Droogte in Nederland, apenpokken en te veel wol
Hallo, ik ben Jeroen Tjepkema en dit is het NOS Nieuws van de Week.
In dit journaal hebben we het over de droogte in Nederland.
Het regent veel te weinig.
We leggen uit wat apenpokken zijn en of we ons zorgen moeten maken om deze ziekte.
En we hebben het over schapenboeren.
Zij krijgen de wol van hun schapen bijna niet meer verkocht.
Door klimaatverandering wordt het steeds droger.
De afgelopen maanden is er veel te weinig regen gevallen in Nederland.
De droogte zorgt voor grote problemen voor boeren en de natuur.
Want als er niet genoeg regen valt, kan het verbouwen van voedsel mislukken.
Maar het kan ook gebeuren dat sloten en beken droog komen te staan.
Dan kunnen dieren, zoals vissen, doodgaan.
Boer Janus verbouwt bieten. Hij heeft ook last van de droogte.
Zijn planten groeien veel minder goed.
Dit zijn echt kleine plantjes.
Als we wat regen gehad hadden, dan waren de planten veel gelijkmatiger opgekomen.
- Heb je het al eens eerder zo droog meegemaakt? In 2018 en 2019 is het ook heel erg droog geweest.
Je ziet hier dat het gras verdroogd is.
Jullie zien alleen groen gras maar als je wat verder met de camera gaat...
...dan zie je dat er ook donkere plekken in komen.
En dat is een voorstadium van het gras dat al aan het verdrogen is en uiteindelijk gewoon dor wordt.
Normaal kunnen boeren water uit sloten en rivieren op hun land sproeien.
Maar omdat er dus te weinig water is, mogen ze dat in sommige plaatsen...
...in Brabant, Utrecht en Gelderland ook niet meer doen.
In die provincies is de grond het droogst.
Ook bomen hebben last van de droogte.
Martin verzorgt bomen. Hij moet de jonge boompjes extra vaak water geven.
Hoe zie je dat het hier droog is? - Je kan het hier goed zien langs de vijverrand.
De vijverrand is normaal tien, twintig en soms wel dertig centimeter hoger dan nu.
Tussen de waterkant en de bomen zit nu meer dan een meter.
De boompjes hebben een kluitje van een halve meter.
Daaronder zit nog een halve meter met nu hartstikke droge grond.
En dat betekent dus dat er geen water is om op te zuigen voor die bomen.
En dat doen ze dus niet. Als wij niet elke week water geven dan hebben ze geen water om van te leven.
Er zijn ook organisaties die zich bezighouden met het water in Nederland.
Dat heet het waterschap. Het waterschap zorgt er bijvoorbeeld voor dat er genoeg en schoon water is.
En ze houden dijken in de gaten, zodat mensen beschermd zijn tegen overstromingen.
Het waterschap maakt zich nu zorgen, omdat er door de droogte zo weinig water in de grond zit.
Vooral het oosten en zuiden van Nederland hebben de afgelopen jaren te weinig regen gehad.
Daardoor is het daar te droog.
De oplossing voor dat probleem is om het water niet te laten wegstromen als het geregend heeft.
Door bijvoorbeeld dammen in rivieren en sloten te zetten.
Als het droog is, kan het dan weer gebruikt worden door bijvoorbeeld boeren.
De afgelopen jaren is het vaker droog geweest.
Deskundigen denken dat het nog wel vaker gaat voorkomen.
Het waterschap denkt na over nieuwe oplossingen om droogte in de toekomst tegen te gaan.
Dan verder met een ziekte die zorgt voor vlekken en nare bulten.
Apenpokken.
Je hebt er misschien al over gehoord of foto's van gezien.
De ziekte is in het nieuws, omdat meerdere mensen in Europa besmet zijn.
Dat is nog niet eerder gebeurd.
Normaal gesproken worden alleen mensen in Afrikaanse landen ziek van het virus.
Toch hoeven we ons geen grote zorgen te maken volgens de wetenschappers.
Apenpokken worden dus veroorzaakt door een virus.
Het werd ooit voor het eerst ontdekt bij apen.
Daarom heeft het de naam apenpokken.
Mensen die besmet zijn, krijgen verschillende klachten.
Zo zijn ze moe, kunnen ze hoofdpijn hebben en koorts krijgen.
Na een paar dagen kunnen er vlekken ontstaan op de huid.
Die vlekken worden uiteindelijk bultjes.
Die over je hele lichaam kunnen voorkomen.
Het ziet er vervelend uit.
Maar met goede zorg is de ziekte niet echt gevaarlijk.
Mensen in Europa worden er meestal niet erg ziek van.
