×

We gebruiken cookies om LingQ beter te maken. Als u de website bezoekt, gaat u akkoord met onze cookiebeleid.

image

De stad kan de wereld redden: Eric Corijn at TEDxFlandersSalon

De stad kan de wereld redden: Eric Corijn at TEDxFlandersSalon

Goeienavond.0:10Kan de stad de wereld redden?0:13-- met een knipoog naar Antwerpen 93,0:18dat er tot nu over gediscussieerd heeft0:20of kunst de wereld kan redden.0:22Ik open het nieuwe debat,0:26maar op het einde van deze 20 minuten0:27kent u het juiste antwoord.0:30De context: de stad wordt in elk geval de wereld.0:36Mijn werk situeert zich in een grondige overtuiging0:39dat we in een transitiefase zitten in de wereld,0:44die vergelijkbaar is met de neolithische revolutie0:48of de industriële revolutie.0:50Met andere woorden, een transitie waar we ingestapt zijn0:54en waar we eigenlijk niet goed weten waar we uitkomen,0:57maar waarbij we toch ongeveer zeker zijn1:00dat we een totaal andere soort samenleving,1:03een totaal andere soort menselijke verbanden zullen krijgen op het einde.1:10In het begin van de negentiende eeuw1:11woonde tien procent van de wereldbevolking in steden.1:15In het begin van de éénentwintigste eeuw1:17is dat al meer dan de helft van de wereldbevolking1:20en in de meest ontwikkelde continenten1:25is dat meer dan drie kwart tot vier vijfden van de bevolking1:30die in steden woont.1:33En meer en meer zijn dat ook grote steden.1:37In 1950 waren alleen New York en Londen1:39steden van meer dan acht miljoen inwoners.1:41Vandaag groeien de megapolen1:44vooral in de derde wereld1:47aan een geweldige snelheid.1:49Vandaag hebben we 411 steden1:51van één miljoen inwoners.1:54De grootstad groepeert die urbanisering.2:01De stad is ook sinds een paar jaren,2:06vijftien jaar ongeveer,2:08het nieuwe centrum van de economie.2:11In de periode 60-70, die decennia,2:15was de gemiddelde rijkdomproductie in de steden2:18over het algemeen lager dan het nationale gemiddelde.2:21De industriële samenleving speelde zich af buiten de steden.2:25De post-industriële samenleving, die ontwikkelt zich in de steden.2:30Vandaag hangt de economie af van de stedelijke sterkte.2:35We zien -- in Europa zeker --2:37in het kerngebied van Europa,2:39de groei van de steden, maar tegelijkertijd ook,2:41in perifere gebieden,2:44een nieuw fenomeen van 'shrinking cities',2:47steden die tot tot 20-25 procent2:50van hun bevolking verliezen.2:53En Antwerpen is één van die steden die aan het groeien is.2:56Dat is niet altijd zo geweest.2:59Een stad is een levend organisme3:02en in de hoogdagen, 1585, voor de Val van Antwerpen,3:07100.000 inwoners,3:09in het begin van de negentiende eeuw3:1155.000 inwoners,3:13en dat is dan weer pas langzaam omhoog gegaan3:16tot eigenlijk in het begin van de twintigste eeuw3:18300.000.3:21De stedelijke ontwikkeling is vooral een fenomeen geweest3:24van de 20e-eeuwse industrialisering in deze stad.3:28En we zien opnieuw een daling na de Tweede Wereldoorlog,3:32vooral het einde daarvan, 60-70,3:35de suburbanisatie, die pas sinds '95,3:38eigenlijk sinds deze eeuw, omgekeerd is,3:41waarbij je opnieuw een stedelijke groei krijgt3:47en waarbij je dus een verstedelijking krijgt van de voorstad3:51en een lichte terugkeer van de stadsvlucht.3:56Ik zeg 'lichte terugkeer', omdat eigenlijk de groei van de steden3:59vandaag vooral samenhangt met één, een verhoogde nataliteit,4:04vooral in de populaties van migrante oorsprong,4:07en ten tweede buitenlandse immigratie.4:11En we zien dus de steden opnieuw groeien4:13in een stadsgewestelijk gebied.4:15Ik laat hier een kaart zien4:17van de verschillende stadsgewesten in België.4:22Welnu, in deze context moeten we ons de vraag stellen4:25welk soort samenleving en welk soort ontwikkeling4:28we dan tegemoet gaan.4:31Weinig mensen beschouwen zich als stedeling.4:33Dertig procent woont buiten de stedelijke gebieden,4:37veertig procent woont in de pendelzones --4:40gaan wel in de stad werken of winkelen,4:43of brengen hun kinderen daar naar school,4:45maar wonen zelf in het buitengebied --4:48twintig procent woont aan de rand van de stad,4:52tien procent woont in de stad zelf.4:54Mag ik hier even de vraag stellen4:56de hand op te steken van wie woont in de stad.5:00Voilà.

