×

Używamy ciasteczek, aby ulepszyć LingQ. Odwiedzając stronę wyrażasz zgodę na nasze polityka Cookie.


image

Swiat w Trzy Minuty, HeLa: co dała nam nieśmiertelność?

HeLa: co dała nam nieśmiertelność?

Co nam daje nieśmiertelność? Na przykład – trwającą przez epoki nudę. Albo życie na krawędzi, w poszukiwaniu skrajnych emocji. To może coś prostszego – co nam daje nieśmiertelność organizmów pozbawionych umiejętności pojmowania czasu i przestrzeni? O nieśmiertelnych ludzkich komórkach – 53 odcinek Świata w trzy minuty. Zapraszam do wysłuchania niezwykłej historii komórek Hentrietty Lacks. Henrietta Lacks zmarła 66 lat temu na raka szyjki macicy. W tamtych czasach próbowano prowadzić badania nad komórkami, kłopot polegał na tym, że pobrane próbki obumierały w ciągu kilku dni. Komórki do badań pobrano również od pani Lacks, standardowo zostawiono je na szalkach w laboratorium i… ku zaskoczeniu wszystkich, komórki były aktywne kolejnego dnia. I kolejnego. I kolejnego. Nie tylko nie obumarły, ale rozmnażały się dalej. George Otto Gey był cytologiem pracującym w John Hopkins Hospital. Gdy zorientował się, że po raz pierwszy w historii udało się wyodrębnić komórki, które potrafią przetrwać poza organizmem dawcy, nie zatrzymał swojego odkrycia dla siebie, lecz rozsyłał próbki komórek do laboratoriów na całym świecie. Same komórki nazwano HeLa – ale długo nikt nie wiedział, dlaczego. Dlaczego nieśmiertelność komórek HeLa jest tak istotna? Do momentu ich wyodrębnienia, komórki w laboratoriach przeżywały najwyżej kilka dni. Nie dało się prowadzić bardziej skomplikowanych badań nad, na przykład, infekcjami – bo komórki infekowane wirusem czy bakterią po prostu umierały, nim zdążono przeprowadzić jakiś dłuższy eksperyment. Co gorsza, większość wysiłków badaczy szła na utrzymanie komórek przy życiu, a nie prowadzenie badań. W przypadku HeLa nie dość, że można sobie było pozwolić na długotrwałe eksperymenty, to w przypadku niepowodzenia jakiegoś, zużyte komórki można było zutylizować i pobrać świeże, identyczne, prosto z hodowli. Czy miało to przełożenie na praktykę? Wystarczy spojrzeć na daty. Komórki HeLa odkryto w 1951 roku. W 1954 roku opracowano szczepionkę na polio. To nie przypadek, że tę straszną chorobę zaczęto skutecznie zwalczać w drugiej połowie lat 50. – dopiero HeLa pozwoliła na przeprowadzenie dokładnych badań wirusa polio. Do dziś komórek HeLa używa się w większości laboratoriów na całym świecie, do badań nad chorobami – w tym rakiem i AIDS, lekami, eksperymentów z mapowaniem genów. HeLa była wykorzystywana do eksperymentów związanych z promieniowaniem, poleciała też w kosmos. Komórki HeLa okazały się nie tylko wyjątkowo żywotne – są też wybitnymi podróżnikami. Potrafią przemieszczać się na przykład na cząsteczkach kurzu. Naukowcy przekonali się o tym przypadkiem, kiedy hodowle innych komórek w tym samym laboratorium nagle przekształciły się w hodowle komórek HeLa – co może brzmi śmiesznie, ale zniszczyło trochę trwających wówczas eksperymentów naukowych. W ciągu 66 lat powstało ponad 20 ton komórek HeLa. Oznacza to też, że niekoniecznie są tymi samymi komórkami, co sześć dekad temu – pamiętajmy o tym, że każdy podział komórkowy może wprowadzić zmiany do zapisu genetycznego. Są też inne problemy związane z komórkami – najważniejszym jest problem etyczny – otóż przez długi czas nie dość, że nikt nie zapytał członków rodziny Hentriety Lacks o pozwolenie na wykorzystanie jej komórek do badań naukowych, to nawet nikt ich o tym nie poinformował. O reakcjach rodziny Henrietty, którzy dopiero wiele lat później dowiedzieli się, że część Henrietty nadal żyje, piękną opowieść przygotował RadioLab. I niewiele zmienia tu fakt, że komórki nie zostały natychmiast opatentowane, lecz rozdawane wszystkim potrzebującym naukowcom. Zresztą jakiś czas później amerykańskie sądy stwierdziły, że komórki człowieka po tym, jak się ich pozbędzie, nie są jego własnością i mogą zostać skomercjalizowane. Ale to już temat na zupełnie inną opowieść. Źródła: HeLa w Wikipedii Hentrietta's tumor – odcinek podkastu RadioLab o komórkach HeLa Moore vs Regents, czyli wyrok sądu w sprawie komercjalizacji komórek ludzkich


