Verb Tenses
Czasy czasowników
W irlandzkim jest tylko 11 czasowników nieregularnych:
Bí - być
Abair - powiedzieć
Feic - widzieć
Faigh - dostać/znaleźć
Téigh - iść
Déan - robić/wykonywać
Clois - słyszeć
Ith - jeść
Tabhair - dać
Tar - przyjść
Beir - chwytać/łapać
Regularne czasowniki: Te koniugacje i inne można znaleźć na www.focloir.ie
| Czas | 1-sza koniugacja *1-sylabowe czasowniki SZEROKI |
1-sza koniugacja *1-sylabowe czasowniki CIENKI |
2-ga koniugacja *2-sylabowe czasowniki SZEROKI |
2-ga koniugacja *2-sylabowe czasowniki CIENKI |
| Czasownik | Glan (sprzątać) | Bris (łamać) | Ceannaigh(kupować) | Imir(grać) |
| Aimsir Chaite Czas przeszły |
Ghlan mé (posprzątałem) | Bhris mé( złamałem) | Cheannaigh mé(kupiłem) | D’imir mé(grałem) |
| Aimsir Láithreach Czas teraźniejszy |
Glanann mé (sprzątam) | Briseann mé( łamię) | Cheannaíonn mé(kupuję) | Imríonn mé(gram) |
| Aimsir Fháistineach Czas przyszły |
Glanfaidh mé (posprzątam) | Brisfidh mé (złamię) | Ceannóidh mé(kupię) | Imreoidh mé(zagram) |
| Modh Coinníollach Tryb warunkowy *2-gim i 3-cim |
Ghlanfainn (posprzątałbym/posprzątał(a)bym) | Bhrisfinn mé( złamałbym/złamał(a)bym) | Cheannóinn(kupiłbym/kupił(a)bym) | D’imreoinn(grałbym/grał(a)bym) |
| Modh Foshuiteach Tryb przypuszczający |
Go nglana tú (obyś posprzątał) | Go mbrise tú (Niech ci się uda złamać) | Go gceannaí tú (Niech ci się uda kupić) | Go n-imrí tú(Niech ci się uda zagrać) |
AIMSIR CHAITE - CZAS PRZESZŁY
Większość regularnych czasowników w czasie przeszłym otrzymuje seimhiu po pierwszej literze
* z wyjątkiem czasowników zaczynających się na R, L, N, F oraz na samogłoski
Pierwsza osoba liczby mnogiej dodaje końcówkę, jeśli rdzeń ma 1 sylabę:
amar (jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest szeroka - a o u)Przykład: Glan (Czyścić) - Ghlanamar
eamar (jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest wąska - i e)Przykład: Cuir (Położyć) - Chuireamar
Pierwsza osoba liczby mnogiej dodaje końcówkę, jeśli rdzeń ma 2 sylaby::
aíomar (jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest szeroka - a o u)Przykład: Ceannaigh (Kupić) - Cheannaíomar
íomar (jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest wąska - i e)Przykład: Bailigh (Zebrać) - Bhailíomar
*Pytania używają 'Ar' przed czasownikiem
*Negatywy używają 'Níor' przed czasownikiem
*Czasowniki zaczynające się na samogłoskę otrzymują D' przed samogłoską tylko w stronie pozytywnej
Czasowniki zaczynające się na R, L, N nie zmieniają się: Przykład: Rith / Léim / Nigh
Ar cheannaigh tú dom? = Czy kupiłeś dom?
Cheannaigh mé = Kupiłem
Níor cheannaigh mé = Nie kupiłem
Ar ól tú kawę? = Czy piłeś kawę?
D'ól mé = Wypiłem
Níor ól mé = Nie piłem
Czy zostałeś w domu? = Did you stay at home
Zostałem = I stayed
Nie zostałem = I didn't stay
AIMSIR LÁITHREACH - Czas teraźniejszy
1. Większość regularnych czasowników w czasie teraźniejszym przyjmuje jedno z dwóch zakończeń, jeśli rdzeń ma jedną sylabę
Jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest pełna a o u - Dodaj zakończenia: aim / ann / aimid
Glanaim, - Glanann tu/se/si - Glanaimid - Glanann sibh/siad
Jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest szczupła i e - Dodaj zakończenia: im / eann / imíd
Cuirim - Cuireann tú/se/si - Cuirimid - Cuir sibh/siad
2. Większość regularnych czasowników w czasie teraźniejszym przyjmuje jedno z dwóch zakończeń, jeśli rdzeń ma dwie sylaby
Jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest pełna a o u - Dodaj zakończenia: aim / ann / aimíd
Ceannaim - Ceannann tu/se/si - Ceannaimid - Ceannann sibh/siad
Jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest szczupła i e - Dodaj zakończenia: im / eann / imíd
Bailim - Baileann tu/se/si - Bailimid - Baileann sibh/siad
Pytania używają 'An' przed czasownikiem + urú przed pierwszą literą czasownika
Te, które zaczynają się od samogłosek, nie biorą urú
Negatywy używają 'Ní' przed czasownikiem + seimhiu po pierwszej literze czasownika
Te, które zaczynają się od samogłosek, nie biorą seimhiu
Czasowniki rozpoczynające się od F biorą urú w formie pytającej,
Formy negatywne biorą seimhiu po F
Przykłady:
Czy czyścisz swój samochód? = Do you clean your car?
