Start learning this lesson now

Quantum Fracture, Cómo el Microscopio Más Potente del Mundo acabó en España (1)

Cómo el Microscopio Más Potente del Mundo acabó en España (1)

Años 80. En la frontera entre Francia y España, en el País Vasco, un coche ocupado por tres

hombres fue detenido para una inspección. Cuando los policías abrieron el maletero

se lo encontraron lleno de piezas y electrónica. Aunque seguramente los agentes sospecharon

que se trataba de las partes de un artefacto terrorista, lo que tenían delante era la

primera copia del microscopio más potente de todo el mundo, capaz de ver átomos y,

con el tiempo, la habilidad de poder manipularlos a su antojo.

En este vídeo dividido en 9 capítulos, os vamos a contar parte de su historia, de lo

alucinante que es esta técnica, de todas las puertas que está abriendo y de cómo

los españoles nos hemos convertido en unos expertos en ella, incluso fabricando microscopios

para otros equipos del mundo. Y para contar toda esta historia hemos tenido

el privilegio de contar con algunos de sus protagonistas.

CRESPO: Don Arturo, ¿cómo está?

ARTURO BARÓ: Muy bien, muy bien.

CRESPO: Fui estudiante de física en la Autónoma y no sabe la de historias que he escuchado.

ARTURO BARÓ: ¿Ah sí?

CRESPO: ¡Claro, por supuesto!

JULIO: Pues mira, yo hice la tesis con Arturo Baró, en la primera generación de STM que

hubo, por supuesto en España, y prácticamente en el mundo.

La historia del microscopio de efecto túnel, o de escaneado túnel, en sus siglas en inglés

STM, comienza en los laboratorios de IBM en Zurich, donde dos investigadores habían dado

a luz a la criatura.

JULIO: IBM siempre ha dedicado una parte significativa de su dinero a la investigación. Ocurre que

un profesor de este departamento, Nicolás García por circunstancias conoció a uno

de los inventores del STM; Heinrich Rohrer. Le conoció mientras estaba haciendo una estancia

en Alemania, se hicieron amigos, y de alguna manera Nicolás García le convenció para

traer un STM a España.

ARTURO BARÓ: Nicolás García era una persona muy persuasiva. Persuadió a Rhorer para hacer

eso.

JULIO: Como ya he dicho, aquí hay una cadena de relaciones humanas. Nicolás García se

lo dijo a Arturo. Arturo se fue a Zurich. Estuvo trabajando 6 meses con el STM que tenían

allí.

ARTURO BARÓ: Yo hice una estancia allí. Necesitaban un [físico] experimental. [Rhorer]

Me pidió que si yo quería ser el experimental y dije que sí.

JULIO: Y estuvo trabajando con el otro inventor del STM, Gerg Binnig.

ARTURO BARÓ: Pero bueno, realmente era Binnig era el que realmente desarrolló el microscopio

y propiamente el que hacía las imágenes y se ocupaba de todo. El que rompía las cosas.

Iba hasta el final. Si rompía algo, había un técnico, Gerber, y él lo arreglaba. Si

funcionaba bien y si no lo rompía y al día siguiente llegaba el técnico y lo volvía

a poner en funcionamiento. O sea que genial. Bueno esto, pues , me inició en el propio

microscopio.

CRESPO A RODOLFO: ¿Cómo entraste en contacto con el STM?¿Cómo te enteraste?

RODOLFO: Mi primer contacto con el STM fue bastante curioso. Estaba dando un seminario

un lunes por la mañana, y yo creía que estaba contando una cosa súper interesante, pero

nadie hacía ni caso. Realmente se pasaban todo el rato mirando hacia atrás, cuchicheando

con un tipo rubio derrengado en la última fila, con una cara de sueño espantosa. No

me hacen ningún caso, “estos tipos qué antipáticos son”. [Pregunta al plenario]”

hay preguntas, comentarios…” Y el tipo dice: “Yo creo que las preguntas, si las

hay, las podemos dejar para después porque ahora tenemos mucho interés en ir a ver esto

que ha encontrado Gerd [Binnig] en el laboratorio anoche”. Pues bueno, me uní a la procesión.

Y nos fuimos todos de procesión al laboratorio. Habían tomado las primeras medidas de esta

cosa, que luego se convirtió en el STM.

CRESPO: ¡Fíjate!

RODOLFO: Esto que te hace la barbilla como los dibujos animados [Sorprendido]. Veíamos

ahí unas líneas, que bueno...Pero claro, simplemente, como te puedes imaginar, la perspectiva

para un científico joven que hacía cosas de física de las superficies, que se pudieran

ver átomos, era aquello de que la cabeza te hace BOOM. Es como amor a primera vista.

A estas alturas estaréis deseando saber en qué consiste esto del STM. La idea no difiere

conceptualmente de la de un escáner de documentos, solamente que actúa a nivel nanométrico,

más de un millón de veces de lo que la mejor de tus reglas puede medir. Para conseguir

esto, Binnig y Rohrer se enfrentaron a tres retos.

Primero, si quieres escanear el nanomundo necesitas un sensor igual de pequeño. Y en

ese sentido no decepciona: esto esencialmente es un STM. Estos pilares están para colocar

la muestra y moverla a tu antojo, mientras que en el centro está la punta. Esta es la

parte importante, una especie de aguja cuyo extremo tiene el grosor de un átomo.

¿Cómo es posible hacer una punta tan afilada? Diego nos lo cuenta.

DIEGO: Hay dos métodos. El oficial y el extraoficial. El oficial es que generalmente lo que haces

es coger una punta de platino-iridio y le haces un ataque electroquímico y la punta

se afila sola. Al final acaba en un solo átomo. La versión extraoficial, que funciona bastante

bien, es coger unas tijeras de papelería y cortar el hilo de platino-iridio con ángulo

de 45 grados. Corte limpio. Esto es un arte. Estas tijeras tienen una zona que corta mejor

que el resto. Si haces el corte mal no te vale de nada, pero si cortas justo en ese

punto, haces un corte limpio del hilo...yo he conseguido sacar resolución atómica con

eso.

CRESPO: ¿En serio?

DIEGO: [Rie] Hay que tener arte para hacer esto. Incluso lo cutre hay que saber hacerlo

bien.

Segundo problema: el movimiento. Si quieres escanear algo tan pequeño tienes que poder

mover el sensor muy poco a poco, muy finamente por el nanomundo.

CRESPO: Una cosa que me parece una pasada, es que podáis mover esa punta átomo a átomo.

IVÁN: Realmente esa es una de las cosas técnicamente más espectaculares. Si hacemos una extrapolación,

es como tener el monte Everest e intentar, posicionarlo en torno a un centímetro de

una superficie, por ejemplo un plato que hubiese granitos de sal. Claro, en el monte Everest

tendríamos que tener un lápiz, algo así. Algo muy afilado. Moveriamos ese lápiz encima

de los granos de arena. Y la cosa sería mantener el monte Everest fijo con una precisión de

10 micras, midiendo estos granitos de sal.

JULIO: Cogieron tres barritas piezoeléctricas que al aplicarle un voltaje se estiraban,

se elongaban, y las unieron formando un trípode. Eran capaces de mover la punta a lo largo

de estas tres direcciones con precisión de fracciones de armstrong.

Y tercer problema: ¿Con qué sondeas? Puede que pienses en la luz, al fin y al cabo es

lo que tradicionalmente usan los microscopios. La luz choca contra las cosas, rebota hacia

nosotros y nos transmite información del objeto. Sin embargo, a nivel del nanomundo,

esto ya no es una opción. El motivo es que la luz visible es demasiado grande para revelar

detalles tan pequeños, no es capaz de interactuar a nivel atómico de la manera que queremos.

Una opción sería aumentar su frecuencia, haciendo que su tamaño ya sea capaz de extraer

estos detalles. El problema es que cuanto más frecuencia tiene la luz más energía

porta, por lo que al bombardear la muestra con esta luz lo estaríamos arrasando todo.

Necesitamos un nuevo tipo de escaneado. Es cuando entra el Efecto Túnel, del que ya

hablamos en un vídeo. Resumiendo, en el nanomundo los electrones tienen la habilidad cuántica

de estar deslocalizados, de no tener su posición bien definida. Esto les permite superar barreras

que de normal no podrían, lo que se llama tunelar. De esta forma puedes crear una corriente

túnel: empujar a un montón de electrones a atravesar un campo de fuerza que sabes que

es imposible de remontar, y detectar al otro lado que algunos electrones han pasado gracias

al tunelamiento cuántico. Lo útil de esto es que esta corriente es muy sensible al tamaño

de la barrera, hazla más grande o más pequeña y la cantidad de electrones que verás al

otro lado cambian exponencialmente. Es precisamente esta delicadeza lo que Binnig y Rohrer utilizaron

en el STM. Seguidme el hilo: La punta del STM se acerca

a la muestra. Se genera una fuerza que pretende que haya una corriente eléctrica entre la

punta y la superficie. Pero la punta está demasiado lejos, y la fuerza no es suficiente

para que los electrones salten fácilmente a la punta y cierren el circuito. A efectos

prácticos, el espacio entre la punta y la muestra es una barrera para los electrones,

así que en la punta se genera una corriente túnel. El sistema que controla el STM registra

la intensidad de esa corriente, marca la posición de la punta y la mueve a uno de los lados.

Ahora esta zona de la muestra está más cerca, por lo que la corriente túnel será mucho

más grande. El sistema lo detecta y retira la punta hasta que la corriente es la de referencia.

Registra la posición y se mueve a un lado. Este proceso se repite a lo largo de toda

la muestra, cartografiando su relieve, guiándose por la corriente túnel. Así es cómo puede

resolverse la imagen de un átomo.

NATALIA: Igual que un tocadiscos cuando tiene una punta y mides la rugosidad de esa superficie

con la punta, lo que hace el tocadiscos es traducirlo en música, nosotros esa rugosidad

la traducimos en una imagen de topografía.

JULIO: El STM te enseñaba los átomos uno a uno. Por ejemplo, allí, esa imagen que

hay allí de Nature, eso son átomos de estaño sobre una superficie de silicio y además

diferencian cuáles son los átomos de silicio de los átomos de estaño. Les ponen colores.

