмное пространство, которое

имеет свой вкус, запах, цвет и массу других ощущений. Именно это позволяет маленьким детям

в возрасте 2-х, 3-х лет

активно, в течение кратчайшего срока, без формального обучения овладеть родным языком.

Эту ситуацию я и попытался

в своих методиках воспроизвести для взрослых людей. Другой момент: нет такого человека,

который откажется выучить пару лишних языков. Но тем не менее, мы знаем, что, к сожалению, люди, которые годами изучают какой-нибудь язык, ну, прямо скажем, не всегда довольны своими результатами. Опять пародоксальный вывод:

Я обнаружил, что каждый человек,

который жалуется на трудности, на какие-то блоки и комплексы в изучении языков,

способен локализовать эту трудность, этот комплекс в своём физическом теле.

Я даже выделил несколько категорий.

Есть люди, которые склонны

к чрезмерно аналитическому восприятию информации. Они вот в этом месте прокручивают,

пытаются комбинировать, выстраивать какие-то конструкции. Потом зачёркивают, копаются в виртуальном словаре, обращаются в виртуальный музей забытых слов; которые, как мы говорили,

перед тем, как создадут какую-то конструкцию, выдают её в эфир.

Есть другие люди,

у которых нет трудностей что-то составить, какой-то текст, конструкцию.

С памятью всё в порядке.

Но блок вот здесь. (Указывает) Всё знаю, всё понимаю, но

(хрипит) сказать ничего не могу. Есть ещё одна категория, у которых

затруднение, болезненное ощущение

при изучении языка вот здесь (указывает). Это люди, которые боятся: «Вдруг что-то не то скажу! Сейчас что-нибудь ляпну, все начнут смеяться... Кошмар какой-то... Или не так пойму!» То есть для того, чтобы облегчить

усвоение новой информации —

это, конечно, выходит за рамки иностранных языков, пожалуй, любой информации вообще —

требуется определённое состояние настройки

на волну

вот этой новой информации.

Причём, если человек владеет или пользуется несколькими языками,

то часто он описывает это состояние,

как переключение радиочастот.

Вот сейчас мы говорим по-итальянски, а потом — раз, и перешёл на русский.

Более того, появляются определённые особенности мимики, жестикуляции, свойственные народу, говорящему на том языке,

который вы изучаете, на котором стараетесь говорить. Я помню ситуацию экспериментальную,

когда я говорил с итальянцем,

и внезапно я схватил его за руки.

Что вы думаете? Он молчал как рыба, не мог произнести ни слова. То есть пока ему не осободили руки,

а товарищ был очень разговорчивый,

он не мог говорить. А когда освободили — то вот это всё началось (жестикулирует). (Смех) (Аплодисменты) Пожалуй, такие вещи стоит учитывать с самого начала и немножко пытаться ощутить себя

носителем этого языка.

То есть, если вы изучаете английский язык в американской версии,

то надо немножко почувствовать себя амЭриканцем, понимаете? (Смех) Если вы итальянец, то вы должны... (жестикулирует). Что-то незримо меняется,

не понятно на каком уровне,

в каком-то внутреннем измерении —

и вы ведёте себя, как итальянец,

оставаясь таким же.

Обратная сторона: как мы воспринимаем

реальность проявляемую в языках?

Меняется регистр восприятия.

Простой пример.

Каждый из нас представляет себе клавиатуру компьютера. Большинство клавиатур компьютеров, по крайней мере в России, снабжены буквами кириллицы и латиницы.

Обратите внимание,

что вы печатаете текст на русском языке — то есть у вас определённая стратегия,

как вы будете формировать этот текст,

какие знаки, какие буквы вам понадобятся.

Вдруг вам понадобилось напечатать что-то по-английски. Глаза остаются те же, монитор тот же, клавиатура та же. Но что-то незримо меняется. Вы начинаете видеть другие буквы. Причём, сейчас я об этом говорю, но когда

человек, которому приходится этим заниматься — печатать на двух языках —

знает, что не происходит

на осознанном уровне практически ничего. То есть мы способны воспринимать реальность немножко по-другому, под другим углом,

всего лишь изменив этот регистр восприятия. Ещё немаловажный момент — это, конечно, мотивация. Без мотивации никуда не деться.

Это опять-таки относиться не только к языкам. Помню случай из своей жизни.

Когда моему старшему сыну было почти три года, он начинал говорить. Но жил он в это время

в Бомбее, правда, не в трущобах, но не очень далеко от них. А я работал в другой стране.

И когда я приехал, не видев его несколько месяцев, он уже свободно научился говорить.

Но научился он говорить на хинди,

которого я не знал.

(Смех)

А вы же понимаете, что ребёнок таких вещей не прощает, он тебя знает, он хочет с тобой говорить. Ты не понимаешь — это твоя проблема. Это был один из таких мотивирующих факторов, которые заставили меня

в течение буквально недели

научиться свободно говорить. Сначала на его уровне, но ещё через неделю я свободно

торгoвался на хинди на базаре, получал безумные скидки, иногда даже то, что я хотел купить,

мне дарилось, в знак признательности.

И мне очень хотелось им рассказать, что я вот только... «Да ладно, знаем мы тебя, наверное, здесь всю жизнь прожил...» Но моя гордость и чувство своей исключительности быстро померкли, когда я понял,

что в Бомбее любой торговец свободно говорит языках на восьми, свободно,

и абсолютно не считает себя полиглотом,

и не хвалится своими достижениями.

Вопрос мотивации.

Какой-то немецкий политик, по-моему, канцлер Брандт, в своё время сказал:

«Если вы мне что-то продаёте, а я покупаю, мы говорим по-немецки.

Но если продаю я, а покупаете вы,

мы говорим на вашем языке».

Это такой показатель мотивации,

который неизбежен в современном мире.

И надо учитывать, что языки

бывают не только различными между разными народами, но и между профессиональными группами.

Я предвижу, что в будущем гораздо больше языковых отличий будет не между языками разных народов,

а между представителями разных профессий

и даже разных корпоративных групп.

К этому надо готовиться. Но те принципы,

о которых я попытался рассказать,

они работают и в этом случае.

Потому что все языки, на которых мы говорим —

это проявление одного языка —

языка Вселенной, в которой мы живём.

Спасибо. (Аплодисменты)

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

The language of the universe, the languages of humans: Dmitry Petrov at TEDxPerm ||||||||||||TEDxPerm Język|język|wszechświata|języki|||języki|ludzi|ludzi|Dmitrij|Petrow|na|TEDxPerm Die Sprache des Universums, die Sprachen der Menschen: Dmitry Petrov bei TEDxPerm Le langage de l'univers, les langages des humains : Dmitry Petrov à TEDxPerm Język wszechświata, języki ludzi: Dmitry Petrov na TEDxPerm The language of the universe, the languages of humans: Dmitry Petrov at TEDxPerm

Транскрайбер: Anastasia Ovsyannikova Редактор: Olga Dmitrochenkova Transcriber|||Editor|| Transkrybent|Anastazja|Owsyannikowa|Redaktor|Olga|Dmitrochenkowa Transkriptor: Anastasia Ovsyannikova Herausgeber: Olga Dmitrochenkova Transkrybent: Anastasia Ovsyannikova Redaktor: Olga Dmitrochenkova Transcriber: Anastasia Ovsyannikova Editor: Olga Dmitrochenkova [TEDxPerm] [TEDxPerm] [TEDxPerm]

Искусство быть The art|to be Sztuka|bycia Die Kunst des Seins Sztuka bycia The art of being

Дмитрий Петров Dmitry|Petrov Dmitrij|Pietrow Dmitrij Petrow Dmitry Petrov

По профессии я — переводчик синхронист, by|profession|I|translator|simultaneous interpreter Po|zawodzie|ja|tłumacz|symultaniczny Z zawodu jestem tłumaczem symultanicznym, By profession, I am a simultaneous interpreter, кроме того, я обучаю людей besides|that|I|teach|people oprócz|tego|ja|uczę|ludzi ponadto uczę ludzi in addition, I teach people

иностранным языкам, разным языкам. foreign|languages|different|languages obcym|językom|różnym|językom języków obcych, różnych języków. foreign languages, various languages.