HeLa: co dała nam nieśmiertelność? HeLa: Was hat uns die Unsterblichkeit gebracht? HeLa: what has immortality given us?

Co nam daje nieśmiertelność? Que nous donne l'immortalité? Na przykład – trwającą przez epoki nudę. Par exemple - l'ennui qui dure à travers les âges. Albo życie na krawędzi, w poszukiwaniu skrajnych emocji. Ou la vie sur le bord, à la recherche d'émotions extrêmes. To może coś prostszego – co nam daje nieśmiertelność organizmów pozbawionych umiejętności pojmowania czasu i przestrzeni? Vielleicht etwas Einfacheres - was gibt uns die Unsterblichkeit von Organismen, die nicht in der Lage sind, Zeit und Raum zu erfassen? Peut-être quelque chose de plus simple - qu'est-ce qui nous donne l'immortalité d'organismes dépourvus de la capacité de comprendre le temps et l'espace? O nieśmiertelnych ludzkich komórkach – 53 odcinek Świata w trzy minuty. Über unsterbliche menschliche Zellen - 53 Episoden der Welt in drei Minuten. À propos des cellules humaines immortelles - 53 épisode du Monde en trois minutes. Zapraszam do wysłuchania niezwykłej historii komórek Hentrietty Lacks. Je vous invite à écouter l’étonnante histoire des cellules de Hentrietta Lacks. Henrietta Lacks zmarła 66 lat temu na raka szyjki macicy. Henrietta Lacks est morte d'un cancer du col de l'utérus il y a 66 ans. W tamtych czasach próbowano prowadzić badania nad komórkami, kłopot polegał na tym, że pobrane próbki obumierały w ciągu kilku dni. In jenen Tagen wurden Versuche unternommen, an Zellen zu forschen. Das Problem bestand darin, dass die entnommenen Proben innerhalb weniger Tage starben. À cette époque, on cherchait à effectuer des recherches sur les cellules. Le problème était que les échantillons prélevés étaient morts en quelques jours. Komórki do badań pobrano również od pani Lacks, standardowo zostawiono je na szalkach w laboratorium i… ku zaskoczeniu wszystkich, komórki były aktywne kolejnego dnia. Les cellules à tester ont également été prélevées chez Mme Lacks, elles ont été normalement laissées sur des plaques dans le laboratoire et ... à la surprise générale, les cellules étaient actives le lendemain. I kolejnego. Et un autre. I kolejnego. Et un autre. Nie tylko nie obumarły, ale rozmnażały się dalej. Non seulement ils ne sont pas morts, mais ils ont continué à se reproduire. George Otto Gey był cytologiem pracującym w John Hopkins Hospital. George Otto Gey était un cytologiste travaillant à l'hôpital John Hopkins. Gdy zorientował się, że po raz pierwszy w historii udało się wyodrębnić komórki, które potrafią przetrwać poza organizmem dawcy, nie zatrzymał swojego odkrycia dla siebie, lecz rozsyłał próbki komórek do laboratoriów na całym świecie. Lorsqu'il a réalisé que pour la première fois de l'histoire, il était possible d'extraire des cellules qui pouvaient survivre en dehors du corps du donneur, il n'a pas gardé sa découverte pour lui-même, mais a envoyé des échantillons de cellules à des laboratoires du monde entier. Same komórki nazwano HeLa – ale długo nikt nie wiedział, dlaczego. Les cellules elles-mêmes s'appelaient HeLa - mais pendant longtemps personne ne savait pourquoi. Dlaczego nieśmiertelność komórek HeLa jest tak istotna? Pourquoi l'immortalité de la cellule HeLa est-elle si importante? Do momentu ich wyodrębnienia, komórki w laboratoriach przeżywały najwyżej kilka dni. Bis zu ihrer Isolierung überlebten die Zellen in den Laboratorien höchstens einige Tage. Jusqu'à leur isolement, les cellules des laboratoires ont