Esto es porque el STM no solo es capaz de enseñarte la distribución de la superficie.

Como la sonda son los electrones, átomos de distinto tipo generarán corrientes túnel

distintas (digamos que unos tiran más de sus electrones que otros). El STM te dice

no solo dónde están los átomos sino de qué elementos son. Pero para conseguir todo

esto se necesitan unas condiciones especiales, lo que nos lleva a la parte gorda del microscopio:

DIEGO: Lo que hacemos es meter esto (la punta) dentro de esta campana. Al final todo este

armatoste que se ve es una campana de ultra alto vacío, y un criostato. Claro, si tú

quieres estudiar una superficie metálica, por ejemplo, grafeno, si la dejas al aire,

al final todo se contamina. Sobre todo de moléculas de agua. Lo que necesitamos es

aislar nuestro STM de todas las frecuencias posibles. Tenemos por un lado unas patas neumáticas

que ayudan en ciertas frecuencias. Luego, dentro, hay un sistema de muelles. Incluso

los cables que se conectan al microscopio, llegados a un punto tienen que ser muy muy

muy finos. Del orden de un tercio de cabello humano para que no transmitan las vibraciones

mecánicas que llegan.

JULIO: Si tu quieres poner un objeto macroscópico, una punta, a una distancia de dos distancias

atómicas de otro objeto macroscópico que es la muestra. De alguna manera tienes que

evitar que haya vibraciones. Utilizando un amortiguamiento con muelles, consiguieron

hacer un STM que resolvió la primer imagen del silicio 7x7.

El problema del silicio 7x7 era un antiguo quebradero de cabeza para los cristalógrafos.

El silicio, cuando forma un cristal en condiciones normales, tiene un patrón relativamente sencillo.

Pero cuando se calienta a bajísimas presiones adquiere una estructura muchísima más complicada,

el silicio 7x7. Cuál era exactamente esta estructura era algo que se desconocía.

JULIO: Se escribieron artículos sobre eso. Sobre cómo era la reconstrucción del silicio.

Bueno, había un montón de modelos. El STM llegó, sacó una imagen del espacio real

y se acabó el problema. Esa fue la imagen que les valió el premio Nobel.

Cómo el Microscopio Más Potente del Mundo acabó en España (1) қалай|ең|микроскоп|ең|қуатты|әлемдегі|әлем|аяқталды|-да|Испания how|the|microscope|most|powerful|of the|world|it ended|in|Spain cómo||||||||| Wie das leistungsstärkste Mikroskop der Welt in Spanien gelandet ist (1) How the Most Powerful Microscope in the World Ended Up in Spain (1) Comment le microscope le plus puissant du monde s'est retrouvé en Espagne (1) Come è finito in Spagna il microscopio più potente del mondo (1) 세계에서 가장 강력한 현미경이 스페인에서 어떻게 완성되었는지(1) Hoe de krachtigste microscoop ter wereld in Spanje belandde (1) Como o microscópio mais poderoso do mundo foi parar na Espanha (1) Как самый мощный в мире микроскоп оказался в Испании (1) Dünyanın En Güçlü Mikroskobu Nasıl İspanya'ya Geldi (1) 世界上最强大的显微镜如何落户西班牙 (1) Әлемдегі ең қуатты микроскоп қалай Испанияға келді (1)

Años 80. En la frontera entre Francia y España, en el País Vasco, un coche ocupado por tres жылдар|-да|шекара|шекара|арасында|Франция|және|Испания|-да||ел|Баск|бір|көлік|толтырылған|-мен|үш ||||||||||Land|Baskenland||||| 80|in|the|border|between|France|and|Spain|in|the|Country|Basque|a|car|occupied|by|three Años 80. En la frontera entre Francia y España, en el País Vasco, un coche ocupado por tres 80'ler. Fransa ve İspanya arasındaki sınırda, Bask Bölgesi'nde, üç kişi tarafından işgal edilen bir araba durduruldu. 1980s. On the border between France and Spain, in the Basque Country, a car occupied by three 80-жылдар. Франция мен Испания шекарасында, Баск елінде, үш адам мінген көлік тексеру үшін тоқтатылды.

hombres fue detenido para una inspección. Cuando los policías abrieron el maletero ерлер||ұсталды||||кезде||полиция қызметкерлері|ашты||жүксалғыш ||festgenommen|||Inspektion||||||Kofferraum men|he was|detained|for|an|inspection|When|the|police officers|they opened|the|trunk |||||||||||bagaj |||||||||||bagagliaio Polisler bagajı açtıklarında men was stopped for an inspection. When the police opened the trunk Полицейлер жүксалғышты ашқанда,

se lo encontraron lleno de piezas y electrónica. Aunque seguramente los agentes sospecharon ||||||||дегенмен|сөзсіз||агенттер|күдіктенді |||||Teilen|||||||sahen themselves|it|they found|full|of|parts|and|electronics|Although|surely|the|agents|they suspected they found it full of parts and electronics. Although the agents surely suspected олар оны бөлшектер мен электроникаға толы деп тапты. Әрине, агенттер күдіктенген.

que se trataba de las partes de un artefacto terrorista, lo que tenían delante era la ол|ол|қарастырылды|туралы|сол|бөліктер|туралы|бір|артефакт|террорлық|ол|ол|иемденді|алдында|болды| ||es ging||||||Artefakt|Terrorist||||vor|| that|itself|it was about|of|the|parts|of|a|artifact|terrorist|what|that|they had|in front|it was|the that it was the parts of a terrorist device, what they had in front of them was the ол террорлық құрылғының бөлшектері туралы болды, олардың алдында тұрғаны

con el tiempo, la habilidad de poder manipularlos a su antojo. -мен|-ның|уақыт|сол|қабілет|-дан|мүмкіндігі|оларды манипуляциялауға|-ға|оның|қалауы бойынша ||||||||||envie with|the|time|the|ability|to|to be able|to manipulate them|at|their|will ||||||||||Belieben ||||||||||piacere over time, the ability to manipulate them at will. уақыт өте келе, оларды қалағанынша манипуляциялау қабілеті.

alucinante que es esta técnica, de todas las puertas que está abriendo y de cómo таңғаларлық|ол|болып табылады|бұл|техника|туралы|барлық||есіктер|ол|болып жатыр|ашып жатыр|және|туралы|қалай erstaunlich|||||||||||||| amazing|that|it is|this|technique|of|all|the|doors|that|it is|opening|and|of|how amazing this technique is, of all the doors it is opening and how осы техника қаншалықты таңғажайып, ашып жатқан барлық есіктер мен қалай

los españoles nos hemos convertido en unos expertos en ella, incluso fabricando microscopios |испандықтар|бізді|біз|айналдырдық||кейбір|сарапшылар||оған|тіпті|жасап|микроскоптар |||||||||||herstellen|Mikroskope the|Spaniards|ourselves|we have|become|into|some|experts|in|it|even|manufacturing|microscopes ||||||||||||mikroskoplar the Spanish have become experts in it, even manufacturing microscopes. испандықтар оның мамандарына айналғанымыз, тіпті әлемнің басқа командаларына микроскоптар жасап.

para otros equipos del mundo. Y para contar toda esta historia hemos tenido үшін|басқа|командалар||әлем|және|үшін|айту|барлық|бұл|тарих|біз|иелендік ||Teams|||||||||| for|other|teams|of|world|And|to|to tell|all|this|story|we have|had for other teams in the world. And to tell this whole story we have had Ал осы барлық тарихты айту үшін бізде

el privilegio de contar con algunos de sus protagonistas. |артықшылық||айту|бірге|кейбір||олардың|кейіпкерлері the|privilege|of|to count|on|some|of|its|protagonists the privilege of having some of its protagonists. оның кейіпкерлерінің кейбірімен бірге болу артықшылығы болды.

ARTURO BARÓ: Muy bien, muy bien. Артуро|Баро|өте|жақсы|өте|жақсы ARTURO|BARÓ|very|well|very|well |BARÓ|||| ARTURO BARÓ: Very well, very well. ARTURO BARÓ: Жақсы, өте жақсы.

CRESPO: Fui estudiante de física en la Autónoma y no sabe la de historias que he escuchado. Креспо|мен болдым|студент|-ден|физика|-да|-ны|Автономды|және|жоқ|білмейді|-ны|-ден|әңгімелер|-ған|мен|естігенмін CRESPO|I was|a student|of|physics|at|the|Autonomous University|and|not|he/she knows|the|of|stories|that|I|I have heard CRESPO: I was a physics student at the Autonomous University and you have no idea how many stories I have heard. CRESPO: Мен Автономда физика студенті болдым, және мен естіген тарихтардың санына сіз білмейсіз.

JULIO: Pues mira, yo hice la tesis con Arturo Baró, en la primera generación de STM que JULIO|Ендеше|қара|мен|жасадым|сол|диссертация|мен|Артуро|Баро|-да|сол|бірінші|буын|-ның|STM|-де JULIO|well|look|I|I did|the|thesis|with|Arturo|Baró|in|the|first|generation|of|STM|that |||||||||||||||STM| |||||||||||||||STM| JULIO: Well, look, I did my thesis with Arturo Baró, in the first generation of STM that JULIO: Ендеше, мен STM-ның бірінші буынында Артуро Баромен диссертация жаздым,

hubo, por supuesto en España, y prácticamente en el mundo. |||-да||||-да|| gab es||||||||| there was|for|of course|in|Spain|and|practically|in|the|world there was, of course in Spain, and practically in the world. бұл, әрине, Испанияда және іс жүзінде әлемде болды.

La historia del microscopio de efecto túnel, o de escaneado túnel, en sus siglas en inglés |||microscope|||||||||||| The history of the scanning tunneling microscope, or STM for its initials in English. Туннельдік эффект микроскопы немесе туннельдік сканерлеу, ағылшын тіліндегі қысқартулары бойынша

STM, comienza en los laboratorios de IBM en Zurich, donde dos investigadores habían dado STM|бастайды|-да|сол|зертханалар|-ның|IBM|-да|Цюрих|жерде|екі|зерттеуші|олар|берді |||||||||||||gegeben Scanning Tunneling Microscopy|it begins|in|the|laboratories|of|IBM|in|Zurich|where|two|researchers|they had|given ||||||||Zürih||||| ||||||IBM||||||| STM begins in the IBM laboratories in Zurich, where two researchers had given STM, IBM зертханаларында Цюрихте басталады, онда екі зерттеуші

a luz a la criatura. -ға|жарық|-ға|сол|жаратылыс ||||das Wesen to|light|to|the|creature birth to the creature. жаратылысты дүниеге әкелді.