И кроме того, я обучаю and|besides|that|I|teach I|besides|that|I|teach I ponadto uczę And in addition, I teach

синхронных переводчиков синхронно переводить. simultaneous|interpreters|simultaneously|translate symultanicznych|tłumaczy|symultanicznie|tłumaczyć tłumaczy symultanicznych tłumaczyć symultanicznie. simultaneous interpreters to interpret simultaneously. Это особая специфика. this|special|specificity To|szczególna|specyfika To jest szczególna specyfika. This is a special specificity.

Самое интересное, что в какой-то момент the most|interesting|that|at|some|that|moment Najciekawsze|interesujące|że|w|||momencie Najciekawsze jest to, że w pewnym momencie The most interesting thing is that at some point

моя тяга к изучению my|craving|for|studying moja|pasja|do|nauki moja chęć do nauki my desire to study

иностранных языков foreign|languages obcych|języków języków obcych foreign languages

вышла за рамки рационального, went beyond|outside|the limits|rational wyszła|poza|ramy|racjonalnego wykraczała poza racjonalne, went beyond the rational,

то есть я стал учить не только те языки, that|is|I|began|to learn|not|only|those|languages to|znaczy|ja|stałem|uczyć|nie|tylko|te|języki to znaczy, że zacząłem uczyć się nie tylko tych języków, that is, I started to learn not only the languages,

которые в последствие мне понадобились для того, чтобы работать, that|in|the future|to me|were needed|in order|that|to|work które|w|przyszłości|mi|były potrzebne|do|tego|żeby|pracować które później były mi potrzebne do pracy, which later I needed to work, зарабатывать себе на жизнь, earn|for oneself|for|living zarabiać|sobie|na|życie zarabiania na życie, to earn a living,

но и совершенно непостижимым образом but|and|completely|incomprehensible|way ale|i|zupełnie|niepojętym|sposobem ale w zupełnie niepojęty sposób but also in a completely incomprehensible way я вдруг увлёкся языками, например, древними, или языками I|suddenly|became fascinated|languages|for example|ancient|or|languages ja|nagle|zainteresowałem się|językami|na przykład|starożytnymi|lub|językami nagle zainteresowałem się językami, na przykład, starożytnymi, lub językami I suddenly became fascinated by languages, for example, ancient ones, or languages очень редких, малых народов. very|rare|small|peoples bardzo|rzadkich|małych|narodów bardzo rzadkich, małych narodów. very rare, small peoples.

И, пытаясь проанализировать, зачем мне всё это понадобилось, я понял. and|trying|to analyze|why|I|all|this|needed|I|understood I|trying|to analyze|why|to me|all|this|was needed|I|understood I próbując przeanalizować, po co mi to wszystko, zrozumiałem. And, trying to analyze why I needed all this, I realized. Оказывается, мне очень захотелось понять, it turns out|to me|very|wanted|to understand Okazuje się|mnie|bardzo|zapragnęło|zrozumieć Okazuje się, że bardzo chciałem zrozumieć, It turns out, I really wanted to understand,

каким же образом язык what|then|way|language jakim|partykuła wzmacniająca|sposobem|język w jaki sposób język how the language

стал таким, какой он есть — became|such|what|he|is stał się|takim|jaki|on|jest stał się taki, jaki jest — became what it is —

язык в целом, глобально. language|in|general|globally język|w|całości|globalnie język w ogóle, globalnie. language as a whole, globally.

И что его породило. and|what|him|gave birth I|what|it|gave birth to I co go spowodowało. And what gave rise to it.

Я заметил, что вопреки всем законам диалектики, I|noticed|that|contrary|all|laws|dialectics Ja|zauważyłem|że|wbrew|wszystkim|prawom|dialektyki Zauważyłem, że wbrew wszystkim prawom dialektyki, I noticed that contrary to all the laws of dialectics, которую мы все когда-то изучали, which|we|all|||studied którą|my|wszyscy|||uczyliśmy które wszyscy kiedyś studiowaliśmy, which we all studied at some point,

язык развивается не от простого к сложному, language|develops|not|from|simple|to|complex język|rozwija się|nie|od|prostego|do|złożonego język rozwija się nie od prostego do złożonego, language develops not from simple to complex, а от сложному к простому. and|from|complex|to|simple a|od|złożonemu|do|prostemu a od złożonego do prostego. and from the complex to the simple.

То есть, если мы возьмём все древние языки — that|is|if|we|take|all|ancient|languages To|znaczy|jeśli|my|we weźmiemy|wszystkie|starożytne|języki To znaczy, jeśli weźmiemy wszystkie starożytne języki — That is, if we take all ancient languages — предки ныне существующих — ancestors|currently|existing przodkowie|obecnie|istniejących przodków obecnie istniejących — the ancestors of currently existing ones —

то они были на порядок или на два порядка then|they|were|by|order|or|by|two|orders to|oni|byli|na|porządek|lub|na|dwa|porządki to były one o rząd lub dwa rzędy then they were an order or two orders

сложнее, универсальней, богаче, more complex|more universal|richer trudniejszy|bardziej uniwersalny|bogatszy bardziej złożone, uniwersalne, bogatsze, more complex, more universal, richer,

разнообразнее по формам. more diverse|by|forms bardziej różnorodne|pod względem|formach bardziej zróżnicowane pod względem form. more diverse in forms.

То есть, латинский язык более богат, чем итальянский, that|is|Latin|language|more|rich|than|Italian To|znaczy|łaciński|język|bardziej|bogaty|niż|włoski To znaczy, język łaciński jest bogatszy niż włoski, That is, Latin is richer than Italian, древний английский — чем современный английский, ancient|English|than|modern|English starożytny|angielski|niż|współczesny|angielski staroangielski — niż angielski współczesny, Old English is richer than Modern English, санскрит — чем хинди. Sanskrit|than|Hindi sanskryt|niż|hindi sanskryt — niż hindi. Sanskrit is richer than Hindi.

И это навело меня на такую мысль. and|this|led|me|to|such|thought I|this|led|me|to|such|thought I to skłoniło mnie do takiej myśli. And this led me to such a thought.

Я подумал, ну, не могли же древние люди ни с того ни с сего I|thought|well|not|could|after all|ancient|people|neither|with|that|nor|with|this Ja|pomyślałem|no|nie|mogli|przecież|starożytni|ludzie|ani|z|tego|ani|z|nic Pomyślałem, że starożytni ludzie nie mogli po prostu wymyślać sobie skomplikowanych języków. I thought, well, ancient people couldn't just invent complex languages out of nowhere. выдумывать себе сложные языки. to invent|for oneself|complex|languages wymyślać|sobie|trudne|języki Ich życie było wystarczająco proste i skromne. Their lives were quite simple and unpretentious.

Жизнь у них была достаточно незатейлива и неприхотлива. life|with|them|was|quite|simple|and|unpretentious Życie|u|nich|była|dość|nieskomplikowana|i|niewymagająca Wydawałoby się, że chodzi tylko o przetrwanie, kontynuowanie swojego rodu, It seemed that all they needed was to survive, continue their lineage, Казалось бы, лишь бы выжить, продолжить свой род, it seemed|if only|only|to|survive|continue|one's own|lineage wydawało|się|tylko|by|przeżyć|kontynuować|swój|ród wyżywienie potomstwa i ocalenie przed wściekłym drapieżnikiem. feed their offspring, and escape from an enraged predator. накормить потомство и спастись от разъярённого хищника. feed|offspring|and|save|from|enraged|predator nakarmić|potomstwo|i|uratować się|od|wściekłego|drapieżnika feed the offspring and escape from the angry predator. Так нет же. so|no|indeed Tak|nie|partykuła Ależ nie. But no.

Языки древних народов Languages|ancient|peoples Języki|starożytnych|narodów Języki starożytnych narodów The languages of ancient peoples

были богаты огромным количеством were|rich|huge|amount byli|bogaci|ogromną|ilością były bogate w ogromną liczbę were rich in a huge number

форм, окончаний, forms|endings form|endings form, końcówek, of forms, endings,

и это можно проследить and|this|can|be traced i|to|można|śledzić i to można śledzić and this can be traced.