Czyszczę = I clean
Nie czyszczę = I don’t clean
Czy pijesz kawę? = Do you drink coffee?
ólaim = Wypiłem
Ní ólaim = Nie wypiłem
An bhfhanann tú sa bhaile ? = Czy zostałeś w domu?
Fanaim = Zostałem
Ní fhanaim = Nie zostałem
AIMSIR FHÁISTINEACH - Czas Przyszły
1. Większość regularnych czasowników w czasie przyszłym przyjmuje jedno z dwóch zakończeń, jeśli rdzeń ma jedną sylabę
Jeśli ostatnia samogłoska w rdzeniu jest szeroka a o u - Dodaj zakończenia: faidh / faimid
Glanfaidh me/tu/se/si - Glanfaimid - Glanfaidh sibh/siad
Jeśli ostatnia samogłoska w rdzeniu jest cienka i e - Dodaj zakończenia: fidh / fimid
Cuirfidh me/tú/se/si - Cuirfimid - Cuirfidh sibh/siad
2. Większość regularnych czasowników w czasie przyszłym przyjmuje jedno z dwóch zakończeń, jeśli rdzeń ma dwie sylaby
Jeśli ostatnia samogłoska w rdzeniu jest szeroka a o u - Dodaj zakończenia: oidh / oimid
Ceannoidh me/tu/se/si - Ceannoimid - Ceannoidh sibh/siad
Jeśli ostatnia samogłoska w rdzeniu jest cienka i e - Dodaj zakończenia: eoidh / eoimid
Baileoidh me/tu/se/si - Baileoimid - Baileoidh sibh/siad
Pytania używają 'An' przed czasownikiem + urú przed pierwszą literą czasownika
Te, które zaczynają się od samogłosek, nie biorą urú
Negatywy używają 'Ní' przed czasownikiem + seimhiu po pierwszej literze czasownika
Te, które zaczynają się od samogłosek, nie biorą seimhiu
Czasowniki rozpoczynające się od F biorą urú w formie pytającej,
Formy negatywne biorą seimhiu po F
An nglanfaidh tú do charr? = Czy wyczyścisz swój samochód?
Glanfaidh mé = Wyczyszczę
Ní ghlanfaidh mé = Nie wyczyszczę
An ólfaidh tú caife? = Czy wypijesz kawę?
ólfaidh mé = Wypiję
Ní ólfaidh mé = Nie wypiję
An bhfhanfaidh tú sa bhaile ? = Czy zostaniesz w domu?
Fanfaidh mé = Zostanę
Ní fhanfaidh mé = Nie zostanę
An Modh Coinniollach - Tryb Warunkowy
1. Większość regularnych czasowników w czasie warunkowym przyjmuje jedno z dwóch zakończeń, jeśli rdzeń ma jedną sylabę
Jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest szeroka a o u - Dodaj zakończenia: fainn / fa / fadh / faimis / faidis
Ghlanfainn - Ghlanfa - Ghlanfadh se/si - Ghlanfaimis - Ghlanfadh sibh - Ghlanfaidis siad
Jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest wąska i e - Dodaj zakończenia: finn / fea / feadh / fimis / fidis
Chuirfinn - Chuirfea - Chuirfeadh se/si - Chuirfimis - Chuirfidh sibh - Chuirfidis
2. Większość regularnych czasowników w czasie teraźniejszym przyjmuje jedno z dwóch zakończeń, jeśli rdzeń ma dwie sylaby
Jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest szeroka a o u - Dodaj zakończenia: oinn / ofa / odh / oimis / oidis
Cheannoinn - Cheannofa - Cheannodh se/si - Cheannoimis - Cheannodh sibh - Cheannoidis
Jeśli ostatnia samogłoska rdzenia jest wąska i e - Dodaj zakończenia: eoinn / eofa / eodh / eoimis / eoidis
Bhaileoinn - Bhaileofa - Bhaileodh se/si - Bhaileomis - Bhaileodh sibh - Bhaileoidis
Pytania używają 'An' przed czasownikiem + urú przed pierwszą literą czasownika
Te, które zaczynają się od samogłosek, nie biorą urú
Negatywy używają 'Ní' przed czasownikiem + seimhiu po pierwszej literze czasownika
Te, które zaczynają się od samogłosek, nie biorą seimhiu
Czasowniki rozpoczynające się od samogłoski przyjmują D' przed pierwszą literą w pozytywie
Czasowniki, które zaczynają się na F, przyjmują D' przed pierwszą literą + seimhiu po pierwszej literze czasownika
Formy negatywne biorą seimhiu po F
Przykłady:
Czy oczyścisz swój samochód? = Would you clean your car?
Czyszczę = I clean
Nie czyszczę = I don’t clean
Czy napijesz się kawy? = Would you drink coffee?
Wypiłbym = I would drink
Nie wypiłbym = I wouldn’t drink
Czy zostałbyś w domu? = Would you stay at home
Zostałbym = I would stay
Nie zostałbym = I wouldn't stay