JULIO: IBM siempre ha dedicado una parte significativa de su dinero a la investigación. Ocurre que JULIO|IBM|әрқашан|ол|арнады|бір|бөлік|маңызды|-дан|оның|ақша|-ға|сол|зерттеу|болады|-де |||||||||||||Forschung|es passiert| |IBM|always|it has|dedicated|a|part|significant|of|its|money|to|the|research|It happens|that JULIO: IBM has always dedicated a significant part of its money to research. It happens that ЮЛИО: IBM әрқашан өз ақшасының елеулі бөлігін зерттеуге арнады. Оқиға болып жатыр,

un profesor de este departamento, Nicolás García por circunstancias conoció a uno a professor from this department, Nicolás García, by circumstances met one осы бөлімнің профессоры Николас Гарсия бір жағдаймен бір адаммен танысты

de los inventores del STM; Heinrich Rohrer. Le conoció mientras estaba haciendo una estancia -ден|-дар|ойлап тапқыштар|-нің|STM|Генрих|Рорер|оған|танысты|-ған кезде|болды|жасау|бір|стажировка ||Erfinder|||||||||||Aufenthalt of|the|inventors|of the|STM|Heinrich|Rohrer|him|he met|while|he was|doing|a|stay ||||||Rohrer||||||| |||||Heinrich|Rohrer|||||||soggiorno of the inventors of the STM; Heinrich Rohrer. He met him while he was doing a stay STM-нің ойлап табушыларының бірі; Хайнрих Рорер. Ол Германияда болу кезінде танысты.

en Alemania, se hicieron amigos, y de alguna manera Nicolás García le convenció para -да|Германия|өздері|достасты|достар|және|-ден|бір|жол|Николас|Гарсия|оған|сендірді|үшін ||||||||||||überzeugt| in|Germany|themselves|they made|friends|and|of|some|way|Nicolás|García|him|he convinced|to In Germany, they became friends, and somehow Nicolás García convinced him to Олар достасып, Николас Гарсияны бір жолмен Рорерді STM-ді Испанияға әкелуге көндірді.

traer un STM a España. әкелу|бір|STM|-ға|Испания to bring|a|STM|to|Spain bring an STM to Spain. STM-ді Испанияға әкелу.

ARTURO BARÓ: Nicolás García era una persona muy persuasiva. Persuadió a Rhorer para hacer Артуро|Баро|Николас|Гарсия|болды|бір|адам|өте|сендіру қабілеті бар|сендірді|-ға|Рорер|үшін|жасау ||||||||überzeugend|überzeugte|||| ARTURO|BARÓ|Nicolás|García|he was|a|person|very|persuasive|He persuaded|to|Rhorer|to|to do |||||||||||Rhorer|| |||||||||||Rhorer|| ARTURO BARÓ: Nicolás García çok ikna edici bir kişiydi. Rhorer'i bunu yapmaya ikna etti. ARTURO BARÓ: Nicolás García was a very persuasive person. He persuaded Rhorer to do АРТУРО БАРО: Николас Гарсия өте сенімді адам болды. Ол Рорерді жасауға көндірді.

eso. bunu. that. осылай.

JULIO: Como ya he dicho, aquí hay una cadena de relaciones humanas. Nicolás García se JULIO: Daha önce de söylediğim gibi, burada bir insan ilişkileri zinciri var. Nicolás García JULIO: As I have already said, there is a chain of human relationships here. Nicolás García is ЮЛИО: Мен айтқандай, мұнда адамдық қатынастар тізбегі бар. Николас Гарсия

lo dijo a Arturo. Arturo se fue a Zurich. Estuvo trabajando 6 meses con el STM que tenían he told it to Arturo. Arturo went to Zurich. He worked there for 6 months with the STM they had. Артуроға айтты. Артур Цюрихке кетті. Ол сонда 6 ай бойы STM-мен жұмыс істеді

allí. there. .

ARTURO BARÓ: Yo hice una estancia allí. Necesitaban un [físico] experimental. [Rhorer] Артуро|Баро|мен|мен жасадым|бір|тұру|онда|олар қажет болды|бір|физик|экспериментальды|Рорер |||||Aufenthalt|||||| ||I|I made|a|stay|there|They needed|a|physicist|experimental|Rhorer ARTURO BARÓ: I did a stay there. They needed an experimental [physicist]. [Rhorer] АРТУРО БАРО: Мен сонда бір уақыт өткіздім. Оларға [физик] экспериментатор қажет болды. [Рорер]

Me pidió que si yo quería ser el experimental y dije que sí. маған|ол сұрады|-ған|егер|мен|мен қалдым|болу|экспериментальды||және|мен айттым|-ған|иә |batte||||||||||| to me|he/she asked|that|if|I|I wanted|to be|the|experimental|and|I said|that|yes Asked me if I wanted to be the experimental one and I said yes. Ол мені экспериментатор болғым келетінін сұрады, мен келісім бердім.

JULIO: Y estuvo trabajando con el otro inventor del STM, Gerg Binnig. Хулио|және|ол болды|жұмыс істеп|мен|басқа||өнертапқыш|-ның|СТМ|Герг|Бининг |and|he was|working|with|the|other|inventor|of the|STM|Gerg|Binnig |||||||||||Binnig ||||||||||Gerg|Binnig JULIO: And he was working with the other inventor of the STM, Gerg Binnig. ХУЛИО: Ол STM-нің басқа ойлап тапқышы Герг Бинингпен жұмыс істеді.

ARTURO BARÓ: Pero bueno, realmente era Binnig era el que realmente desarrolló el microscopio Артуро|Баро|бірақ|жақсы|шын мәнінде|ол болды|Бининг|ол болды|-ның|-ған|шын мәнінде|ол дамытты|-ны|микроскоп |||||||||||entwickelte|| ||but|well|really|it was|Binnig|it was|the|that|really|he developed|the|microscope ARTURO BARÓ: But well, it was really Binnig who actually developed the microscope. АРТУРО БАРО: Бірақ шын мәнінде Бининг микроскопты шын мәнінде дамытқан адам болды.

y propiamente el que hacía las imágenes y se ocupaba de todo. El que rompía las cosas. және|нақты|ол|кім|жасайтын|сол|суреттер|және|өзі|айналысатын|туралы|бәрі|ол|кім|бұзатын|сол|заттар |eigentlich||||||||beschäftigte|||||zerstörte|| and|properly|the|that|he made|the|images|and|himself|he took care|of|everything|The|that|he broke|the|things And he was the one who made the images and took care of everything. The one who broke things. және нақты суреттерді жасаған және бәрімен айналысқан. Заттарды сындырған.

Iba hasta el final. Si rompía algo, había un técnico, Gerber, y él lo arreglaba. Si барамын|дейін|ол|соң|егер|бұзатын|бір нәрсе|болды|бір|техник|Гербер|және|ол|оны|жөндейтін|егер |||||brauchte|||||||||reparierte| I went|to|the|end|If|I broke|something|there was|a|technician|Gerber|and|he|it|he fixed|If ||||||||||Gerber||||| ||||||||||Gerber||||| Sonuna kadar gittim. Bir şeyi kırarsam, bir teknisyen vardı, Gerber, o da onu tamir ederdi. Eğer He went all the way. If he broke something, there was a technician, Gerber, and he would fix it. If Ақырғысына дейін барды. Егер бірдеңе сындырса, техник, Гербер, оны жөндейтін.

funcionaba bien y si no lo rompía y al día siguiente llegaba el técnico y lo volvía жұмыс істейтін|жақсы|және|егер|емес|оны|бұзатын|және|-да|күн|келесі|келетін|ол|техник|және|оны|қайтадан funktionierte|||||||||||||||| it worked|well|and|if|not|it|I broke|and|the|day|next|I arrived|the|technician|and|it|I returned iyi çalışıyorsa ve eğer kırmazsam ertesi gün teknisyen gelir ve onu tekrar it worked well and if not, he would break it and the next day the technician would come and put it back Егер бәрі жақсы жұмыс істесе, ал егер жұмыс істемесе, оны сындырды, ал келесі күні техник келіп,

a poner en funcionamiento. O sea que genial. Bueno esto, pues , me inició en el propio ||-да||||||||||||ол|жеке ||||||||||||begann||| to|put|in|operation|or|that|that|great|Well|this|then|myself|it initiated|in|the|own çalışır hale getirirdi. Yani harika. Bu, işte beni kendi içinde başlattı. in operation. So that was great. Well, this, well, got me started in the own. оны қайтадан іске қосатын. Яғни, керемет. Жақсы, бұл мені өзімнің

microscopio. microscope. микроскоп.

CRESPO A RODOLFO: ¿Cómo entraste en contacto con el STM?¿Cómo te enteraste? |||қалай||||||||саған|білдің |||Wie|eingetreten||||||||erfahren CRESPO|to|RODOLFO|How|you entered|in|contact|with|the|STM|How|you|you found out ||||||||||||öğrendin ||||es-tu entré|||||||| CRESPO A RODOLFO: STM ile nasıl iletişime geçtin? Nasıl haberin oldu? CRESPO TO RODOLFO: How did you come into contact with the STM? How did you find out? КРЕСПО РОДОЛЬФОҒА: Сен STM-мен қалай байланысқа шықтың? Қалай білдің?

