Επίθετα
Θέση των επιθέτων
Μια σημαντική διαφορά μεταξύ της ιρλανδικής και της αγγλικής είναι ότι η προκαθορισμένη θέση για τα προσδιοριστικά επίθετα στην Ιρλανδική είναι μετά το ουσιαστικό.
| Παράδειγμα: |
Lá maith = Καλή μέρα. |
|
Lá = μέρα. Maith = καλός. |
Φύλο
Τα επίθετα στην Ιρλανδική συμφωνούν σε γένος και αριθμό με τα ουσιαστικά στα οποία αναφέρονται.
Έτσι, τα επίθετα τείνουν να ακολουθούν τους ίδιους κανόνες με τα ουσιαστικά.
Αρσενικά ουσιαστικά
συνήθως τελειώνουν με ένα
ευρεία φωνήεντα (AOU)
| An t-asal = το γαϊδούρι |
An fear = ο άνδρας |
Θηλυκά ουσιαστικά
συνήθως τελειώνουν με ένα
λεπτό φωνήεν (IE)
| An chistin = η κουζίνα |
An eochair = το κλειδί |
Το επίθετο προσθέτει ένα
séimhiú (h) αν συνδεθεί με θηλυκό ουσιαστικό
| Ceistdheacair = δύσκολη ερώτηση |
| Seachtain ghnóthach = απασχολημένη εβδομάδα |
Αν το επίθετο ακολουθεί αρσενικό ουσιαστικό, δεν παίρνει
séimhiú (H)
| Fear saibhir = πλούσιος άνδρας |
| Buachaill dícheallach = εργατικός αγόρι |
Αν συνδεθεί με ουσιαστικό πληθυντικού αριθμού, το επίθετο προσθέτει “-a/e”
| Cailín maith = καλή κοπέλα |
Buachaill ard = ψηλό αγόρι |
| Cailíní maithe = καλές κοπέλες |
Ψηλά αγόρια = tall boys |
Εάν το επίθετο τελειώνει ήδη με φωνήεν, δεν υπάρχει αλλαγή.
| Σκοτεινή νύχτα = dark night |
| Σκοτεινές νύχτες = dark nights |
Εάν το ουσιαστικό στον πληθυντικό τελειώνει με λεπτό σύμφωνο, το επίθετο παίρνει ένα séimhiú.
| Άνδρες γενναιόδωροι = generous men |
| Μεγάλες οικογένειες = big households |
Συνηθισμένες καταλήξεις επιθέτων είναι:
| -ιούλ |
(ενδιαφέρον = interesting, διαφορετικό = different) |
| -(ε)αχ |
(λερωμένο= dirty, φρικτό= terrible) |
| -μαρ |
(ηλιόλουστος = sunny, αστείος= funny) |
| -ερ |
(δύσκολο = difficult, ισχυρό= strong) |
Στη μορφή πληθυντικού γίνονται
| -ούλα |
(ενδιαφέροντα = interesting, διαφορετικά = different) |
| -ε)αχα |
(λερωμένα= dirty, φρικτά= terrible) |
| -μαρα |
(ηλιόλουστοι = sunny, αστειότεροι= funny) |
| -ρα/ρε |
(δύσκολες= difficult, ισχυρότερες= strong) |
Η Συγκριτική Μορφή των Επιθέτων:
Ανωμαλίας
| Μεγάλο = big |
μεγαλύτερος= μεγαλύτερος |
μεγαλύτερος όλων= ο μεγαλύτερος |
| μικρός= μικρός |
μικρότερος= μικρότερος |
ο μικρότερος= ο μικρότερος |
| καλός= καλός |
καλύτερος= καλύτερος |
καλύτερος όλων= ο καλύτερος |
Κανονικά
(αν το επίθετο τελειώνει με σύμφωνο, κάντε το πιο λεπτό και προσθέστε “e”)
| νέος = νέος |
νεότερος = νεότερος |
νεότερος όλων = ο νεότερος |
| παλιός = παλιός |
παλαιότερος = παλαιότερος |
παλαιότερος όλων = ο παλαιότερος |
(αν το επίθετο τελειώνει με (a)ir, τροποποιήστε το σε ra/re)
| πλούσιος= πλούσιος |
πλουσιότερος= πλουσιότερος |
ο πλουσιότερος όλων = ο πλουσιότερος |
| δύσκολος= δύσκολος |
δυσκολότερος= δυσκολότερος |
ο δυσκολότερος όλων= ο δυσκολότερος |
(αν το επίθετο τελειώνει με (i)úil, τροποποιήστε το σε (i)úla)
| όμορφος= όμορφος |
ομορφότερος= ομορφότερος |
ομορφότερος όλων= ο ομορφότερος |
| υγιεινός= υγιεινός |
υγιεινότερος= υγιεινότερος |
ο υγιεινότερος όλων= ο υγιεινότερος |
εάν ένα επίθετο τελειώνει σε (e)ach, αλλάξτε το σε (a)í)
| Brónach= λυπημένος |
níos brónaí= πιο λυπημένος |
is brónaí= ο πιο λυπημένος |
| Úsáideach= χρήσιμος |
níos úsáidí= πιο χρήσιμος |
is úsáidí= ο πιο χρήσιμος |
εάν ένα επίθετο τελειώνει με φωνήεν, δεν αλλάζει)
| Éasca= εύκολος |
níos éasca= ευκολότερος |
is éasca= ο ευκολότερος |
| Nua= νέος |
níos nua= πιο νέος |
is nua= ο πιο νέος |
Σημείωση:
Οι επίθετα που ξεκινούν με S είναι γενικά θετικοί, αυτοί που ξεκινούν με D είναι συνήθως αρνητικοί
| Παραδείγματα: |
Sona = χαρούμενος/καλός |
Dona = κακός |
|
Suairc= χαρούμενος/φωτεινός |
Duairc= ζοφερός/σκοτεινός |
Αριθμοί
Όταν ένας αριθμός είναι μεταξύ 2 και 19, και πριν από ένα ουσιαστικό και ένα επίθετο, θέστε το επίθετο στον πληθυντικό και προσθέστε ένα séimhiú (déag = έφηβος, επίσης παίρνει ένα séimhiú μετά από ουσιαστικά που τελειώνουν με ένα φωνήεν)
| Παραδείγματα: |
Trí mhadra = 3 σκυλιά |
Trí mhadra dhonna = 3 καφέ σκυλιά |
|
Ocht n-éan déag = 18 πουλιά |
Ocht n-éan déag ghlasa = 18 πράσινα πουλιά |
|
Δεκαπέντε κουτιά = 15 κουτιά |
Δεκαπέντε κόκκινα κουτιά = 15 κόκκινα κουτιά |
Τροποποιητές
Χρησιμοποιούμε κάποια μόρια για να εκφράσουμε "πολύ" / "πάρα", κτλ., μαζί με τα επίθετα
An- = πολύ
| Παραδείγματα: |
An-mhaith = πολύ καλό |
An-chairdiúil = πολύ φιλικό |
An-éasca = πολύ εύκολο |
Δεν προσθέτουμε ένα séimhiú για λέξεις που αρχίζουν με Δ Ν Τ Λ Σ
| Παραδείγματα: |
An-sásta = πολύ χαρούμενος |
| Ró= πάρα |
róthe = πολύ ζεστό |
ró-éasca= πολύ εύκολο |