Antwerpen, stedelijkheid,5:03als ik dat vraag aan mijn studenten in het eerste jaar,5:06dan heb ik 10-15 procent van de studenten5:09die hun vinger opsteken in de stad5:11en de rest beschouwt zichzelf buiten de stad.5:14En dan laat ik zoiets zien,5:16en dan vraag ik aan de mensen5:18waar dat buitenstedelijk gebied eigenlijk is5:20waar ze dan wonen.5:22Want dit is de verstedelijking,5:24dit is de bebouwde zone5:26die je eigenlijk in het Noorden van België kan zien.5:31Dat vertegenwoordigt eigenlijk een suburbane mentaliteit.5:37Ik laat u een citaat zien:5:39"De stad is de grote bewerker geweest5:41van de geestelijke en ruimtelijke ontworteling.5:44Er bestaat geen stad van de mens.5:46De stad zal altijd de vijand van het menselijke zijn. "5:50In 1984 geschreven door een Vlaams politicus5:54wonend in de schaduw van Brussel5:57en twee dagen geleden met de G8 vergaderend6:03over de wereldproblemen. (Gelach)6:09Dit is een reclame rond het autosalon.6:13Ik vergroot het kleine stukje uit.6:15"U rijdt in alle comfort en uiterst veilig6:17op weg naar Brussel6:18of de jungle van een andere grootstad." (Gelach)6:21Met andere woorden, wij leven in een discours6:23waarbij we denken dat het goede leven6:26zich afspeelt buiten de stad,6:28met een ideaalbeeld eigenlijk6:30van een eigen huisje, eigen tuintje6:32in het voorgebied,6:35en waarbij we dus eigenlijk een probleem stellen6:38over het samenleven in de stad.6:40Met andere woorden, we zijn nog altijd overtuigd,6:42zoals in de negentiende eeuw,6:44zoals de sociologie van de negentiende eeuw6:46en het begin van de twintigste eeuw6:48ons eigenlijk geleerd heeft,6:49dat we eerst aan gemeenschapsvorming doen6:52en dat wil zeggen dat we samen met mensen6:55van ongeveer dezelfde taal,6:58dezelfde cultuur, dezelfde eigenschappen, samenwonen7:02en dat we op basis daarvan, van gemeenschappelijkheid,7:05een maatschappij opbouwen.7:08Met andere woorden, de socialisatie,7:12de menselijke samenleving, wordt gedacht7:14-- en ik denk in deze stad,7:16zoals op zovele plaatsen in Vlaanderen,7:19wordt dat nog steeds gedacht --7:20dat is dat het socialiseren in de eerste plaats gebeurt7:24in de nationale gemeenschap.7:29Nochtans denk ik niet7:32dat dat een stedelijke vorm van samenleven mogelijk maakt.7:35Een stad is per definitie7:37een verscheiden mensengemeenschap7:40met verschillende Gemeinschaften, verschillende gemeenschappen,7:42en ik zal daarop terugkomen7:45omdat ik denk dat dat één van de grote problemen is.7:49In de nationale gemeenschap denken we dat we samenleven7:53op basis van een gedeeld verleden.7:56Ik denk dat daar vanavond al over gesproken is.7:59Welnu, dat gedeeld verleden, waarvan we weten8:01dat het voor een belangrijk deel ook een geconstrueerd verhaal is,8:05dat bouwt de identiteit, die in de tijd moet voortgezet worden8:11en gerepresenteerd.8:12Dat is ook de basis eigenlijk8:14van de vertegenwoordigende democratie,8:16de representatieve democratie,8:18die het meningsverschil binnen die gelijkheid, binnen die identiteit,8:22toelaat en uitdrukt,8:24maar tegelijkertijd ook de continuïteit moet garanderen.8:28En dat gebeurt binnen een territorium8:31waarvan men denkt dat binnen de grenzen8:33de homogeniteit, de identiteit relatief groot is,8:38en dat het verschil met buiten de grenzen altijd groter is8:42dan het verschil binnen de grenzen.8:44Welnu, op al deze belangrijke punten8:46verschilt de stad en de stedelijkheid eigenlijk.8:50Als we in de stad waar ik nu woon, Brussel,8:52moeten zorgen voor een gedeeld verleden,8:57als we eerst onze roots moeten vergelijken8:59in een stad waar 56% van de mensen van buiten de stad komt,9:04en dat is in Antwerpen ook steeds meer het geval,9:07welnu, dan is dat een project dat op voorhand9:09tot mislukken gedoemd is.9:11Een stad steunt op lotsverbondenheid.9:15Of we het nu willen of niet,9:16we zullen die stedelijkheid samen in de toekomst vorm moeten geven.9:20En dat betekent dat we een project