RODOLFO: Mi primer contacto con el STM fue bastante curioso. Estaba dando un seminario ||бірінші|байланыс|-мен|ол|STM|болды|өте|қызықты|мен|беріп|бір|семинар |||||||||||halten||Seminar |my|first|contact|with|the|STM|it was|quite|curious|I was|giving|a|seminar |||||||||||||seminer RODOLFO: STM ile ilk temasım oldukça ilginçti. Bir pazartesi sabahı seminer veriyordum RODOLFO: My first contact with the STM was quite curious. I was giving a seminar РОДОЛЬФО: Менің STM-мен алғашқы байланысым өте қызықты болды. Мен дүйсенбі күні таңертең семинар өткізіп жатқан едім,

un lunes por la mañana, y yo creía que estaba contando una cosa súper interesante, pero бір|дүйсенбі|-да|таң|таңертең|және|мен|сендім|-де|мен|айтып жатырмын|бір|нәрсе|өте|қызықты| ||||||||||erzählen||||| a|Monday|in|the|morning|and|I|I believed|that|I was|telling|a|thing|super|interesting|but ve ben süper ilginç bir şey anlattığımı düşünüyordum, ama on a Monday morning, and I thought I was telling something super interesting, but және мен өте қызықты нәрсе айтып жатқанымдай сезіндім, бірақ

nadie hacía ni caso. Realmente se pasaban todo el rato mirando hacia atrás, cuchicheando |||||||||||||chuchotant nobody|paid|any|attention|Really|themselves|they spent|all|the|time|looking|towards|back|whispering ешкім|жасамайтын|де|назар|шын мәнінде|өздері|өткізетін|барлық|сол|уақыт|қарап|қарай|артқа|сыбырлап |||Beachtung||||||||||kichernd |||||||||||||fısıldayarak |||||||||||||sussurrando kimse umursamıyordu. Gerçekten tüm zamanlarını arkaya bakarak, fısıldaşarak geçiriyorlardı nobody was paying attention. They were really just looking back the whole time, whispering. ешкім назар аударған жоқ. Шынында да, олар барлық уақытын артқа қарап, сыбырлаумен өткізді.

con un tipo rubio derrengado en la última fila, con una cara de sueño espantosa. No ||||démoré||||||||||| with|a|guy|blonde|slumped|in|the|last|row|with|a|face|of|sleep|horrible|No мен|бір|жігіт|сары|шаршаған|ішінде|соңғы||қатар|мен|бір|бет|-нің|ұйқы|қорқынышты|жоқ ||||verkrüppelt||||Reihe||||||schrecklich| ||||||||||||||korkunç| ||||distrutto||||||||||| arka sırada, korkunç bir uyku hali olan bitkin bir sarışın bir adamla. Hayır with a lanky blonde guy in the last row, with a terrible sleepy face. No Соңғы қатарда, қорқынышты ұйқыдағы бетімен, бір сары шашты жігіт отырды. Жоқ,

me hacen ningún caso, “estos tipos qué antipáticos son”. [Pregunta al plenario]” |||||||||||plénière to me|they make|no|case|these|guys|how|unfriendly|they are|I ask|to the|plenary маған|жасайды|ешқандай|назар|осы|жігіттер|қаншалықты|жағымсыз|олар|сұрақ|-ға|жалпы жиналыс |||||||unhöflich||||Plenum |||||||||||genel kurulda |||||||||||plenario bana hiç önem vermiyorlar, 'bu adamlar ne kadar hoşsuzlar'. [Genel kurula soru]” one pays any attention to me, "these guys are so unfriendly." [Asks the plenary]" олар мені елемейді, “осы жігіттер қандай жексұрын”. [Жалпы жиналысқа сұрақ]”

que ha encontrado Gerd [Binnig] en el laboratorio anoche”. Pues bueno, me uní a la procesión. ол|ол|тапқан|Герт|Бининг|-де|зертхана|зертхана|түнде|жақсы|жақсы|мені|мен қосылдым|-ға|шеру|шеру ||||||||||||joined|||Prozession that|he has|found|Gerd|[Binnig]|in|the|laboratory|last night|Well|good|myself|I joined|to|the|procession |||Gerd|||||||||||| |||Gerd|||||||||||| Герд [Биннинг] өткен түнде зертханада тапқан нәрсесі”. Жақсы, мен процеске қосылдым.

Y nos fuimos todos de procesión al laboratorio. Habían tomado las primeras medidas de esta және|бізді|біз кеттік|бәрі|-дан|шеру|-ға|зертхана|олар|алған|оларды|алғашқы|шаралар|-дан|осы |||||Prozession||||genommen|||Maßnahmen|| and|ourselves|we went|all|to|procession|to the|laboratory|They had|taken|the|first|measures|of|this And we all went in procession to the laboratory. They had taken the first measurements of this Және біз бәріміз зертханаға процессиямен кеттік. Олар осы

CRESPO: ¡Fíjate! CRESPO|қарашы CRESPO|Look CRESPO: Look! CRESPO: Назар аудар!

RODOLFO: Esto que te hace la barbilla como los dibujos animados [Sorprendido]. Veíamos ||||||menton|||||| |this|that|you|it makes|the|chin|like|the|cartoons|animated|Surprised|We saw RODOLFO|бұл|ол|саған|жасайды|ол|иек|сияқты|олар|суреттер|анимациялық|таңғалған|көрдік ||||||Kinn|||Zeichnungen||| ||||||çene|||||| ||||||mento|||||| RODOLFO: Bu, çene kısımlarını çizgi film gibi yapar [Şaşırmış]. İzliyorduk RODOLFO: This makes your chin look like in cartoons [Surprised]. We saw RODOLFO: Бұл сені мультфильмдердегідей иекпен жасайды [Таңғалған]. Біз көрдік

para un científico joven que hacía cosas de física de las superficies, que se pudieran үшін|бір|ғалым|жас|ол|жасайтын|заттар|туралы|физика|туралы|олар|беттер|ол|өздері|ала алатын für einen jungen Wissenschaftler|||||||||||Oberflächen||| for|a|scientist|young|who|he/she did|things|of|physics|of|the|surfaces|that|themselves|they could bir yüzey fiziği ile uğraşan genç bir bilim insanı için, yapılacak şeyler olabilmeliydi for a young scientist who was doing surface physics, who could жас ғалым үшін, беттердің физикасымен айналысатын, мүмкін болатын

A estas alturas estaréis deseando saber en qué consiste esto del STM. La idea no difiere бұл|осы|кезеңдерде|боласыздар|тілеу|білу|-да|не|тұрады|бұл|-ның|СТМ|бұл|идея|емес|айырмашылығы ||Höhen||wünschen||||besteht||||||| at|this|stage|you will be|wanting|to know|in|what|it consists|this|of the|STM|The|idea|not|it differs |||||||||||||||farklılık gösteriyor |||||||||||||||differisce Artık bu STM'nin ne olduğunu bilmek istemiş olmalısınız. Fikir, bir belge tarayıcısından kavramsal olarak farklı değil, By now you must be eager to know what this STM is all about. The idea is not conceptually different Осы сәтте STM-нің не екенін білгіңіз келетін шығар. Идея концептуалды түрде

conceptualmente de la de un escáner de documentos, solamente que actúa a nivel nanométrico, |-дан|ең|-ның|||||||||| |||||||||||||nanometrik konzeptionell|||||Scanner||Dokumente|nur|||||nanometrisch conceptually|of|the|of|a|scanner|of|documents|only|that|it acts|at|level|nanometric sadece nanoskopik seviyede çalışıyor, from that of a document scanner, only it operates at a nanometric level, құжат сканерінен айырмашылығы жоқ, тек ол нанометрлік деңгейде әрекет етеді,

más de un millón de veces de lo que la mejor de tus reglas puede medir. Para conseguir одан да|-дан|бір|миллион|-нан|есе|-дан|оны|деген|ең|жақсы|-ның|сенің|ережелер|мүмкін|өлшеу|үшін|алу |||||||||||||Regeln||messen||erreichen more|than|a|million|of|times|than|what|that|the|best|of|your|rules|it can|to measure|To|to achieve en iyi cetvelinizin ölçebileceğinden daha milyonda birinden fazla. more than a million times what the best of your rulers can measure. To achieve сенің ең жақсы сызғышың өлшей алатыннан миллион есе артық. Оны алу үшін

esto, Binnig y Rohrer se enfrentaron a tres retos. бұл|Биннинг|және|Рорер|өздері|бетпе-бет келді|-ға|үш|қиындықтар |||||konfrontierten||| this|Binnig|and|Rohrer|themselves|they faced|to|three|challenges this, Binnig and Rohrer faced three challenges. осы, Бинниг пен Рохер үш қиындыққа тап болды.

Primero, si quieres escanear el nanomundo necesitas un sensor igual de pequeño. Y en бірінші|егер|қаласаң|сканерлеу|-ды|наносфера|қажет|бір|сенсор|тең|-дей|кішкентай|және|-да |||||Nanowelt|||Sensor||||| first|if|you want|to scan|the|nanoworld|you need|a|sensor|equal|as|small|And|in |||||nanomundo|||||||| First, if you want to scan the nanoworld you need a sensor just as small. And in Біріншіден, егер сіз нанодүниені сканерлеуді қаласаңыз, сізге сондай кішкентай сенсор қажет. Ал

ese sentido no decepciona: esto esencialmente es un STM. Estos pilares están para colocar |||disappoint||||||||||place that sense it does not disappoint: this is essentially an STM. These pillars are there to hold осы тұрғыдан алғанда, ол күткендей емес: бұл негізінен STM.

la muestra y moverla a tu antojo, mientras que en el centro está la punta. Esta es la ||||||whim||||||||||| the sample and move it at your will, while in the center is the tip. This is the Бұл тіректер үлгіні орналастыру және оны қалағаныңызша жылжыту үшін арналған, ал ортасында ұштық орналасқан. Бұл -

parte importante, una especie de aguja cuyo extremo tiene el grosor de un átomo. бөлігі|маңызды|бір|түрі|-ның|инесі|-нің|ұшы|бар|-ды|қалыңдығы|-ның|бір|атом |||Art||Nadel|||||Dicke||| part|important|a|kind|of|needle|whose|tip|it has|the|thickness|of|an|atom ||||||||||kalınlık||| ||||||||||spessore||| önemli bir parça, ucu bir atom kalınlığında bir tür iğne. important part, a kind of needle whose tip is the thickness of an atom. маңызды бөлік, ұшында атомның қалыңдығы бар бір түрдегі иненің.