De mensen die nu ziek zijn, weten niet hoe ze precies besmet zijn geraakt.
Het is dus onbekend hoe de apenpokken in Nederland terecht zijn gekomen.
Daar doen wetenschappers in allerlei landen nu onderzoek naar.
Wat al wel bekend is, is dat apenpokken veel minder besmettelijk zijn dan bijvoorbeeld het coronavirus.
Virus-kenner Jaap van Dissel hield zich eerder vooral bezig met dat coronavirus.
Maar hij houdt veel meer ziektes in de gaten.
Nu dus ook apenpokken.
Hij vertelt hoe je het kan krijgen.
Je kan het waarschijnlijk krijgen door intensief contact.
Door contact tussen slijmvliezen, zoals we dat dan noemen.
Tussen de huid bijvoorbeeld.
Het kan waarschijnlijk ook opdwarrelen vanuit de korsten die kunnen ontstaan.
En dan kan het soms ook via de luchtwegen.
Je kunt je voorstellen als je blaasjes hebt en je ligt in het bed...
...dan zal het laken en de sloop ook soms besmet kunnen worden.
Als je het opschudt, kan het waarschijnlijk opdwarrelen.
Besmetting gaat dus vooral via de huid, of als je heel dichtbij iemand bent.
Sommige mensen hebben het bijvoorbeeld gekregen door seks met een besmet persoon.
Deskundigen verwachten niet dat apenpokken zorgen voor een wereldwijde pandemie, zoals bij corona.
Lockdowns en andere strenge maatregelen zijn niet nodig, zeggen ze.
Wel is het advies om goed op te letten en thuis te blijven als je apenpokken hebt.
Zodat het zich niet verder verspreidt.
Let er op. Als er klachten zijn, dan moet je dat laten controleren.
Bij de huisdokter, bij de GGD.
Ik denk dat dat de belangrijkste boodschap is.
Het is weer tijd om de schapen te scheren.
Er is alleen één probleem: de schapenhouders kunnen hun wol niet meer verkopen.
Veel wol uit Nederland werd altijd aan kledingfabrikanten verkocht.
Maar die gebruiken steeds meer andere, goedkopere stoffen.
Nu blijven de schapenhouders dus zitten met hun wol.
Michiel is schapenhouder. Hij scheert schapen en heeft nu veel wol over.
Kijk dit is het schaap.
De mooie vachten kunnen we dus wel verkopen, met die mooie lokken zoals dit.
Die grote bulk raken we niet kwijt.
Vroeger droegen mensen vaak sokken of truien van wol.
Maar het kost veel geld om de wol te wassen en er kleding van te maken.
Er zijn nu veel andere stoffen die een stuk goedkoper zijn.
Dat merkt ook schapenboer Michiel.
Het is gewoon een kostbaar proces om die ruwe wol, die vuile wol zoals het hier ligt...
...om dat tot een schoon product te maken en omdat het zo kostbaar is, wordt er door de schapenherder niks meer verdiend.
We zitten al jaren met een probleem dat we de wol niet meer zo veel toepassen.
Kleding is van katoen en fleece en andere dingen.
Wol is veel minder gebruikt, dat speelt al jaren natuurlijk.
En dus blijven de schapenhouders met de wol zitten.
Ieder jaar is dat ongeveer anderhalf miljoen kilo.
Een deel van de wol wordt nu zelfs verbrand om er vanaf te komen.
Daar moeten herders ook nog eens voor betalen, vertelt Suzanne die ook schapen heeft.
Er is geen enkele markt voor. Er is niemand die het wil.
Dus wij moeten twintig cent per kilo betalen om van de wol af te komen.
En wij verdienen er helemaal niets aan.
Sommige schapenhouders bewaren de wol.
Ze hopen het over een tijdje dan weer te kunnen verkopen.
Maar daar zitten ook nadelen aan: de wol neemt veel plek in beslag en mag niet nat of vies worden.
En het is ook niet zeker dat de wol uiteindelijk nog kan worden gebruikt.
Je kunt er van alles mee, maar dan moet iemand dat wel willen doen en dat is al jaren niet meer het geval.
Na een drukke dag scheren moeten de schapen weer tot rust komen.
En ze hebben dan moeite met elkaar herkennen, zonder de wollen vacht.
Maar ze kunnen lekker koel de zomer in zonder warme winterjas.
In dit journaal ging het over de droogte.
In sommige delen van Nederland valt veel te weinig regen.
Verder vertelden we over apenpokken.
Die ziekte komt ineens meer voor in Europa, maar echt gevaarlijk is dat niet.
En het ging over wol: veel boeren komen er niet meer vanaf na het scheren van hun schapen.
Dit was het voor nu, graag tot volgende week.
