Zaimki

Tajskie zaimki są fascynujące, ponieważ ich użycie jest silnie wpływane przez takie czynniki jak formalność, relacja między mówcami, wiek, płeć i pożądany poziom uprzejmości. Chociaż istnieją bezpośrednie odpowiedniki dla „ja,” „ty,” „on/ona,” itd., wybór odpowiedniego jest kluczowy dla naturalnej i odpowiedniej komunikacji. W nieformalnych kontekstach, zaimki są również często pomijane, jeśli znaczenie jest jasne.

1. Zaimki osobowe

Pierwsza osoba (Ja / Mnie / My / Nas)

• ผม (phǒm): „Ja” / „Mnie” - Używane przez mężczyzn w formalnych i ogólnych uprzejmych kontekstach.

  • Przykłady: ผมไปตลาด (phǒm bpai dtà-làat) - Idę na rynek.

• ฉัน (chǎn): „Ja” / „Mnie” - Używane przez kobiety w ogólnych uprzejmych i nieformalnych kontekstach. Może być używane przez mężczyzn w bardzo nieformalnych lub czułych kontekstach, ale ogólnie unikać tego jako mężczyzna uczący się.

  • Przykłady: ฉันชอบกินข้าว (chǎn chɔ̂ɔp gin kâao) - Lubię jeść ryż.

• ดิฉัน (dì-chǎn): „Ja” / „Mnie” - Używane przez kobiety w bardzo formalnych kontekstach (np. przemówienia publiczne, zwracanie się do starszych, formalne listy). Rzadziej stosowane w codziennej konwersacji.

• เรา (rao): „My” / „Nas” - Może także oznaczać „Ja” / „Mnie” w nieformalnych, swobodnych lub czasami czułych kontekstach, zwłaszcza podczas rozmowy z dziećmi czy bliskimi przyjaciółmi.

  • Przykłady: ฉันชอบกินข้าว (chǎn chɔ̂ɔp gin kâao) - Lubię jeść ryż.

  • Ja nie wiem (nieformalne „Ja”).

• หนู (nǔu): „Ja” / „Mnie” - Używane przez małe dzieci podczas rozmowy z dorosłymi, lub przez kobiety, gdy mówi się do kogoś starszego i szanowanego (okazywanie pokory). Oznacza także „mysz.”

Druga osoba (Ty)

• คุณ (khun): „Ty” - Najczęściej używany i uprzejmy ogólny termin dla „ty,” niezależnie od płci. Używaj tego w większości sytuacji, gdy nie jesteś pewny.

  • Przykłady: คุณสบายดีไหม (khun sà-baai dii mái) - Czy dobrze się masz?

• เธอ (thoe): „Ty” - Zazwyczaj używany do zwracania się do kobiet lub wśród bliskich przyjaciół (mężczyzna do kobiety, lub kobieta do kobiety). Może także oznaczać „ona.”

  • Przykłady: คุณสบายดีไหม (khun sà-baai dii mái) - Czy dobrze się masz?

• นาย (naai): „Ty” - Może być używane do zwracania się do młodszych mężczyzn lub podwładnych. Również oznacza „szef” lub „pan.” Używaj ostrożnie.

• แก (kaae): „Ty” - Bardzo nieformalny i znany, zazwyczaj używany wśród bardzo bliskich przyjaciół w tym samym wieku lub bliskiej rodzinie. Unikaj używania z nieznajomymi lub przełożonymi.

• ท่าน (thâan): „Ty” - Bardzo formalny i respektujący, używany dla bardzo szanowanych osób, w mnichów, królestwie lub podczas publicznych wystąpień. Oznacza także „on/ona/oni” (formalny).

Osoba trzecia (On / Ona / Ono / Oni)

• เขา (káo): „On” / „Ona” / „Oni” (pojedynczo lub liczba mnoga) - Najczęściej używany zaimek w trzeciej osobie, niezależnie od płci.

  • Przykłady: เขาไปทำงาน (káo bpai tham-ngaan) - On/Ona idzie do pracy.

  • พวกเขา (phûak káo): „Oni” (wyraźnie liczba mnoga) - พวก (phûak) to samodzielnik liczby mnogiej.

    • Przykłady: พวกเขาเป็นคนไทย (phûak káo bpen khon thai) - Oni są Tajami.