на примере тех языков, которые до сих пор on|the example|those|languages|that|until|now|times na|przykładzie|tych|języków|które|do|teraz|por na przykładzie tych języków, które do tej pory for example, those languages that still exist among small peoples — unwritten languages. существуют у малых народов — бесписьменные языки. exist|among|small|peoples|unwritten|languages istnieją|u|małych|narodów|bezpiśmienne|języki istnieją u małych narodów — języków bez piśmiennictwa. Therefore, I started to think. Поэтому я задумался. therefore|I|thought Dlatego|ja|zastanowiłem się Dlatego się nad tym zastanowiłem. And since I am not a specialist in the exact sciences,

И так как я не являюсь специалистом в точных науках, and|so|as|I|not|am|a specialist|in|exact|sciences I|so|as|I|not|am|a specialist|in|exact|sciences A ponieważ nie jestem specjalistą w naukach ścisłych, I allowed myself the rudeness to intrude through the window. то позволил себе хамство и влез через форточку that|allowed|himself|rudeness|and|climbed in|through|the window to|pozwolił|sobie|chamstwo|i|wszedł|przez|okno then he allowed himself rudeness and climbed through the window pozwoliłem sobie na bezczelność i wgramoliłem się przez okno. в святая святых — in|the holy|of holies w|święta|świętych w świętym świętych — in the holy of holies —

немножко от физики, немножко от математики. a little|from|physics|a little|from|mathematics trochę|z|fizyki|trochę|z|matematyki trochę z fizyki, trochę z matematyki. a little bit of physics, a little bit of mathematics. И я подумал: наверно, and|I|thought|probably I|I|thought|probably I pomyślałem: pewnie, And I thought: probably,

есть какие-то общие принципы, there are|||general|principles są|||wspólne|zasady są jakieś wspólne zasady, there are some common principles,

которые объединяют всю систему познания. that|unite|all|system|of knowledge które|łączą|cały|systemę|poznania które łączą cały system poznania. that unite the entire system of knowledge. То есть я стал воспринимать язык, как нечто, that|is|I|began|to perceive|language|as|something To|znaczy|ja|stałem|postrzegać|język|jak|coś To znaczy, zacząłem postrzegać język jako coś, That is, I began to perceive language as something,

присущее всей Вселенной, всему Бытию. inherent|all|the Universe|to all| przysługujące|całej|Wszechświatowi|wszystkiemu|Istnieniu co jest właściwe całemu Wszechświatowi, całemu Istnieniu. inherent to the entire Universe, to all Being.

Мы можем говорить не только об английском, we|can|talk|not|only|about|English My|możemy|mówić|nie|tylko|o|angielskim Możemy mówić nie tylko o angielskim, We can talk not only about English, латинском или русском языке, но и о языке математики, Latin|or|Russian|language|but|and|about|language|mathematics łacińskim|lub|rosyjskim|języku|ale|i|o|języku|matematyki łacińskim czy rosyjskim, ale także o języku matematyki, Latin or Russian, but also about the language of mathematics, о языке физики, о языке химии. about|the language|of physics|about|the language|of chemistry o|języku|fizyki||języku|chemii o języku fizyki, o języku chemii. the language of physics, the language of chemistry.

И одну и ту же реальность можно and|one|and|that|same|reality|can I|one|and|that|same|reality|can Tę samą rzeczywistość można The same reality can be

не только описать, но и перевести not|only|describe|but|and|translate nie|tylko|opisać|ale|i|przetłumaczyć nie tylko opisać, ale także przetłumaczyć not only described but also translated

с языка биологии на язык математики, from|the language|of biology|to|the language|of mathematics z|języka|biologii|na|język|matematyki z języka biologii na język matematyki, from the language of biology to the language of mathematics,

с языка физики на латынь, и так далее. from|language|physics|to|Latin|and|so|on z|języka|fizyki|na|łacinę|i|tak|dalej z języka fizyki na łacinę, i tak dalej. from the language of physics to Latin, and so on.

Это для меня были своего рода, this|for|me|were|one's|kind To|dla|mnie|były|swojego|rodzaju To dla mnie były swojego rodzaju, This was, for me, a kind of,

беспочвенными и бессмысленными изысканиями, groundless|and|meaningless|inquiries bezpodstawnymi|i|bezsensownymi|badaniami bezpodstawnymi i bezsensownymi badaniami, groundless and meaningless inquiries, но привели они к достаточно прагматичным результатам. but|led|they|to|quite|pragmatic|results ale|doprowadzili|oni|do|wystarczająco|pragmatycznym|rezultatom ale doprowadziły one do dość pragmatycznych rezultatów. but they led to quite pragmatic results. Чем мне это пригодилось? what|to me|this|was useful czym|mi|to|przydało Jak mi to się przydało? How did this help me?

Я взял, опять-таки совершенно хамским образом I|took|||completely|rude| Ja|wziąłem|||zupełnie|chamskim|sposobem Wziąłem, znowu w całkowicie chamski sposób I took, again in a completely rude manner, концепцию волны и частицы, и подумал: the concept|of waves|and|particles||thought koncepcję|fali|i|cząstki||pomyślał koncepcję fali i cząstki, i pomyślałem: the concept of wave and particle, and thought:

А не применить ли это в процессе изучения языков? and|not|apply|or|this|in|the process|studying|languages A|nie|zastosować|partykuła pytająca|to|w|procesie|nauki|języków A może zastosować to w procesie nauki języków? Why not apply this in the process of learning languages? Какая связь? what|connection Jaka|więź Jaki jest związek? What is the connection?

Если мы предположим, что частица — if|we|assume|that|particle Jeśli|my|założymy|że|cząstka Jeśli założymy, że cząstka — If we assume that a particle is —

это и есть человеческое слово, this|and|is|human|word to|i|jest|ludzkie|słowo to jest ludzkie słowo, that is a human word,

а волна — это всё, что окружает слово, and|wave|this|all|that|surrounds|word a|fala|to|wszystko|co|otacza|słowo a fala — to wszystko, co otacza słowo, and a wave is everything that surrounds the word,

то есть всё многообразие мыслей, образов, that|is|all|diversity|thoughts|images to|znaczy|całe|różnorodność|myśli|obrazów to znaczy całe bogactwo myśli, obrazów, that is, all the variety of thoughts, images,

ощущений, которые клубятся вокруг этого слова, sensations|that|swirl|around|this|word odczuć|które|krążą|wokół|tego|słowa odczuć, które krążą wokół tego słowa, sensations that swirl around this word, то мы получим некую объёмную единицу, then|we|will get|some|volumetric|unit to|my|otrzymamy|pewną|objętościową|jednostkę to otrzymamy pewną objętościową jednostkę, then we will get a certain volumetric unit,

которая гораздо легче воспринимается. which|much|easier|is perceived która|znacznie|łatwiej|jest postrzegana która jest znacznie łatwiejsza do zrozumienia. which is much easier to perceive.

Можно привести такой пример. can|bring|such|example Można|podać|taki|przykład Można podać taki przykład. One can give such an example.

Когда антропологи исследовали when|anthropologists|studied Kiedy|antropolodzy|badali Kiedy antropolodzy badali When anthropologists studied

где-то в джунглях Амазонии ||in|the jungles|of the Amazon ||w|dżunglach|Amazonii gdzieś w dżungli Amazonii somewhere in the Amazon jungle

племена индейцев, tribes|of Indians plemiona|Indian plemiona Indian, tribes of Indians,

каждый из членов которого each|of|the members|of which każdy|z|członków|którego każdy z członków których each of the members

совершенно в повседневной жизни absolutely|in|everyday|life zupełnie|w|codziennej|życiu zupełnie w codziennym życiu completely in everyday life

владеет как минимум десятком разных языков, speaks|as|minimum|ten|different|languages włada|przynajmniej|co najmniej|dziesięcioma|różnych|języków posiada co najmniej dziesięć różnych języków, speaks at least a dozen different languages, племенных, конечно, но тем не менее это всё разные языки. tribal|of course|but|yet|not|less|this|all|different|languages plemiennych|oczywiście|ale|tym|nie|mniej|to|wszystko|różne|języki plemiennych, oczywiście, ale mimo to to wszystko różne języki. tribal ones, of course, but nevertheless they are all different languages. Индейца, представителя одного из племени, попросили объяснить, the Indian|representative|one|of|the tribe|were asked|to explain Indianina|przedstawiciela|jednego|z|plemienia|poprosili|wyjaśnić Indianina, przedstawiciela jednego z plemion, poproszono o wyjaśnienie, An Indian, a representative of one of the tribes, was asked to explain, как он выучил язык соседнего племени. how|he|learned|the language|neighboring|tribe jak|on|nauczył się|język|sąsiedniego|plemienia jak nauczył się języka sąsiedniego plemienia. how he learned the language of the neighboring tribe.