¿Cómo es posible hacer una punta tan afilada? Diego nos lo cuenta. қалай|болып табылады|мүмкін|жасау|бір|ұшы|сондай|өткір|Диего|бізге|оны|айтады |||||||so scharf|||| how|it is|possible|to make|a|tip|so|sharp|Diego|to us|it|he tells |||||||keskin|||| Bu kadar keskin bir uç yapmak nasıl mümkün? Diego bize anlatıyor. How is it possible to make such a sharp tip? Diego tells us. Мұндай өткір ұшты қалай жасауға болады? Диего бізге айтып береді.

DIEGO: Hay dos métodos. El oficial y el extraoficial. El oficial es que generalmente lo que haces ДИЕГО|бар|екі|әдіс|ресми|ресми|және|-ды|ресми емес|ресми|ресми|болып табылады|-де|әдетте|оны|-де|жасайсың ||||||||inoffiziell|||||||| |there are|two|methods|the|official|and|the|unofficial|the|official|it is|that|generally|what|that|you do ||||||||resmi olmayan|||||||| DIEGO: İki yöntem var. Resmi ve gayri resmi. Resmi olan, genellikle yaptığın şey. DIEGO: There are two methods. The official and the unofficial. The official one is that generally what you do ДИЕГО: Екі әдіс бар. Ресми және ресми емес. Ресми әдіс - әдетте сіз не істейсіз

es coger una punta de platino-iridio y le haces un ataque electroquímico y la punta болып табылады|алу|бір|ұшы|-ның|||және|оған|жасайсың|бір|шабуыл|электрохимиялық|және|оны|ұшы |nehmen||||Platin-Iridium|Iridium||||||elektrochemisch||| it is|to take|a|tip|of|||and|to it|you make|an|attack|electrochemical|and|the|tip ||||||||||||elektrokimyasal||| is take a tip of platinum-iridium and you do an electrochemical attack and the tip платина-иридий ұшын алып, оған электрохимиялық шабуыл жасайсыз және ұшы

se afila sola. Al final acaba en un solo átomo. La versión extraoficial, que funciona bastante өзі|қайрайды|жалғыз|соңында|аяқ|аяқтайды|бір|бір|жалғыз|атом|бұл|нұсқа|ресми емес|ол|жұмыс істейді|жеткілікті |schärfen|||||||||||||| itself|it sharpens|alone|At|the end|it ends|in|a|single|atom|The|version|unofficial|that|it works|quite kendiliğinden incelir. Sonunda tek bir atomda biter. Oldukça iyi çalışan resmi olmayan versiyonu, sharpens itself. In the end, it ends up being just one atom. The unofficial version, which works quite ол өздігінен өткізіледі. Соңында бір ғана атомға айналады. Жұмыс істейтін ресми емес нұсқасы, ол жақсы жұмыс істейді

bien, es coger unas tijeras de papelería y cortar el hilo de platino-iridio con ángulo |бұл|алу|бірнеше|қайшы|-дан|канцелярия|және|кесу|-ды|жіп|-ның|||-мен|бұрыш ||||Schere||Büromaterial||||Faden||Platinawolle|Iridium|| well|it is|to take|some|scissors|from|stationery|and|to cut|the|thread|of|||with|angle ||||||kırtasiye|||||||iridyum|| birkaç adet ofis makası alıp platin-irdiyum ipini 45 derecelik bir açıyla kesmektir. well, is to take some office scissors and cut the platinum-iridium wire at an angle. ол - канцелярлық қайшыны алып, платина-иридий жіпті 45 градус бұрышпен кесу.

de 45 grados. Corte limpio. Esto es un arte. Estas tijeras tienen una zona que corta mejor ||кесу|таза|бұл|бұл|бір|өнер|бұл|қайшы|бар|бір|аймақ|ол|кеседі|жақсырақ |||||||||Scheren|||||| of|degrees|Cut|clean|This|it is|an|art|These|scissors|they have|a|area|that|it cuts|better Temiz kesim. Bu bir sanattır. Bu makaslar daha iyi kesim yapan bir bölgeye sahiptir. at 45 degrees. Clean cut. This is an art. These scissors have a zone that cuts better Таза кесу. Бұл өнер. Бұл қайшылардың бір бөлігі қалғанынан жақсы кеседі.

que el resto. Si haces el corte mal no te vale de nada, pero si cortas justo en ese |-ды||егер||||||||||||кессең|дәл|-да|сол that|the|rest|If|you make|the|cut|wrong|not|you|it is worth|of|anything|but|if|you cut|just|in|that than the rest. If you make the cut wrong, it’s useless, but if you cut right at that Егер кесуді дұрыс жасамасаңыз, ол сізге ештеңе бермейді, бірақ егер дәл сол жерде кессеңіз,

punto, haces un corte limpio del hilo...yo he conseguido sacar resolución atómica con нүкте|сен жасайсың|бір|кесу|таза|-ның|жіп|мен|мен|мен жеттім|шығару|шешім|атомдық|-мен ||||||Faden||||sichern||atomar| point|you make|a|cut|clean|of the|thread|I|I have|managed|to obtain|resolution|atomic|with point, you make a clean cut of the thread... I have managed to achieve atomic resolution with нүкте, жіптің таза кесуін жаса... мен атомдық шешімді алып шықтым

eso. ол that that. осымен.

CRESPO: ¿En serio? Креспо|-да|шын CRESPO|in|serious CRESPO: Really? КРЕСПО: Шынымен бе?

DIEGO: [Rie] Hay que tener arte para hacer esto. Incluso lo cutre hay que saber hacerlo Диего|күледі|бар|-у керек|иемдену|өнер|-у үшін|жасау|бұл|тіпті|оны|арзан|бар|-у керек|білу|оны жасау |||||||||||schäbig|||| DIEGO|[laughs]|There is|to|to have|art|to|to do|this|Even|it|tacky|there is|to|to know|how to do it |||||||||||scadente|||| DIEGO: [Laughs] You have to have skill to do this. Even the shabby stuff has to be done well. ДИЕГО: [Күледі] Мұны жасау үшін өнер болуы керек. Тіпті арзан нәрсені де жасау керек.

bien. . жақсы.

Segundo problema: el movimiento. Si quieres escanear algo tan pequeño tienes que poder Second problem: movement. If you want to scan something so small, you have to be able to move the sensor very slowly, very finely through the nanoworld. Екінші мәселе: қозғалыс. Егер сіз осындай кішкентай нәрсені сканерлеуді қаласаңыз, сіз

mover el sensor muy poco a poco, muy finamente por el nanomundo. sensörü yavaş yavaş, nanomundo'da çok ince bir şekilde hareket ettirin. . сенсорды өте аз, өте дәл нанодүниеде жылжытуыңыз керек.

CRESPO: Una cosa que me parece una pasada, es que podáis mover esa punta átomo a átomo. |||||||awesome||||||||| CRESPO: Beni etkileyen bir şey, o ucu atom atom hareket ettirebilmeniz. CRESPO: One thing that I think is amazing is that you can move that tip atom by atom. КРЕСПО: Меніңше, сіздер атомды атоммен жылжыта алатындарыңыз керемет.

IVÁN: Realmente esa es una de las cosas técnicamente más espectaculares. Si hacemos una extrapolación, ИВАН|шын мәнінде|ол|болып табылады|бір|-ның|сол|заттар|техникалық тұрғыдан|одан да|әсерлі|егер|жасасақ|бір|экстраполяция ||||||||||||||Extrapolation IVÁN|really|that|it is|one|of|the|things|technically|more|spectacular|If|we make|an|extrapolation IVÁN: Gerçekten bu, teknik olarak en görkemli şeylerden biri. Bir çıkarımda bulunursak, IVÁN: Really, that is one of the most technically spectacular things. If we make an extrapolation, ІВАН: Шынымен де, бұл техникалық тұрғыдан ең әсерлі нәрселердің бірі. Егер біз экстраполяция жасасақ,

es como tener el monte Everest e intentar, posicionarlo en torno a un centímetro de болып табылады|сияқты|ұстау|сол|тау|Эверест|және|тырысу|оны орналастыру|-да|айналасында|бір||сантиметр| ||||||||es zu positionieren||um|||Zentimeter| it is|like|to have|the|mountain|Everest|and|to try|to position it|in|around|a|a|centimeter|of it's like having Mount Everest and trying to position it around a centimeter on Эверест тауын алып, оны мысалы, тұз дәндері бар табақтың айналасында бір сантиметрге орналастыру сияқты.

una superficie, por ejemplo un plato que hubiese granitos de sal. Claro, en el monte Everest бір|бет|арқылы|мысал|бір|табақ|ол|болған|түйіршіктер|-ның|тұз||||| ||||||das|hätte|Körner||||||| a|surface|for|example|a|plate|that|there would be|grains|of|salt|Of course|on|the|mountain|Everest ||||||||taneleri||||||| ||||||||granelli||||||| a surface, for example, a plate that has grains of salt. Of course, on Mount Everest Әрине, Эверест тауында бізде қарындаш болуы керек, сондай бір нәрсе. Өте өткір нәрсе. Біз сол қарындашты

tendríamos que tener un lápiz, algo así. Algo muy afilado. Moveriamos ese lápiz encima бізде болар еді|-у керек|ұстау|бір|қарындаш|бір нәрсе|осылай|бір нәрсе|өте|өткір|біз қозғайтын едік|сол|қарындаш|үстінде ||||Bleistift|||||scharf|würden wir|diesen||darüber we would have|to|to have|a|pencil|something|like this|Something|very|sharp|we would move|that|pencil|on top ||||||||||hareceğiz||| we would need to have a pencil, something like that. Something very sharp. We would move that pencil over

de los granos de arena. Y la cosa sería mantener el monte Everest fijo con una precisión de -ден|-дар|дәндер|-нен|құм|және|-ды|нәрсе|болар еді|ұстап тұру|-ды|тау|Эверест|тұрақты|-мен|-ды|дәлдік|-мен |||||||||||||fest|||| of|the|grains|of|sand|And|the|thing|it would be|to maintain|the|mountain|Everest|fixed|with|a|precision|of the grains of sand. And the thing would be to keep Mount Everest fixed with a precision of құм дәндерінен. Және мәселе Эверест тауын 10 микрон дәлдікпен ұстап тұру.