• ท่าน (thâan): „On” / „Ona” / „Oni” - Bardzo formalne i pełne szacunku, używane w odniesieniu do wysoko cenionych osób, mnichów czy członków rodziny królewskiej.

• มัน (man): „Ono” - Używane wobec zwierząt, przedmiotów nieożywionych lub czasami pogardliwie wobec ludzi (należy unikać użycia na ludzi).

  • Przykłady: หมามันกินข้าว (mǎa man gin kâao) - Pies je ryż.

2. Zaimki wskazujące (To / Tamto / Te / Ci)

Odnoszą się do rzeczy na podstawie ich bliskości.

• นี่ (nîi): „To” / „Te” (blisko mówiącego)

  • Przykłady: นี่คืออะไร (nîi khue à-rai) - Co to jest?

• นั่น (nân): „Tamto” / „Tamci” (daleko od mówcy, bliżej słuchacza)

  • Przykłady: นั่นคืออะไร (nân khue à-rai) - Co to jest tam?

• โน่น (nôon): „Tamto” / „Tamci” (daleko od obu)

  • Przykłady: โน่นบ้านฉัน (nôon bâan chǎn) - To jest mój dom (tam, daleko).

• สิ่งนี้ (sìng níi): „Ta rzecz” - สิ่ง (sìng) oznacza „rzecz.”

• สิ่งนั้น (sìng nán): „Tamta rzecz.”

• สิ่งโน้น (sìng nóon): „Tamta rzecz (daleko).”

Aby wyraźnie zdemokratyzować zaimki wskazujące (np. „te rzeczy”, „tamte rzeczy”), możesz użyć:

• เหล่านี้ (lǎo níi): Te (rzeczy)

• เหล่านั้น (lǎo nán): Tamte (rzeczy)

3. Zaimki pytające (Kto / Co / Gdzie / Kiedy / Dlaczego / Jak)

Są używane do zadawania pytań.

• ใคร (khrai): Kto / Kogo

  • Przykłady: ใครมา (khrai maa) - Kto przyszedł?

• อะไร (à-rai): Co

  • Przykłady: คุณชอบอะไร (khun chɔ̂ɔp à-rai) - Co lubisz?

• ที่ไหน (thîi nǎi): Gdzie

  • Przykłady: ห้องน้ำอยู่ที่ไหน (hɔ̂ng-náam yùu thîi nǎi) - Gdzie jest toaleta?

• เมื่อไหร่ (mûa-rài): Kiedy

  • Przykłady: คุณจะมาเมื่อไหร่ (khun jà maa mûa-rài) - Kiedy przyjdziesz?

• ทำไม (tham-mai): Dlaczego

  • Przykłady: ทำไมคุณไม่กิน (tham-mai khun mâi gin) - Dlaczego nie jesz?

• อย่างไร (yàang-rai): Jak (bardziej formalnie)

  • Przykłady: คุณสบายดีอย่างไร (khun sà-baai dii yàang-rai) - Jak się masz? (bardziej formalnie)

• ยังไง (yang-ngai): Jak (mniej formalnie, powszechne)

  • Przykłady: ทำยังไง (tham yang-ngai) - Jak to zrobić?

4. Zaimki dzierżawcze

W przeciwieństwie do angielskich zaimków dzierżawczych (mój, twój, jego), tajski zazwyczaj tworzy właściciela na jeden z dwóch sposobów:

1. Rzeczownik + ของ (kɔ̌ɔng) + Zaimka: Ta struktura oznacza dosłownie „rzecz [zaimek].”

   • Przykłady:

     • หนังสือของฉัน (nǎng-sǔu kɔ̌ɔng chǎn) - Moja książka (książka moja)

     • บ้านของเขา (bâan kɔ̌ɔng káo) - Jego/Jej dom (dom jego/jej)

2. Prosto Zaimka po Rzeczowniku: W wielu przypadkach, jeśli kontekst jest jasny, ของ (kɔ̌ɔng) można pominąć, szczególnie w przypadku języka codziennego.

   • Przykłady:

     • หนังสือฉัน (nǎng-sǔu chǎn) - Moja książka

     • บ้านเขา (bâan káo) - Jego/Jej dom

Brak bezpośrednich odpowiedników dla „mój”, „twój” itd., jako słów autonomicznych. Używa się fraz takich jak „เป็นของฉัน” (bpen kɔ̌ɔng chǎn - to jest moje) lub „อันนี้ของฉัน” (an níi kɔ̌ɔng chǎn - to jest moje).