Он говорит: «Я не понимаю, о чём вы говорите». he|says|I|don't|understand|about|what|you|are talking On|mówi|Ja|nie|rozumiem|o|czym|wy|mówicie On mówi: „Nie rozumiem, o czym mówicie”. He says: "I don't understand what you're talking about." «Ну, вот как ты говоришь на языке соседнего племени?» well|here|how|you|speak|in|the language|neighboring|tribe No|here|how|you|speak|in|language|neighboring|tribe „No, jak mówisz w języku sąsiedniego plemienia?” "Well, how do you speak the language of the neighboring tribe?" Он никак не мог понять. he|could not|not|could|understand On|w żaden sposób|nie|mógł|zrozumieć Nie mógł tego zrozumieć. He just couldn't understand.

«Ну, скажи, как на языке соседнего племени слово „топор“?» well|tell|how|in|the language|neighboring|tribe|the word|'axe' No|powiedz|jak|w|języku|sąsiedniego|plemienia|słowo|topór „No, powiedz, jak w języku sąsiedniego plemienia mówi się „topór”?” "Well, tell me, how do you say 'axe' in the language of the neighboring tribe?" «Я понятия не имею». I|idea|not|have Ja|pojęcia|nie|mam „Nie mam pojęcia.” "I have no idea."

«Ну ты же вчера у них купил топор, well|you|indeed|yesterday|at|them|bought|an axe No|ty|przecież|wczoraj|u|nich|kupiłeś|siekierę „Ale przecież wczoraj kupiłeś u nich topór, "But you bought an axe from them yesterday,

ты с ними разговаривал, смеялся, что-то обсуждал...» you|with|them|talked|laughed|||discussed ty|z|nimi|rozmawiał|śmiałeś się|||dyskutowałeś Rozmawiałeś z nimi, śmiałeś się, coś dyskutowałeś... you talked to them, laughed, discussed something..." Он говорит: «А! Для того, чтобы я заговорил на языке этого племени, he|says|Ah|In order|to|to|I|spoke|in|the language|this|tribe On|mówi|A|Żeby|tego|żebym|ja|mówił|w|języku|tego|plemienia On mówi: „A! Żeby zacząć mówić w języku tego plemienia, He says: "Ah! In order for me to speak the language of this tribe, я должен переплыть через речку, прийти в деревню этого племени, I|must|swim across|across|the river|come|to|the village|this|tribe ja|muszę|przepłynąć|przez|rzekę|przyjść|do|wioski|tego|plemienia muszę przepłynąć przez rzekę, przyjść do wioski tego plemienia, I must swim across the river, come to the village of this tribe, увидеть эти лица, эти пальмы, see|these|faces|these|palms zobaczyć|te|twarze|te|palmy zobaczyć te twarze, te palmy, see these faces, these palms,

этот берег, и тогда я буду в той среде, this|shore|and|then|I|will be|in|that|environment ten|brzeg|i|wtedy|ja|będę|w|tamtej|środowisku ten brzeg, a wtedy będę w tym środowisku, this shore, and then I will be in that environment,

где я могу говорить на этом языке. where|I|can|speak|in|this|language gdzie|ja|mogę|mówić|w|tym|języku gdzie mogę mówić w tym języku. where I can speak this language.

Но если я вышел уже сюда, but|if|I|went out|already|here Ale|jeśli|ja|wyszedłem|już|tutaj Ale jeśli już tu wyszedłem, But if I have already come here,

то, извините, ничего не получится». then|excuse me|nothing|not|will work to|przepraszam|nic|nie|wyjdzie to, przepraszam, nic z tego nie wyjdzie. then, sorry, nothing will work out.

То есть среда — это то, that|is|the environment|this|that To|znaczy|środa|to|to To znaczy, środowisko to to, That is, the environment is what,

что формирует наши языковые способности. what|shapes|our|linguistic|abilities co|formuje|nasze|językowe|zdolności co kształtuje nasze zdolności językowe. shapes our language abilities. Каким образом я попытался это применить в методике обучения? how|in a way|I|tried|this|apply|in|the methodology|of teaching Jakim|sposobem|ja|próbowałem|to|zastosować|w|metodzie|nauczania W jaki sposób próbowałem to zastosować w metodzie nauczania? How did I try to apply this in the teaching methodology? Во-первых, мне пришла в голову мысль, first|of all|to me|came|in|mind|thought ||mi|przyszła|w|głowę|myśl Po pierwsze, przyszła mi do głowy myśl, First of all, the thought came to my mind,

что необходимо, раз уж нам не дано what|is necessary|since|already|to us|not|given co|konieczne|raz|już|nam|nie|dane że konieczne jest, skoro nie możemy that it is necessary, since we are not given the opportunity

вернуться в состояние aмазонского индейца, return|to|the state|Amazonian|Indian wrócić|do|stan|amazońskiego|Indianina wrócić do stanu amazońskiego Indianina, to return to the state of an Amazonian Indian, воссоздать вот эту систему образов и ощущений, recreate|this|this|system|images|and|sensations odtworzyć|to|ten|systemę|obrazów|i|odczuć odtworzenie tego systemu obrazów i odczuć, to recreate this system of images and sensations, которая сопровождает для нас концепцию любого языка. which|accompanies|for|us|the concept|any|language która|towarzyszy|dla|nas|koncepcję|każdego|języka która towarzyszy nam w koncepcji każdego języka. which accompanies for us the concept of any language. Поэтому, допустим, обучая людей итальянскому языку, therefore|let's say|teaching|people|Italian|language Dlatego|zakładając|ucząc|ludzi|włoskiemu|językowi Dlatego, powiedzmy, ucząc ludzi języka włoskiego, So, for example, when teaching people the Italian language, я предлагаю им следующее. I|suggest|them|the following ja|proponuję|im|następne proponuję im to. I suggest the following.

Закройте на секунду глаза. close|for|a second|your eyes Zamknijcie|na|sekundę|oczy Zamknijcie na chwilę oczy. Close your eyes for a second.

И представьте себе Италию, итальянцев, итальяский язык. and|imagine|to yourself|Italy|Italians||language I|imagine|to yourself|Italy|Italians|Italian|language I wyobraźcie sobie Włochy, Włochów, język włoski. And imagine Italy, Italians, the Italian language. Что возникает в вашем сознании? what|arises|in|your|consciousness Co|pojawia się|w|twoim|umyśle Co pojawia się w twojej świadomości? What comes to your mind?

Совершенно спонтанно. completely|spontaneously Całkowicie|spontanicznie Całkowicie spontanicznie. Completely spontaneously.

У всех будут совершенно разные образы, разные картинки. with|everyone|will be|completely|different|images|different|pictures W|wszystkich|będą|zupełnie|różne|obrazy|różne|obrazki Każdy będzie miał zupełnie inne obrazy, różne obrazki. Everyone will have completely different images, different pictures. Кто-то услышит песни Челентано, ||will hear|songs|Celentano ||usłyszy|piosenki|Celentano Ktoś usłyszy piosenki Celentano, Some will hear songs by Celentano,

кто-то вспомнит запах горелой пиццы, ||will remember|the smell|burnt|pizza ||przypomni|zapach|spalonej|pizzy ktoś inny przypomni sobie zapach spalonej pizzy, someone will remember the smell of burnt pizza,

кто-то вспомнит поездку на какой-то морской курорт. ||will remember|trip|to|||seaside|resort ||przypomni|podróż|na|||morski|kurort ktoś przypomni sobie podróż do jakiegoś nadmorskiego kurortu. someone will remember a trip to some seaside resort. У всех будет своё. with|everyone|will have|their own U|wszystkich|będzie|swoje Każdy będzie miał swoje. Everyone will have their own.

Но тем не менее, будет и нечто общее. but|those|not|less|there will be|and|something|common Ale|jednak|||będzie|i|coś|wspólnego Jednakże, będzie też coś wspólnego. But nevertheless, there will be something in common.