10 micras, midiendo estos granitos de sal. микрон|өлшеу|осы|дәндер|-нен|тұз Mikrometer|messen|||| microns|measuring|these|grains|of|salt micron||||| 10 microns, measuring these grains of salt. Бұл тұз кристалдарын өлшеу.

JULIO: Cogieron tres barritas piezoeléctricas que al aplicarle un voltaje se estiraban, ХУЛИО|алды|үш|таяқшалар|пьезоэлектрлік|-ған|-да|қолданғанда|-ды|кернеу|-ді|созылды |||Stäbchen|piezoelektrische|||anlegen||Spannung||dehnten sich aus |they took|three|bars|piezoelectric|that|when|applying it|a|voltage|themselves|they stretched |||çubuklar||||||||uzanıyordu JULIO: They took three piezoelectric bars that, when a voltage was applied, stretched, ДЖУЛИО: Олар үш пьезоэлектрлік таяқшаны алды, оларды кернеу берілгенде созылатын,

se elongaban, y las unieron formando un trípode. Eran capaces de mover la punta a lo largo ||||||||болды|қабілетті|-уға|жылжыту|-ды|ұшы|бойымен|-ны|ұзын |verlängerten||||||Dreibein||||||||| themselves|they elongated|and|them|they joined|forming|a|tripod|they were|capable|of|to move|the|tip|to|it|along |||||||tripod||||||||| elongated, and they joined them to form a tripod. They were capable of moving the tip along ұзаратын, және оларды үш аяқты құрылымға біріктірді. Олар ұшын бойымен қозғалта алатын.

de estas tres direcciones con precisión de fracciones de armstrong. -ден|осы|үш|бағыттар|-мен|дәлдік|-нің|бөлшектер|-нің|ангстрем |||||||||Armstrong of|these|three|directions|with|precision|of|fractions|of|armstrong |||||||||armstrong these three directions with precision of fractions of an angstrom. осы үш бағыттың армстронг бөлшектерімен дәлдігі.

Y tercer problema: ¿Con qué sondeas? Puede que pienses en la luz, al fin y al cabo es және|үшінші|проблема|-мен|не|сен зерттеп жатырсың|мүмкін|-ды|сен ойлайсың|-да|ол|жарық|-ға|соң|және|-ға|ақырында|ол |||||sondeas|es möglich||||||||||| and|third|problem|with|what|you probe|It may|that|you think|about|the|light|at|end|and|in|fact|it is |||||sonda|||||||||||| Ve üçüncü sorun: Ne ile sondaj yapıyorsun? Sonuçta ışığı düşünebilirsin, çünkü bu And the third problem: What do you use to probe? You might think of light, after all it is Және үшінші мәселе: Қандай зондтармен? Сіз жарықты ойлауыңыз мүмкін, ақыр соңында,

lo que tradicionalmente usan los microscopios. La luz choca contra las cosas, rebota hacia оны|-ды||олар пайдаланады|олар|микроскоптар|ол|жарық|соқтығысады|-ға|олар|заттар|қайтарады|-ға ||||||||||||springt| what|that|traditionally|they use|the|microscopes|The|light|it collides|against|the|things|it bounces|towards mikroskopların geleneksel olarak kullandığı şeydir. Işık nesnelere çarpar, bize doğru what traditional microscopes use. Light hits objects, bounces back to бұл дәстүрлі түрде микроскоптарда қолданылатын нәрсе. Жарық заттарға соқтығысады, бізге қарай

nosotros y nos transmite información del objeto. Sin embargo, a nivel del nanomundo, |||||-ның|||||||наноәлем we|and|us|it transmits|information|of the|object|Without|however|at|level|of the|nanoworld yansır ve nesnenin bilgisini iletir. Ancak, nanodünyada, us, and transmits information about the object. However, at the level of the nanoworld, қайта оралады және объект туралы ақпарат береді. Дегенмен, нанодүниеде,

detalles tan pequeños, no es capaz de interactuar a nivel atómico de la manera que queremos. мәліметтер|сондай|кішкентай|жоқ|болып табылады|қабілетті|-дан|өзара әрекеттесу|деңгейде|деңгей|атомдық|-дан|тәсіл|жол|ол|біз қалаймыз ||||||||||atomar||||| details|so|small|not|it is|capable|of|to interact|at|level|atomic|in|the|way|that|we want such small details; it cannot interact at the atomic level in the way we want. осындай кішкентай бөлшектер, атомдық деңгейде біз қалағандай әрекеттесе алмайды.

Una opción sería aumentar su frecuencia, haciendo que su tamaño ya sea capaz de extraer бір|нұсқа|болады|арттыру|оның|жиілік|етіп|ол|оның|өлшем|енді|болып|қабілетті|-дан|шығару |||||||||Größe||||| an|option|it would be|to increase|its|frequency|making|that|its|size|already|it is|capable|of|to extract One option would be to increase its frequency, making its size capable of extracting Бір нұсқа - оның жиілігін арттыру, осылайша оның өлшемі осы бөлшектерді алу үшін

estos detalles. El problema es que cuanto más frecuencia tiene la luz más energía осы|мәліметтер|бұл|проблема|болып табылады|ол|неғұрлым|көп|жиілік|бар|жарық||көп| these|details|The|problem|it is|that|the more|more|frequency|it has|the|light|more|energy these details. The problem is that the more frequency light has, the more energy қабілетті болады. Мәселе мынада, жарықтың жиілігі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым энергиясы

porta, por lo que al bombardear la muestra con esta luz lo estaríamos arrasando todo. есік|үшін|оны|ол|-ға|бомбалауға|оны|үлгі|-мен|осы|жарық|оны|біз болар едік|жойып|бәрін porta|||||bombardieren||||||||alles zerstören| it carries|for|it|that|when|to bombard|the|sample|with|this|light|it|we would be|destroying|everything |||||||||||||distruggendo| it carries, so by bombarding the sample with this light, we would be destroying everything. портаны, сондықтан үлгіні осы жарықпен бомбалағанда, біз бәрін жойып жібереміз.

Necesitamos un nuevo tipo de escaneado. Es cuando entra el Efecto Túnel, del que ya бізге керек|бір|жаңа|түр|-ның|сканерлеу|бұл|кезде|кіреді|-дің|әсер|туннель|-нің|ол|бұрын |||||Scannen||||||||| we need|a|new|type|of|scanning|It is|when|it enters|the|Effect|Tunnel|of the|that|already We need a new type of scanning. This is when the Tunnel Effect comes in, which we already Бізге жаңа типтегі сканерлеу қажет. Бұл Туннель әсері кірген кезде болады, ол туралы біз уже

hablamos en un vídeo. Resumiendo, en el nanomundo los electrones tienen la habilidad cuántica |-да|||||-дің|наноәлем|олар|электрондар|оларда бар|-дің|қабілет|кванттық |||||||||||||quantum we speak|in|a|video|In summary|in|the|nanoworld|the|electrons|they have|the|ability|quantum discussed in a video. In summary, in the nanoworld, electrons have the quantum ability бір бейнеде айтқанбыз. Қысқаша айтқанда, наноәлемде электрондар кванттық қабілетке ие

de estar deslocalizados, de no tener su posición bien definida. Esto les permite superar barreras -у|болу|локализацияланбаған|-у|жоқ|иемдену|-нің|орны|жақсы|анықталған|бұл|оларға|мүмкіндік береді|жеңу|кедергілер ||deslokalisiert|||||||definiert||||| of|being|delocalized|of|not|to have|their|position|well|defined|This|them|it allows|to overcome|barriers ||yerinden edilmiş|||||||||||| to be delocalized, to not have their position well defined. This allows them to overcome barriers. болып, олар локализацияланбаған, яғни олардың орны нақты анықталмаған. Бұл оларға кедергілерді

que de normal no podrían, lo que se llama tunelar. De esta forma puedes crear una corriente ол|-ден|қалыпты|жоқ|олар мүмкін емес|ол|-ды|өзін|атайды|туннельдеу|-ден|бұл|форма|сен мүмкінсің|жасау|бір|ағын |||||||||tunneln||||||| that|of|normally|not|they could|what|that|itself|it is called|tunneling|In|this|way|you can|to create|a|current |||||||||tünellemek||||||| that normally they couldn't, what is called tunneling. In this way, you can create a current негізінен олар жасай алмайтын нәрсе, туннелдеу деп аталатын нәрсе. Осылайша, сіз ағынды жасай аласыз

túnel: empujar a un montón de electrones a atravesar un campo de fuerza que sabes que туннель|итеру|-ға|бір|көп|-нің|электрондар|-ға|өту|бір|өріс|-нің|күш|-де|сен білесің|-де |drücken|||||||überqueren||||||| tunnel|to push|to|a|bunch|of|electrons|to|to cross|a|field|of|force|that|you know|that tunnel: push a bunch of electrons to cross a force field that you know is туннель: электрондардың көп мөлшерін күш өрісінен өткізу үшін итеру, сіз білетіндей

es imposible de remontar, y detectar al otro lado que algunos electrones han pasado gracias ||||және|анықтау|-да|басқа|жақ|-де|кейбір|электрондар|олар болған|өткен|арқасында |||aufholen||||||||||| it is|impossible|to|to overcome|and|to detect|to the|other|side|that|some|electrons|they have|passed|thanks impossible to overcome, and detect on the other side that some electrons have passed thanks қайтадан өту мүмкін емес, және екінші жағынан кейбір электрондардың өткенін анықтау

al tunelamiento cuántico. Lo útil de esto es que esta corriente es muy sensible al tamaño -да|туннельдеу|кванттық|ол|пайдалы|-ден|бұл|ол|-де|бұл|ағын|ол|өте|сезімтал|-ға|өлшем |Tunnelung||||||||||||||Größe to|tunneling|quantum|The|useful|of|this|it is|that|this|current|it is|very|sensitive|to the|size to quantum tunneling. The useful thing about this is that this current is very sensitive to the size кванттық туннелдеу арқасында. Мұның пайдалы жағы - бұл ағынның өлшемге өте сезімтал болуы