survécu quelques jours au plus. Nie dało się prowadzić bardziej skomplikowanych badań nad, na przykład, infekcjami – bo komórki infekowane wirusem czy bakterią po prostu umierały, nim zdążono przeprowadzić jakiś dłuższy eksperyment. Il était impossible de mener des recherches plus compliquées, par exemple sur les infections, car les cellules infectées par un virus ou une bactérie sont tout simplement mortes avant de pouvoir effectuer des expériences plus longues. Co gorsza, większość wysiłków badaczy szła na utrzymanie komórek przy życiu, a nie prowadzenie badań. Schlimmer noch, die meisten Bemühungen der Forscher gingen dahin, die Zellen am Leben zu erhalten und nicht zu forschen. Pire encore, la plupart des efforts des chercheurs ont été consacrés à la préservation des cellules en vie et non à la recherche. W przypadku HeLa nie dość, że można sobie było pozwolić na długotrwałe eksperymenty, to w przypadku niepowodzenia jakiegoś, zużyte komórki można było zutylizować i pobrać świeże, identyczne, prosto z hodowli. Dans le cas de HeLa, il ne suffisait pas de pouvoir faire des expériences à long terme, mais en cas d'échec, les cellules utilisées pouvaient être utilisées et fraîches, identiques, prélevées directement de la culture. Czy miało to przełożenie na praktykę? Wystarczy spojrzeć na daty. Komórki HeLa odkryto w 1951 roku. W 1954 roku opracowano szczepionkę na polio. To nie przypadek, że tę straszną chorobę zaczęto skutecznie zwalczać w drugiej połowie lat 50. – dopiero HeLa pozwoliła na przeprowadzenie dokładnych badań wirusa polio. Do dziś komórek HeLa używa się w większości laboratoriów na całym świecie, do badań nad chorobami – w tym rakiem i AIDS, lekami, eksperymentów z mapowaniem genów. HeLa była wykorzystywana do eksperymentów związanych z promieniowaniem, poleciała też w kosmos. Komórki HeLa okazały się nie tylko wyjątkowo żywotne – są też wybitnymi podróżnikami. Potrafią przemieszczać się na przykład na cząsteczkach kurzu. Naukowcy przekonali się o tym przypadkiem, kiedy hodowle innych komórek w tym samym laboratorium nagle przekształciły się w hodowle komórek HeLa – co może brzmi śmiesznie, ale zniszczyło trochę trwających wówczas eksperymentów naukowych. W ciągu 66 lat powstało ponad 20 ton komórek HeLa. Oznacza to też, że niekoniecznie są tymi samymi komórkami, co sześć dekad temu – pamiętajmy o tym, że każdy podział komórkowy może wprowadzić zmiany do zapisu genetycznego. Są też inne problemy związane z komórkami – najważniejszym jest problem etyczny – otóż przez długi czas nie dość, że nikt nie zapytał członków rodziny Hentriety Lacks o pozwolenie na wykorzystanie jej komórek do badań naukowych, to nawet nikt ich o tym nie poinformował. O reakcjach rodziny Henrietty, którzy dopiero wiele lat później dowiedzieli się, że część Henrietty nadal żyje, piękną opowieść przygotował RadioLab. I niewiele zmienia tu fakt, że komórki nie zostały natychmiast opatentowane, lecz rozdawane wszystkim potrzebującym naukowcom. An der Tatsache, dass die Zellen nicht sofort patentiert, sondern an alle bedürftigen Wissenschaftler verteilt wurden, ändert sich wenig. Zresztą jakiś czas później amerykańskie sądy stwierdziły, że komórki człowieka po tym, jak się ich pozbędzie, nie są jego własnością i mogą zostać skomercjalizowane. Ale to już temat na zupełnie inną opowieść. Źródła: HeLa w Wikipedii Hentrietta's tumor – odcinek podkastu RadioLab o komórkach HeLa Moore vs Regents, czyli wyrok sądu w sprawie komercjalizacji komórek ludzkich