Это будет то, что будет Италией именно для этого человека. this|will be|that|what|will be|Italy|exactly|for|this|person To|będzie|to|co|będzie|Włochami|właśnie|dla|tego|człowieka To będzie to, co dla tej osoby będzie Włochami. It will be what Italy means specifically for that person. То есть язык следует воспринимать не линейно, that|is|language|should|be perceived|not|linearly To|znaczy|język|należy|postrzegać|nie|liniowo To znaczy, język należy postrzegać nie liniowo, That is, language should not be perceived linearly, как набор слов, набор каких-то грамматических правил, as|set|of words|set|||grammatical|rules jak|zestaw|słów|zestaw|||gramatycznych|zasad jak zestaw słów, zestaw jakichś reguł gramatycznych, like a set of words, a set of some grammatical rules, а как объёмное пространство, которое and|as|volumetric|space|which a|jak|objętościowe|przestrzeń|które a jak przestrzeń trójwymiarowa, która but as a three-dimensional space that

имеет свой вкус, запах, цвет и массу других ощущений. has|its|taste|smell|color|and|mass|other|sensations ma|swój|smak|zapach|kolor|i|masę|innych|wrażeń ma swój smak, zapach, kolor i masę innych wrażeń. has its own taste, smell, color, and a mass of other sensations. Именно это позволяет маленьким детям exactly|this|allows|small|children właśnie|to|pozwala|małym|dzieciom To właśnie pozwala małym dzieciom This is exactly what allows small children

в возрасте 2-х, 3-х лет at|the age|2|3|years w|wieku|2|3|lat w wieku 2, 3 lat at the age of 2, 3 years

активно, в течение кратчайшего срока, без формального обучения actively|in|the course|shortest|time|without|formal|training aktywnie|w|ciągu|najkrótszego|terminu|bez|formalnego|kształcenia aktywnie, w jak najkrótszym czasie, bez formalnego szkolenia actively, in the shortest possible time, without formal training овладеть родным языком. master|native|language opanować|ojczystym|językiem opanować język ojczysty. to master the native language.

Эту ситуацию я и попытался this|situation|I|and|tried tę|sytuację|ja|i|próbowałem Tę sytuację próbowałem This situation is what I tried

в своих методиках воспроизвести для взрослых людей. in|their|methods|reproduce|for|adults|people w|swoich|metodach|odtworzyć|dla|dorosłych|ludzi odtworzyć w swoich metodach dla dorosłych. to reproduce in my methods for adults. Другой момент: нет такого человека, another|point|there is no|such|person Inny|moment|nie ma|takiego|człowieka Inna sprawa: nie ma takiej osoby, Another point: there is no such person,

который откажется выучить пару лишних языков. who|will refuse|to learn|a couple|extra|languages który|odmówi|nauczyć się|parę|dodatkowych|języków który odmówi nauczenia się kilku dodatkowych języków. who will refuse to learn a couple of extra languages. Но тем не менее, мы знаем, что, к сожалению, but|those|not|less|we|know|that|to|regret Ale|tym|nie|mniej|my|wiemy|że|do|żalu Jednakże, wiemy, że, niestety, But nevertheless, we know that, unfortunately, люди, которые годами изучают какой-нибудь язык, people|who|for years|study|||language ludzie|którzy|przez lata|uczą się|||język ludzie, którzy przez lata uczą się jakiegoś języka, people who study some language for years, ну, прямо скажем, не всегда довольны своими результатами. well|straight|let's say|not|always|satisfied|their|results no|прямо|скажем|не|всегда|довольni|swoimi|wynikami no, powiedzmy szczerze, nie zawsze są zadowoleni ze swoich wyników. well, to put it bluntly, are not always satisfied with their results. Опять пародоксальный вывод: again||conclusion znów|paradoksalny|wniosek Znowu paradoksalne wnioski: Again, a paradoxical conclusion:

Я обнаружил, что каждый человек, I|discovered|that|every|person Ja|odkryłem|że|każdy|człowiek Odkryłem, że każda osoba, I discovered that every person,

который жалуется на трудности, на какие-то блоки и комплексы who|complains|about|difficulties|on|||blocks|and|complexes który|narzeka|na|trudności|na|||blokady|i|kompleksy która narzeka na trudności, na jakieś blokady i kompleksy who complains about difficulties, about some blocks and complexes в изучении языков, in|the study|of languages w|nauce|języków w nauce języków, in learning languages,

способен локализовать эту трудность, этот комплекс able|to localize|this|difficulty|this|complex zdolny|zlokalizować|tę|trudność|ten|kompleks jest w stanie zlokalizować tę trudność, ten kompleks is able to localize this difficulty, this complex в своём физическом теле. in|one's|physical|body w|swoim|fizycznym|ciele w swoim ciele fizycznym. in their physical body.

Я даже выделил несколько категорий. I|even|highlighted|several|categories Ja|nawet|wyróżniłem|kilka|kategorii Nawet wyróżniłem kilka kategorii. I even highlighted several categories.

Есть люди, которые склонны there are|people|who|tend Są|ludzie|którzy|skłonni Są ludzie, którzy są skłonni There are people who are prone

к чрезмерно аналитическому восприятию информации. to|excessively|analytical|perception|of information do|nadmiernie|analitycznemu|postrzeganiu|informacji do nadmiernie analitycznego postrzegania informacji. to an excessively analytical perception of information. Они вот в этом месте прокручивают, they||in|this|place|scroll Oni|tutaj|w|tym|miejscu|przewijają Oni w tym miejscu przewijają, They scroll through this place,

пытаются комбинировать, выстраивать какие-то конструкции. are trying|to combine|to build|some|that|structures próbują|łączyć|budować|||konstrukcje próbują łączyć, budować jakieś konstrukcje. trying to combine, build some structures. Потом зачёркивают, копаются в виртуальном словаре, then|cross out|dig|in|virtual|dictionary Potem|przekreślają|grzebią|w|wirtualnym|słowniku Potem przekreślają, grzebią w wirtualnym słowniku, Then they cross out, digging into the virtual dictionary, обращаются в виртуальный музей забытых слов; turn to|to|virtual|museum|forgotten|words zwracają się|do|wirtualne|muzeum|zapomnianych|słów przechodzą do wirtualnego muzeum zapomnianych słów; turning into a virtual museum of forgotten words; которые, как мы говорили, which|as|we|said które|jak|my|mówili które, jak mówiliśmy, which, as we said,

перед тем, как создадут какую-то конструкцию, before|that|as|they create|||structure przed|tym|jak|stworzą|||konstrukcję zanim stworzą jakąś konstrukcję, before they create some kind of construction, выдают её в эфир. broadcast|it|on|air nadają|ją|w|eter emitują ją w eter. they broadcast it on air.

Есть другие люди, there are|other|people Są|inni|ludzie Są inni ludzie, There are other people,

у которых нет трудностей что-то составить, that|which|do not|difficulties|something||to compose którzy|których|nie mają|trudności|||złożyć którzy nie mają trudności z ułożeniem czegoś, who have no difficulties composing something, какой-то текст, конструкцию. ||text|construction ||tekst|konstrukcję jakiegoś tekstu, konstrukcji. some text, a structure.

С памятью всё в порядке. with|memory||in|order Z|pamięcią||w|porządku Z pamięcią wszystko w porządku. Memory is all right.