de la barrera, hazla más grande o más pequeña y la cantidad de electrones que verás al -дан|оны|тосқауыл|оны жаса|одан да|үлкен|немесе|одан да|кіші|және|оны|саны|-ның|электрондар|-ған|көресің|-да ||Barriere|sie||||||||||||| of|the|barrier|make it|more|larger|or|more|smaller|and|the|amount|of|electrons|that|you will see|at |||onu||||||||||||| of the barrier, make it bigger or smaller and the amount of electrons you will see at кедергі, оны үлкенірек немесе кішірек жасаңыз, және сіз көретін электрондардың саны

otro lado cambian exponencialmente. Es precisamente esta delicadeza lo que Binnig y Rohrer utilizaron басқа|жақ|өзгереді|экспоненциалды|бұл|дәл|бұл|нәзіктік|оны|-ған|Бининг|және|Рорер|пайдаланды |||||||Zartheit|||||| another|side|they change|exponentially|It is|precisely|this|delicacy|it|that|Binnig|and|Rohrer|they used on the other hand, they change exponentially. It is precisely this delicacy that Binnig and Rohrer used қарсы жағында экспоненциалды түрде өзгереді. Бұл нәзіктік Бининг пен Рохердің

en el STM. Seguidme el hilo: La punta del STM se acerca -да|STM|STM||||||||-ді|жақындайды |||Folgt mir||Faden|||||| in|the|STM|Follow me|the|thread|The|tip|of the|STM|itself|approaches |||takip edin|||||||| in the STM. Follow me on this: The tip of the STM approaches STM-де қолданғаны. Менің сөзімді тыңдаңыз: STM ұшы үлгіге жақындайды.

a la muestra. Se genera una fuerza que pretende que haya una corriente eléctrica entre la -ға|оны|үлгі|-ді|пайда болады|бір|күш|-ған|мақсат етеді|-ған|болу|бір|ток|электрлік|арасында| ||||||||beabsichtigt||||Strom||| to|the|sample|It|generates|a|force|that|it aims|that|there is|an|current|electric|between|the the sample. A force is generated that aims to create an electric current between the Электр тогы пайда болатын күш пайда болады.

punta y la superficie. Pero la punta está demasiado lejos, y la fuerza no es suficiente ұшы|және||беті|бірақ||ұшы|жатыр|тым|алыс|және||күш|емес|болып табылады|жеткілікті tip|and|the|surface|But|the|tip|it is|too|far|and|the|force|not|it is|enough tip and the surface. But the tip is too far away, and the force is not sufficient ұшы мен беті. Бірақ ұшы тым алыс, және күш жеткіліксіз

para que los electrones salten fácilmente a la punta y cierren el circuito. A efectos үшін|-у үшін||электрондар|секіреді|оңай|-ға||ұшы|және|жабады||тізбек||әсерлер for|that|the|electrons|they jump|easily|to|the|tip|and|they close|the|circuit|For|purposes for the electrons to easily jump to the tip and close the circuit. For purposes электрондардың оңай ұшына секіруі және тізбекті жабуы үшін. Практикалық мақсаттар үшін,

prácticos, el espacio entre la punta y la muestra es una barrera para los electrones, ||кеңістік|арасында||ұшы|және||үлгі|болып табылады||кедергі|үшін||электрондар ||||||||||||||Elektronen practical|the|space|between|the|tip|and|the|sample|it is|a|barrier|for|the|electrons In practical terms, the space between the tip and the sample is a barrier for electrons, ұш пен үлгі арасындағы кеңістік электрондар үшін кедергі болып табылады,

así que en la punta se genera una corriente túnel. El sistema que controla el STM registra осылай|-у үшін|-да||ұшы||пайда болады||ток|туннель||жүйе||бақылайды||STM|тіркейді so|that|at|the|tip|itself|it generates|a|current|tunnel|The|system|that|it controls|the|STM|it records so a tunneling current is generated at the tip. The system that controls the STM records сондықтан ұшта туннельдік ток пайда болады. STM-ді басқаратын жүйе тіркейді

la intensidad de esa corriente, marca la posición de la punta y la mueve a uno de los lados. сол|қарқындылығы|-ның|сол|ток|белгілейді|сол|орны|-ның|сол|ұшы|және|сол|жылжытады|-ға|бір|-ның|сол|жақтары the|intensity|of|that|current|it marks|the|position|of|the|tip|and|it|it moves|to|one|of|the|sides the intensity of that current, marks the position of the tip, and moves it to one side. осы токтың күші, ұштың орнын белгілейді және оны бір жағына жылжытады.

más grande. El sistema lo detecta y retira la punta hasta que la corriente es la de referencia. ||сол|жүйе|оны|анықтайды|және|шығарады|сол|ұшы|дейін|-да|сол|ток|болып табылады|сол|-ның|сілтеме |||||||entfernt|||||||||| larger|big|The|system|it|it detects|and|it removes|the|tip|until|that|the|current|it is|the|of|reference larger. The system detects it and retracts the tip until the current is at the reference level. үлкен болады. Жүйе оны анықтайды және ұшты сілтемелік токқа дейін қайтарады.

Registra la posición y se mueve a un lado. Este proceso se repite a lo largo de toda тіркейді|сол|орны|және|өзін|жылжытады|-ға|бір|жақ|бұл|процесс|өзін|қайталанады|-да|оны|бойымен|-ның|барлық it registers|the|position|and|itself|it moves|to|a|side|This|process|itself|it repeats|to|it|length|of|all It records the position and moves to the side. This process is repeated throughout the entire Орнын тіркейді және бір жағына жылжиды. Бұл процесс бүкіл

la muestra, cartografiando su relieve, guiándose por la corriente túnel. Así es cómo puede бұл|үлгі|картографирлеу|оның|рельефі|бағытталып|арқылы|туннель|ағын|туннель|осылай|ол|қалай|мүмкін the|sample|mapping|its|relief|guiding oneself|by|the|current|tunnel|Thus|it is|how|it can ||haritalandırarak||||||||||| sample, mapping its relief, guided by the tunnel current. This is how the image of an atom can be үлгі, рельефін картографирлеу, туннель ағынына сүйене отырып. Осылайша, атомның бейнесі шешілуі мүмкін.

resolverse la imagen de un átomo. шешілу|бұл|бейнесі|атомның|| to resolve|the|image|of|an|atom resolved. Атомның бейнесі осылай шешіледі.

NATALIA: Igual que un tocadiscos cuando tiene una punta y mides la rugosidad de esa superficie НАТАЛИЯ|тең|сияқты|бір|граммофон|кезде|бар|бір|ұшы|және|өлшейсің|бұл|кедір-бұдырлығы|бетінің|| ||||Plattenspieler||||||||Rauheit||| NATALIA|just|as|a|turntable|when|it has|a|tip|and|you measure|the|roughness|of|that|surface ||||plak çalar||||||||||| NATALIA: Bir plak çaların iğnesi gibi, o iğneyle o yüzeyin pürüzlülüğünü ölçersin. NATALIA: Just like a turntable when it has a needle and you measure the roughness of that surface НАТАЛИЯ: Тонмейкердің ұшы болғанда және сол бетінің кедір-бұдырлығын өлшегенде

con la punta, lo que hace el tocadiscos es traducirlo en música, nosotros esa rugosidad арқылы|бұл|ұшы|оны|ол|жасайды|граммофон|граммофон|ол|оны аудару|ішінде|музыка|біз|бұл|кедір-бұдырлық with|the|tip|it|that|it does|the|turntable|it is|to translate it|into|music|we|that|roughness ||||||||||||||kaba yüzeyliği İğneyle, plak çalar bunu müziğe çevirir, biz o pürüzlülüğü with the needle, what the turntable does is translate it into music, we translate that roughness ұшы арқылы, тонмейкер оны музыкаға аударады, біз сол кедір-бұдырлықты

la traducimos en una imagen de topografía. оны|біз аударамыз|ішінде|бір|сурет|туралы|топография it|we translate|into|a|image|of|topography |çeviyoruz||||| bir topoğrafya görüntüsüne çeviriyoruz. we translate it into a topography image. біз оны топографияның суретіне аударамыз.

JULIO: El STM te enseñaba los átomos uno a uno. Por ejemplo, allí, esa imagen que ХУЛИО|ол|СТМ|саған|ол үйрететін|оларды|атомдар|бір|дейін|бір|үшін|мысал|онда|сол|сурет|ол |the|STM|you|it taught|the|atoms|one|to|one|For|example|there|that|image|that JULIO: The STM taught you about atoms one by one. For example, there, that image that ЮЛИО: STM саған атомдарды бір-бірлеп үйрететін. Мысалы, сол жерде, сол суретте

hay allí de Nature, eso son átomos de estaño sobre una superficie de silicio y además Orada Nature var, bunlar silikon yüzeyin üzerinde kalay atomları ve ayrıca... is there from Nature, those are tin atoms on a silicon surface and they also Nature-дан, бұл кремний бетінде орналасқан қалайы атомдары, сонымен қатар

diferencian cuáles son los átomos de silicio de los átomos de estaño. Les ponen colores. Silikon atomlarını kalay atomlarından ayırt ediyorlar. Onlara renk veriyorlar. differentiate which are the silicon atoms from the tin atoms. They assign colors to them. кремний атомдарын қалайы атомдарынан ажыратады. Оларға түстер береді.

Esto es porque el STM no solo es capaz de enseñarte la distribución de la superficie. бұл|ол|өйткені|STM||емес|тек|ол|қабілетті|-дан|саған үйретуге|-ды|таралу|-ның|-ды|бет this|it is|because|the|STM|not|only|it is|capable|of|teaching you|the|distribution|of|the|surface Bu, STM'nin sadece yüzey dağılımını göstermekle kalmamasıyla ilgilidir. This is because the STM is not only capable of showing you the surface distribution. Бұл STM тек бетінің таралуын үйрете алатындықтан.