Но блок вот здесь. (Указывает) but|the block|here|here|(points) Ale|blok|tutaj|tutaj|(Wskazuje) Ale blokada jest tutaj. (Wskazuje) But there is a block right here. (Points) Всё знаю, всё понимаю, но everything|I know|everything|I understand|but Wszystko|wiem|wszystko|rozumiem|ale Wszystko wiem, wszystko rozumiem, ale I know everything, I understand everything, but

(хрипит) сказать ничего не могу. (wheezing)|to say|nothing|not|can chrypi|powiedzieć|nic|nie|mogę (chrypi) nic nie mogę powiedzieć. (hoarsely) I can't say anything. Есть ещё одна категория, у которых there is|another|one|category|of|which Jest|jeszcze|jedna|kategoria|u|których Jest jeszcze jedna kategoria, u których There is one more category of people who

затруднение, болезненное ощущение difficulty|painful|sensation trudność|bolesne|odczucie jest trudność, bolesne odczucie have difficulty, a painful feeling

при изучении языка вот здесь (указывает). when|studying|language|here|here|points podczas|nauki|języka|oto|tutaj|wskazuje przy nauce języka tutaj (wskazuje). when learning the language right here (points). Это люди, которые боятся: «Вдруг что-то не то скажу! these|people|who|are afraid|what if||the|||I say To|ludzie|którzy|boją się|Może||tego|||powiem To są ludzie, którzy się boją: „A co jeśli powiem coś nie tak! These are people who are afraid: "What if I say something wrong!" Сейчас что-нибудь ляпну, все начнут смеяться... right now|||I'll blurt out|everyone|will start|laughing Teraz|||palnę|wszyscy|zaczną|śmiać się Teraz coś palnę, wszyscy zaczną się śmiać... "Right now I'll blurt something out, and everyone will start laughing..." Кошмар какой-то... Или не так пойму!» nightmare|||or|not|so|I will understand koszmar|||lub|nie|tak|zrozumiem Jakiś koszmar... Albo źle zrozumiem!” "What a nightmare... Or what if I misunderstand!" То есть для того, чтобы облегчить that|is|in order|to|to|ease To|znaczy|dla|tego|aby|ułatwić To znaczy, aby ułatwić So, in order to facilitate

усвоение новой информации — assimilation|new|information przyswajanie|nowej|informacji przyswajanie nowych informacji — the assimilation of new information —

это, конечно, выходит за рамки иностранных языков, this|of course|goes|beyond|the limits|foreign|languages to|oczywiście|wychodzi|poza|ramy|obcych|języków to, oczywiście, wykracza poza ramy języków obcych, this, of course, goes beyond foreign languages, пожалуй, любой информации вообще — perhaps|any|information|at all chyba|jakiejkolwiek|informacji|w ogóle chyba, że jakiejkolwiek informacji w ogóle — perhaps any information at all —

требуется определённое состояние настройки required|certain|state|settings wymaga|określone|ustawienie|konfiguracji wymaga to określonego stanu nastawienia a certain state of tuning is required

на волну on|the wave na|falę na falę to the wave

вот этой новой информации. this|this|new|information oto|tej|nowej|informacji tej nowej informacji. of this new information.

Причём, если человек владеет или пользуется moreover|if|a person|owns|or|uses przy czym|jeśli|człowiek|posiada|lub|korzysta A jeśli człowiek zna lub używa Moreover, if a person knows or uses несколькими языками, several|languages wieloma|językami kilku języków, several languages,

то часто он описывает это состояние, that|often|he|describes|this|state to|często|on|opisuje|to|stan to często opisuje to stan, they often describe this state,

как переключение радиочастот. how|switching|radio frequencies jak|przełączanie|radiowych częstotliwości jak przełączanie częstotliwości radiowych. as switching radio frequencies.

Вот сейчас мы говорим по-итальянски, а потом — раз, now|right now|we|are speaking|||and|then|once Oto|teraz|my|mówimy|||a|potem|raz Teraz mówimy po włosku, a potem — hop, Right now we are speaking in Italian, and then — bam, и перешёл на русский. and|switched|to|Russian i|przeszedł|na|rosyjski i przeszedł na rosyjski. and switched to Russian.

Более того, появляются определённые особенности more|over|appear|certain|features Więcej|tego|pojawiają się|określone|cechy Co więcej, pojawiają się pewne cechy Moreover, certain features appear мимики, жестикуляции, свойственные народу, facial expressions|gestures|characteristic|to the people mimiki|gestykulacje|charakterystyczne|narodowi mimiki, gestykulacji, charakterystyczne dla narodu, of facial expressions and gestures characteristic of the people, говорящему на том языке, speaking|in|that|language mówiącemu|w|tym|języku mówiącego w tym języku, speaking the language,

который вы изучаете, на котором стараетесь говорить. which|you|are studying|on|which|try|to speak który|wy|studiujecie|na|którym|staracie się|mówić który studiujesz, w którym starasz się mówić. that you are studying, that you are trying to speak. Я помню ситуацию экспериментальную, I|remember|the situation|experimental Ja|pamiętam|sytuację|eksperymentalną Pamiętam sytuację eksperymentalną, I remember an experimental situation,

когда я говорил с итальянцем, when|I|spoke|with|the Italian kiedy|ja|rozmawiałem|z|Włochem kiedy rozmawiałem z Włochem, when I was talking to an Italian,

и внезапно я схватил его за руки. and|suddenly|I|grabbed|him|by|the hands i|nagle|ja|chwyciłem|go|za|ręce i nagle chwyciłem go za ręce. and suddenly I grabbed his hands.

Что вы думаете? Он молчал как рыба, не мог произнести ни слова. what|do you|think|he|was silent|like|a fish|not|could|say|not even|a word Co|wy|myślicie|On|milczał|jak|ryba|nie|mógł|wypowiedzieć|ani|słowa Co myślisz? Milczał jak ryba, nie mógł wydobyć z siebie ani słowa. What do you think? He was silent as a fish, couldn't say a word. То есть пока ему не осободили руки, that|is|while|to him|not|freed|hands To|znaczy|dopóki|jemu|nie|uwolnili|ręce To znaczy, dopóki nie uwolnili mu rąk, That is, until his hands were freed,

а товарищ был очень разговорчивый, and|comrade|was|very|talkative a|towarzysz|był|bardzo|rozmowny a towarzysz był bardzo rozmowny, and the comrade was very talkative,

он не мог говорить. А когда освободили — he|could not|speak|talk|And|when|they freed on|nie|mógł|mówić|A|kiedy|uwolnili nie mógł mówić. A kiedy go uwolnili — he couldn't speak. And when he was freed — то вот это всё началось (жестикулирует). that|this|this|all|started|(gesticulates) to|oto|to|wszystko|się zaczęło|gestykuluje to wszystko się zaczęło (gestykuluje). then all of this started (gestures). (Смех) (Аплодисменты) Laughter|Applause Śmiech|Oklaski (Śmiech) (Brawa) (Laughter) (Applause) Пожалуй, такие вещи стоит учитывать с самого начала perhaps|such|things|are worth|considering|from|the very|beginning chyba|takie|rzeczy|warto|uwzględniać|od|samego|początku Myślę, że takie rzeczy warto brać pod uwagę od samego początku Perhaps such things should be taken into account from the very beginning. и немножко пытаться ощутить себя and|a little|try|feel|oneself i|trochę|próbować|poczuć|siebie i trochę próbować poczuć się and try a little to feel like yourself

носителем этого языка. bearer|this|language native speaker|this|language nosicielem tego języka. a bearer of this language.

То есть, если вы изучаете английский язык that|is|if|you|study|English|language To|znaczy|jeśli|ty|uczysz się|angielski|język To znaczy, jeśli uczysz się języka angielskiego That is, if you are studying the English language в американской версии, in|the American|version w|amerykańskiej|wersji w amerykańskiej wersji, in the American version,

то надо немножко почувствовать себя амЭриканцем, then|you need|a little|to feel|yourself|as an American to|trzeba|trochę|poczuć|siebie|Amerykaninem to trzeba trochę poczuć się Amerykaninem, then you need to feel a little like an American, понимаете? (Смех) do you understand|(Laughter) rozumiecie|Śmiech rozumiesz? (Śmiech) Do you understand? (Laughter) Если вы итальянец, то вы должны... (жестикулирует). if|you|are Italian|then|you|must|(gestures) Jeśli|ty|Włoch|to|ty|musisz|gestykuluje Jeśli jesteś Włochem, to musisz... (gestykuluje). If you are Italian, then you must... (gestures). Что-то незримо меняется, ||invisibly|is changing ||niewidzialnie|zmienia się Coś niewidzialnie się zmienia, Something invisibly changes,

не понятно на каком уровне, not|clear|at|what|level nie|jasno|na|jakim|poziomie nie wiadomo na jakim poziomie, it's unclear at what level,

в каком-то внутреннем измерении — in|||internal|dimension w|||wewnętrznym|wymiarze w jakimś wewnętrznym wymiarze — in some internal dimension —

и вы ведёте себя, как итальянец, and|you|behave|yourself|like|an Italian i|pan|zachowujecie|się|jak|Włoch i zachowujesz się jak Włoch, and you behave like an Italian,

оставаясь таким же. staying|the same|as pozostając|takim|samym pozostając takim samym. remaining the same.