Como la sonda son los electrones, átomos de distinto tipo generarán corrientes túnel сияқты|-ды|зонд|олар|-ды|электрондар|атомдар|-ның|әртүрлі|тип|олар генерациялайды|токтар|туннель as|the||they are|the|electrons|atoms|of|different|type|they will generate|currents|tunnel ||||||||||üretecekler|| Since the probe is the electrons, atoms of different types will generate tunnel currents Сонда электрондар болғандықтан, әртүрлі типтегі атомдар туннельдік токтарды генерациялайды.

distintas (digamos que unos tiran más de sus electrones que otros). El STM te dice әртүрлі|айтайық|-де|кейбіреулері|олар тартады|көп|-дан|олардың|электрондар|-де|басқалары|||| different|let's say|that|some|they pull|more|from|their|electrons|than|others|The|STM|you|it tells that are different (let's say some pull more on their electrons than others). The STM tells you (айталық, кейбіреулері өз электрондарын басқаларға қарағанда көбірек тартады). STM саған айтады

esto se necesitan unas condiciones especiales, lo que nos lleva a la parte gorda del microscopio: бұл|оны|қажет|бірнеше|жағдайлар|ерекше|оны|ол|бізге|алып барады|-ға|бұл|бөлік|үлкен|-ның|микроскоп |||||||||führt||||dicke|| this|itself|they need|some|conditions|special|it|that|us|it leads|to|the|part|fat|of the|microscope this, special conditions are needed, which brings us to the main part of the microscope: бұған арнайы жағдайлар қажет, бұл бізді микроскоптың үлкен бөлігіне алып келеді:

DIEGO: Lo que hacemos es meter esto (la punta) dentro de esta campana. Al final todo este ДИЭГО|оны|ол|жасаймыз|бұл|кіргізу|бұл|бұл|ұшы|ішіне|-ның|бұл|қоңырау|-да|соңында|бәрі|бұл |||||einführen|||||||Glocke|||| |what|that|we do|it is|to put|this|the|tip|inside|of|this|bell|At|the end|all|this DIEGO: What we do is put this (the tip) inside this bell. In the end, all this ДИЕГО: Біз мұны (ұшы) осы қоңыраудың ішіне саламыз. Соңында, көріп тұрғаныңыздай,

armatoste que se ve es una campana de ultra alto vacío, y un criostato. Claro, si tú |||||||||||||||егер| |||||||||||||kriostat||| Gerät||||||||||hohl|||||| contraption|that|itself|it looks|it is|a|bell|of|ultra|high|vacuum|and|a|cryostat|Of course|if|you Görünen bu büyük şey, ultra yüksek vakumlu bir kafes ve bir kriostat. Elbette, eğer sen the contraption you see is an ultra-high vacuum bell, and a cryostat. Of course, if you бұл үлкен құрылым - ультра жоғары вакуумды қоңырау және криостат. Әрине, егер сіз

quieres estudiar una superficie metálica, por ejemplo, grafeno, si la dejas al aire, ||||||||егер|оны|қалдырсаң|-да|ауа you want|to study|a|surface|metallic|for|example|graphene|if|it|you leave|to the|air metal bir yüzeyi, örneğin grafeni incelemek istiyorsan, eğer havada bırakırsan, want to study a metallic surface, for example, graphene, if you leave it exposed to air, металл бетінің, мысалы, графеннің бетін зерттегіңіз келсе, егер оны ауада қалдырсаңыз,

aislar nuestro STM de todas las frecuencias posibles. Tenemos por un lado unas patas neumáticas оқшаулау|біздің|STM|барлық|барлық||жиіліктер|мүмкін|бар|бір|бір|жағынан|кейбір|аяқтар|пневматикалық |||||||||||||Füße|pneumatic to isolate|our|STM|from|all|the|frequencies|possible|We have|on|a|side|some|legs|pneumatic ||||||||||||||pnömatik to isolate our STM from all possible frequencies. On one side, we have pneumatic legs біздің STM-ді барлық мүмкін жиіліктерден оқшаулау. Бір жағынан, бізде пневматикалық аяқтар бар

que ayudan en ciertas frecuencias. Luego, dentro, hay un sistema de muelles. Incluso |||||содан кейін|ішінде|бар|бір|жүйе||серіппелер|тіпті |||||||||||Federn| that|they help|in|certain|frequencies|Then|inside|there is|a|system|of|springs|Even that help at certain frequencies. Then, inside, there is a spring system. Even белгілі бір жиіліктерде көмектесетін. Содан кейін, іште, серіппелер жүйесі бар. Тіпті

los cables que se conectan al microscopio, llegados a un punto tienen que ser muy muy олар|сымдар|олар|өзі|қосылады||микроскоп|жеткен||бір|нүкте|бар||болу|өте|өте |||||||angekommen|||||||| the|cables|that|themselves|they connect|to the|microscope|arrived|at|a|point|they have|to|to be|very| the cables that connect to the microscope, when they reach a certain point, have to be very very микроскопқа қосылатын сымдар, белгілі бір нүктеге жеткенде өте өте болуы керек.

muy finos. Del orden de un tercio de cabello humano para que no transmitan las vibraciones өте|жіңішке|-дан|тәртіп|-нің|бір|үшінші|-нің|шаш|адам|үшін|-ған|жоқ|бермесін|-ды|дірілдер |sehr fein|||||||||||||| very|fine|of the|order|of|a|third|of|hair|human|to|that|not|they transmit|the|vibrations very thin. On the order of one third of a human hair so that they do not transmit the vibrations өте жұқа. Адам шашының үштен біріне тең, сондықтан дірілдерді бермейді.

mecánicas que llegan. механикалық|-ған|жетеді ||kommen mechanics|that|arrive that arrive. механикалық дірілдер.

JULIO: Si tu quieres poner un objeto macroscópico, una punta, a una distancia de dos distancias ХУЛИО|егер|сен|қаласаң|қою|бір|объект|макроскопиялық|бір|ұшы|-ға|бір|қашықтық|-нан|екі|қашықтық |if|you|you want|to place|a|object|macroscopic|a|tip|at|a|distance|of|two|distances JULIO: If you want to place a macroscopic object, a tip, at a distance of two atomic distances ДЖУЛИО: Егер сен макроскопиялық объектіні, бір ұшын, басқа макроскопиялық объектіден, яғни үлгіден, екі атомдық қашықтықта орналастырғың келсе. Бір жолмен сенің

atómicas de otro objeto macroscópico que es la muestra. De alguna manera tienes que |||||-ған|||||||| atomic|of|another|object|macroscopic|that|it is|the|sample|In|some|way|you have|to from another macroscopic object which is the sample. Somehow you have to

evitar que haya vibraciones. Utilizando un amortiguamiento con muelles, consiguieron болдырмау|ол|бар|дірілдер|пайдаланып|бір|демпфер|мен|серіппелер|олар жетті ||||||Dämpfung||| to avoid|that|there are|vibrations|Using|a|damping|with|springs|they achieved ||||||amortisman||| ||||||ammortamento||| to prevent vibrations. By using damping with springs, they managed дірілдердің пайда болуын болдырмау. Серіппелермен амортизацияны пайдалана отырып, олар

hacer un STM que resolvió la primer imagen del silicio 7x7. жасау|бір|СКМ|ол|шешті|сол|бірінші|сурет|-ның|кремний|7x7 to make|a|STM|that|it resolved|the|first|image|of the|silicon|7x7 ||||ha risolto|||||| to create an STM that resolved the first image of silicon 7x7. 7x7 кремнийдің алғашқы суретін шешкен STM жасады.

El problema del silicio 7x7 era un antiguo quebradero de cabeza para los cristalógrafos. сол|проблема|-ның|кремний|7x7|болды|бір|ескі|бас ауруы|-ның|бас|үшін|сол|кристаллографтар ||||||||Kopfschmerzen||||die| the|problem|of the|silicon|7x7|it was|an|ancient||of|head|for|the|crystallographers |||||||||||||kristalograflar ||||||||quebradero||||| The silicon 7x7 problem was an old headache for crystallographers. 7x7 кремнийі кристаллографтар үшін ескі бас ауруы болды.

el silicio 7x7. Cuál era exactamente esta estructura era algo que se desconocía. бұл|кремний|7x7|қай|болды|дәл|бұл|құрылым|болды|бір нәрсе|ол|ол|белгісіз болды ||||||||||||nicht bekannt the|silicon|7x7|What|it was|exactly|this|structure|it was|something|that|itself|it was unknown the silicon 7x7. What exactly this structure was remained unknown. силикон 7x7. Бұл құрылымның нақты қандай болғаны белгісіз еді.

JULIO: Se escribieron artículos sobre eso. Sobre cómo era la reconstrucción del silicio. ХУЛИО|ол|жазылды|мақалалар|туралы|ол|туралы|қалай|болды|бұл|қайта құру|-ның|кремний ||||||||||Rekonstruktion|| |itself|they wrote|articles|about|that||how|it was|the|reconstruction|of the|silicon JULIO: Articles were written about that. About how the reconstruction of silicon was. ЮЛИО: Осы туралы мақалалар жазылды. Силиконның қайта құрылуы қалай болғаны туралы.

Bueno, había un montón de modelos. El STM llegó, sacó una imagen del espacio real жақсы|болды|бір|көп|-дан|модельдер|ол|STM|жетті|шығарды|бір|сурет|-ның|кеңістік|нақты well|there was|a|bunch|of|models|the|STM|it arrived|it took|a|picture|of the|space|real Well, there were a lot of models. The STM came, took an image of the real space Жақсы, көптеген модельдер болды. STM келді, нақты кеңістіктің суретін шығарды.

y se acabó el problema. Esa fue la imagen que les valió el premio Nobel. және|ол|аяқталды|мәселе|проблема|сол|болды|сурет|бейне|ол|оларға|берді|сыйлық|сыйлық|Нобель es|||||||||||||| and|itself|it ended|the|problem|That|it was|the|image|that|to them|it earned|the|prize|Nobel and the problem was solved. That was the image that earned them the Nobel Prize. және мәселе шешілді. Бұл оларды Нобель сыйлығына ие еткен сурет болды.

SENT_CWT:ANoCHONv=13.11 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=5.56 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=6.05 PAR_CWT:AvJ9dfk5=17.47 en:ANoCHONv kk:AvJ9dfk5 openai.2025-02-07 ai_request(all=76 err=2.63%) translation(all=149 err=1.34%) cwt(all=2007 err=17.59%)