Обратная сторона: как мы воспринимаем reverse|side|how|we|perceive Odwrócona|strona|jak|my|postrzegamy Druga strona: jak postrzegamy The flip side: how do we perceive

реальность проявляемую в языках? reality|manifested|in|languages rzeczywistość|przejawiającą|w|językach rzeczywistość przejawiającą się w językach? reality manifested in languages?

Меняется регистр восприятия. changes|register|of perception Zmienia się|rejestr|percepcji Zmienia się rejestr percepcji. The register of perception changes.

Простой пример. simple|example Prosty|przykład Prosty przykład. A simple example.

Каждый из нас представляет себе клавиатуру компьютера. each|of|us|imagines|to himself|keyboard|of the computer Każdy|z|nas|wyobraża|sobie|klawiaturę|komputera Każdy z nas wyobraża sobie klawiaturę komputera. Each of us imagines a computer keyboard. Большинство клавиатур компьютеров, по крайней мере в России, most|keyboards|computers|at|least|at least|in|Russia Większość|klawiatur|komputerów|przynajmniej|przynajmniej|w Rosji|w|Rosji Większość klawiatur komputerowych, przynajmniej w Rosji, Most computer keyboards, at least in Russia, снабжены буквами кириллицы и латиницы. supplied|with letters|Cyrillic|and|Latin zaopatrzone|literami|cyrylicy|i|łaciny jest wyposażona w litery cyrylicy i łaciny. are equipped with letters in Cyrillic and Latin.

Обратите внимание, pay attention|attention Zwróćcie|uwagę Zwróć uwagę, Please note,

что вы печатаете текст на русском языке — what|you|are typing|text|in|Russian|language co|ty|piszesz|tekst|w|rosyjskim|języku że piszesz tekst w języku rosyjskim — that you are typing text in Russian — то есть у вас определённая стратегия, that|is|with|you|certain|strategy to|jest|u|was|określona|strategia to znaczy, że masz określoną strategię, that is, you have a certain strategy,

как вы будете формировать этот текст, how|you|will|form|this|text jak|pan/pani|będziecie|formować|ten|tekst jak będziesz formułować ten tekst, how you will form this text,

какие знаки, какие буквы вам понадобятся. which|signs|which|letters|you|will need jakie|znaki|jakie|litery|wam|będą potrzebne jakie znaki, jakie litery będą ci potrzebne. what signs, what letters you will need.

Вдруг вам понадобилось напечатать что-то по-английски. suddenly|you|needed|to print|||| Nagle|wam|potrzebne|wydrukować|||| Nagle potrzebujesz napisać coś po angielsku. Suddenly you need to type something in English. Глаза остаются те же, монитор тот же, клавиатура та же. The eyes|remain|the same|same|monitor|that|same|keyboard|that|same Oczy|pozostają|te|same|monitor|ten|sam|klawiatura|ta|sama Oczy pozostają te same, monitor ten sam, klawiatura ta sama. The eyes remain the same, the monitor is the same, the keyboard is the same. Но что-то незримо меняется. Вы начинаете видеть другие буквы. but|||invisibly|changes|you|start|to see|other|letters Ale|||niewidzialnie|zmienia się|Pan/Pani|zaczyna|widzieć|inne|litery Ale coś niewidzialnie się zmienia. Zaczynasz widzieć inne litery. But something invisible is changing. You start to see different letters. Причём, сейчас я об этом говорю, но когда Moreover|now|I|about|this|am talking|but|when przy czym|teraz|ja|o|tym|mówię|ale|kiedy Przy czym, teraz o tym mówię, ale kiedy Moreover, I am talking about this now, but when

человек, которому приходится этим заниматься — person|to whom|has to|this|deal with człowiek|któremu|musi|tym|zajmować się człowiek, który musi się tym zajmować — a person who has to deal with this — печатать на двух языках — to print|in|two|languages pisać|na|dwóch|językach pisać w dwóch językach — typing in two languages —

знает, что не происходит knows|that|not|happens wie|co|nie|dzieje się wie, że nic się nie dzieje knows that nothing is happening

на осознанном уровне практически ничего. on|conscious|level|practically|nothing na|świadomym|poziomie|praktycznie|nic na świadomym poziomie praktycznie nic. on a conscious level, practically nothing. То есть мы способны воспринимать реальность that|is|we|are capable|to perceive|reality To|znaczy|my|jesteśmy zdolni|postrzegać|rzeczywistość To znaczy, że jesteśmy w stanie postrzegać rzeczywistość That is, we are capable of perceiving reality немножко по-другому, под другим углом, a little|||under|another|angle trochę|||pod|innym|kątem trochę inaczej, z innego kąta, a little differently, from a different angle,

всего лишь изменив этот регистр восприятия. ||changing|this|register|of perception tylko|tylko|zmieniając|ten|rejestr|percepcji po prostu zmieniając ten rejestr percepcji. by merely changing this register of perception. Ещё немаловажный момент — это, конечно, мотивация. also|important|point|this|of course|motivation Jeszcze|nie mniej ważny|moment|to|oczywiście|motywacja Jeszcze jeden ważny moment — to oczywiście motywacja. Another important point is, of course, motivation. Без мотивации никуда не деться. without|motivation|nowhere|not|escape Bez|motywacji|nigdzie|nie|uciec Bez motywacji nigdzie się nie da. Without motivation, you can't get anywhere.

Это опять-таки относиться не только к языкам. this|||relates|not|only|to|languages To|||odnosi się|nie|tylko|do|języków To znowu odnosi się nie tylko do języków. This again applies not only to languages. Помню случай из своей жизни. I remember|an incident|from|my|life Pamiętam|przypadek|z|swojego|życia Pamiętam przypadek z mojego życia. I remember a case from my life.

Когда моему старшему сыну было почти три года, он начинал говорить. when|my|older|son|was|almost|three|years|he|started|to speak Kiedy|mojemu|starszemu|synowi|było|prawie|trzy|lata|on|zaczynał|mówić Kiedy mój starszy syn miał prawie trzy lata, zaczynał mówić. When my older son was almost three years old, he started to talk. Но жил он в это время but|lived|he|at|this|time Ale|żył|on|w|tym|czasie Ale w tym czasie mieszkał But he was living at that time

в Бомбее, правда, не в трущобах, но не очень далеко от них. in|Bombay|indeed|not|in|the slums|but|not|very|far|from|them w|Bombaju|prawda|nie|w|slumsach|ale|nie|bardzo|daleko|od|nich w Bombaju, co prawda nie w slumsach, ale niezbyt daleko od nich. in Bombay, though not in the slums, but not very far from them. А я работал в другой стране. and|I|worked|in|another|country A|ja|pracowałem|w|innej|kraju A ja pracowałem w innym kraju. And I was working in another country.

И когда я приехал, не видев его несколько месяцев, and|when|I|arrived|not|having seen|him|several|months I|when|I|arrived|not|seeing|him|several|months I kiedy przyjechałem, nie widząc go przez kilka miesięcy, And when I arrived, having not seen him for several months, он уже свободно научился говорить. he|already|fluently|learned|to speak on|już|swobodnie|nauczył się|mówić już swobodnie nauczył się mówić. he had already learned to speak fluently.

Но научился он говорить на хинди, but|learned|he|to speak|in|Hindi Ale|nauczył się|on|mówić|w|hindi Ale nauczył się mówić po hindi, But he learned to speak Hindi,

которого я не знал. whom|I|not|knew którego|ja|nie|znałem którego nie znałem. which I did not know.

(Смех) Laughter Śmiech (Śmiech) (Laughter)

А вы же понимаете, что ребёнок таких вещей не прощает, and|you|indeed|understand|that|a child|such|things|not|forgives A|wy|przecież|rozumiecie|że|dziecko|takich|rzeczy|nie|wybacza A rozumiecie, że dziecko takich rzeczy nie wybacza, And you understand that a child does not forgive such things, он тебя знает, он хочет с тобой говорить. he|you|knows|he|wants|with|you|to talk on|ciebie|zna|on|chce|z|tobą|rozmawiać ono cię zna, chce z tobą rozmawiać. he knows you, he wants to talk to you. Ты не понимаешь — это твоя проблема. you|don't|understand|this|your|problem Ty|nie|rozumiesz|to|twoja|problem Nie rozumiesz — to twój problem. You don't understand — that's your problem. Это был один из таких мотивирующих факторов, this|was|one|of|such|motivating|factors To|był|jeden|z|takich|motywujących|czynników To był jeden z takich czynników motywacyjnych, It was one of those motivating factors, которые заставили меня that|made|me które|zmusiły|mnie które zmusiły mnie that made me

в течение буквально недели in|the course|literally|a week w|ciągu|dosłownie|tygodnia w ciągu dosłownie tygodnia learn to speak freely in literally a week.

научиться свободно говорить. Сначала на его уровне, to learn|fluently|to speak|At first|at|his|level nauczyć się|swobodnie|mówić|Najpierw|na|jego|poziomie nauczyć się swobodnie mówić. Najpierw na jego poziomie, At first at his level, но ещё через неделю я свободно but|another|in|a week|I|will be free ale|jeszcze|za|tydzień|ja|wolno ale za tydzień będę wolny but in another week I was free

торгoвался на хинди на базаре, получал безумные скидки, bargained|in|Hindi|at|the market|got|crazy|discounts |w|hindi|na|bazarze|otrzymywał|szalone|zniżki targowałem się po hindusku na bazarze, dostawałem szalone zniżki, I bargained in Hindi at the market, getting crazy discounts, иногда даже то, что я хотел купить, sometimes|even|that|what|I|wanted|to buy czasami|nawet|to|co|ja|chciałem|kupić czasami nawet to, co chciałem kupić, sometimes even what I wanted to buy,

мне дарилось, в знак признательности. to me|was given|in|sign|of appreciation mi|darowano|w|znak|wdzięczności dostawałem w prezencie, na znak uznania. was given to me as a sign of appreciation.

И мне очень хотелось им рассказать, что я вот только... and|to me|very|wanted|them|to tell|that|I|just|only I|to me|very|wanted|to them|to tell|that|I|just|only I bardzo chciałem im opowiedzieć, że właśnie... And I really wanted to tell them that I just... «Да ладно, знаем мы тебя, наверное, здесь всю жизнь прожил...» come on|alright|we know|we|you|probably|here|all|life|lived Tak|w porządku|wiemy|my|ciebie|pewnie|tutaj|całe|życie|przeżył „Nie no, znamy cię, pewnie spędziłeś tu całe życie...“ "Oh come on, we know you, you've probably lived here your whole life..." Но моя гордость и чувство своей исключительности but|my|pride|and|feeling|my|exclusivity Ale|moja|duma|i|poczucie|swojej|wyjątkowości Ale moja duma i poczucie swojej wyjątkowości But my pride and sense of uniqueness быстро померкли, когда я понял, quickly|faded|when|I|realized szybko|zgasły|kiedy|ja|zrozumiałem szybko zgasły, gdy zrozumiałem, quickly faded when I realized,

что в Бомбее любой торговец свободно говорит that|in|Bombay|any|merchant|freely|speaks że|w|Bombaju|każdy|kupiec|swobodnie|mówi że w Bombaju każdy handlarz swobodnie mówi that in Bombay any merchant freely speaks языках на восьми, свободно, languages|in|eight|fluently językach|w|ośmiu|swobodnie w ośmiu językach, swobodnie, eight languages, fluently,

и абсолютно не считает себя полиглотом, and|absolutely|not|considers|himself|polyglot i|absolutnie|nie|uważa|siebie|poliglotą i absolutnie nie uważa siebie za poliglotę, and absolutely does not consider himself a polyglot,

и не хвалится своими достижениями. and|not|boasts|his/her|achievements i|nie|chwali się|swoimi|osiągnięciami i nie chwali się swoimi osiągnięciami. and does not boast about his achievements.

Вопрос мотивации. question|of motivation Pytanie|motywacji Pytanie o motywację. The question of motivation.

Какой-то немецкий политик, по-моему, канцлер Брандт, ||German|politician|||chancellor|Brandt ||niemiecki|polityk|||kanclerz|Brandt Jakiś niemiecki polityk, moim zdaniem, kanclerz Brandt, Some German politician, I think it was Chancellor Brandt, в своё время сказал: in|one's|time|said w|swoje|czasie|powiedział w swoim czasie powiedział: once said:

«Если вы мне что-то продаёте, а я покупаю, if|you|to me|||sell|and|I|buy Jeśli|pan|mi|||sprzedaje|a|ja|kupuję «Jeśli coś mi sprzedajesz, a ja kupuję, "If you are selling me something and I am buying, мы говорим по-немецки. we|speak|| my|mówimy|| mówimy po niemiecku. we speak in German.

Но если продаю я, а покупаете вы, but|if|I sell|I|and|you buy|you Ale|jeśli|sprzedaję|ja|a|kupujecie|wy Ale jeśli ja sprzedaję, a ty kupujesz, But if I am selling and you are buying,

мы говорим на вашем языке». we|speak|in|your|language my|mówimy|w|waszym|języku mówimy w twoim języku». we speak in your language."

Это такой показатель мотивации, this|such|indicator|of motivation To|taki|wskaźnik|motywacji To taki wskaźnik motywacji, This is a clear indicator of motivation,

который неизбежен в современном мире. which|is inevitable|in|the modern|world który|nieunikniony|w|nowoczesnym|świecie który jest nieunikniony w nowoczesnym świecie. which is inevitable in the modern world.

И надо учитывать, что языки and|it is necessary|to take into account|that|languages I|must|consider|that|languages I należy uwzględnić, że języki And it should be taken into account that languages

бывают не только различными между разными народами, can be|not|only|different|between|different|peoples są|nie|tylko|różnymi|między|różnymi|narodami są nie tylko różne między różnymi narodami, can be not only different between different nations, но и между профессиональными группами. but|and|between|professional|groups ale|i|między|profesjonalnymi|grupami ale także między grupami zawodowymi. but also between professional groups.

Я предвижу, что в будущем гораздо больше языковых отличий I|foresee|that|in|the future|much|more|linguistic|differences Ja|przewiduję|że|w|przyszłości|znacznie|więcej|językowych|różnic Przewiduję, że w przyszłości będzie znacznie więcej różnic językowych. I foresee that in the future there will be many more linguistic differences. будет не между языками разных народов, will be|not|between|languages|different|peoples będzie|nie|między|językami|różnych|narodów będzie nie między językami różnych narodów, it will not be between the languages of different peoples,

а между представителями разных профессий and|between|representatives|different|professions a|między|przedstawicielami|różnych|zawodów a między przedstawicielami różnych zawodów but between representatives of different professions

и даже разных корпоративных групп. and|even|different|corporate|groups i|nawet|różnych|korporacyjnych|grup a nawet różnych grup korporacyjnych. and even different corporate groups.

К этому надо готовиться. Но те принципы, to|this|need|to prepare|But|those|principles Do|temu|trzeba|przygotować się|Ale|te|zasady Na to trzeba się przygotować. Ale te zasady, We need to prepare for this. But the principles,

о которых я попытался рассказать, about|which|I|tried|to tell o|których|ja|próbowałem|opowiedzieć o których próbowałem opowiedzieć, that I tried to explain,

они работают и в этом случае. they|work|and|in|this|case oni|pracują|i|w|tym|przypadku oni pracują i w tym przypadku. they work in this case.

Потому что все языки, на которых мы говорим — because|that|all|languages|on|which|we|speak Ponieważ|że|wszystkie|języki|w|których|my|mówimy Ponieważ wszystkie języki, w których mówimy — Because all the languages we speak —

это проявление одного языка — this|manifestation|one|language to|przejaw|jednego|języka to przejaw jednego języka — are manifestations of one language —

языка Вселенной, в которой мы живём. the language|the Universe|in|which|we|live języka|Wszechświecie|w|której|my|żyjemy języka Wszechświata, w którym żyjemy. the language of the Universe we live in.

Спасибо. (Аплодисменты) Thank you|Applause Dziękuję|Oklaski Dziękuję. (Brawa) Thank you. (Applause)

SENT_CWT:AFkKFwvL=4.93 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=5.52 SENT_CWT:AO6OiPNE=4.63 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=6.66 pl:AFkKFwvL en:AO6OiPNE openai.2025-01-22 ai_request(all=348 err=0.00%) translation(all=290 err=0.69%) cwt(all=1683 err=5.11%)