moeten uitwerken,9:23dat we naar de toekomst gericht moeten werken.9:25En dat project heeft niet zo een sterke identiteit9:29die doorheen de tijd langzaamaan is opgebouwd9:32en tot een vast verhaal is vergroeid.9:34Dat is een hybride verhaal, een mengverhaal.9:37Een verhaal -- zoals we vanavond9:39al een paar keer op het podium hebben gezien --9:41dat geconstrueerd is op basis van het verschil9:44en op basis van tegenstelling.9:47En dat betekent dus ook dat je dat niet kan opbouwen9:49zonder aan de mensen te vragen deel te nemen.9:52Een stad is bij uitstek coproductief.9:54Het is daarom dat de participatieve democratie9:56een stedelijk probleem is, een stedelijk agendapunt is,10:00veel meer dan een nationaal, een landelijk agendapunt,10:03waar vertegenwoordigende democratie nog altijd pretendeert10:07het volk te kunnen vertegenwoordigen.10:10En die stedelijkheid speelt zich ook veel meer af10:13in netwerken dan in territoria.10:15De ruimtelijkheid, de organisatie van de stad10:19en van het verband tussen mensen in die stad10:22is van een andere soort.10:25Dus moeten we dat verschil tussen landelijkheid,10:28nationaliteit, en tussen stedelijkheid, de stedelijke samenleving,10:32duidelijk voor ogen houden.10:36Welnu, de stedelijkheid lijkt mij de mentaliteit te zijn,10:40-- zie je wel --10:41de mentaliteit van de mondialisering,10:45die we met een geleerd woord 'glocalisering' noemen10:48omdat de mondialisering plaatsgrijpt10:50vanuit bepaalde plaatsen gebeurt, 'glocaal' gebeurt.10:56De stad is dus de plaats, een knooppunt10:59voor politieke en sociale reconstructie.11:02En wanneer we dus, wat een groot probleem is in deze wereld,11:06moeten zoeken naar registers,11:08naar niveaus waarop we de wereld,11:10die een beetje uit onze handen glipt,11:12opnieuw onder controle kunnen krijgen,11:15dan is dat ongetwijfeld aan de ene kant,11:17de grote schaal, zeg maar de continentale, de Europese,11:21om niet te zeggen de wereldschaal,11:22maar aan de andere kant ook zeker de lokale schaal,11:25en dan spreek ik over metropolitane gebieden,11:28dan spreek ik over stedelijke gebieden.11:31Wij moeten dus denken hoe we democratische modellen11:33op dat niveau uitbouwen.11:37Een tweede belangrijke conclusie is11:38dat stedelijke cultuur een gemaakte cultuur is.11:41geen gegeven cultuur.11:45En dus dat we die cultuur voortdurend11:48in een hernieuwde creativiteit11:50vanuit het verschil, vanuit de diversiteit,11:53moeten vormgeven.11:54En in die zin is inderdaad11:56'urban culture' van een andere soort11:58dan de cultuur die we gewoonlijk produceren.12:02Dus de creatieve stad en de stedelijke democratie12:05zijn belangrijke agendapunten12:07voor de wereld van de toekomst.12:09Wij staan voor een belangrijke demografische uitdaging.12:13De bevolking groeit.12:14Tegen 2020: Antwerpen +100.000 inwoners.12:20We weten hoe die bevolkingsgroei er zal uitzien.12:25Het maakt de stedelijke bevolking jonger, diverser12:28en ook armer.12:32Dat betekent dus een grote uitdaging12:35voor de stedelijke organisatie.12:37Dat betekent dus dat we nieuwe stedelijke economieën moeten ontwikkelen12:41en dat we er niet moeten van uitgaan12:43dat de bestaande economie,12:45die vooral voor hoogopgeleiden dient,12:48die vooral in de dienstensector en de zorgsector zich ontwikkelt,12:52dat die zal volstaan om al die nieuwkomers,12:55om al die mensen die van buiten komen,12:57op te nemen.12:59Wij kunnen niet van al die mensen vragen13:00dat ze eerst worden, dat ze zich aanpassen13:02aan de bestaande arbeidsmarkt.13:04Met andere woorden, er moet gezocht worden13:07vanuit de talenten van de mensen, vanuit de vaardigheden van de mensen,13:11om economische activiteit te ontwikkelen.13:16De vier belangrijke D's13:18waarin die stedelijke ontwikkeling moet gedacht worden:13:20Duurzame ontwikkeling betekent13:23densiteit, verdichting -- dat is in Vlaanderen een zeer moeilijke zaak.13:28Vlaanderen is laat geïndustrialiseerd13:31en heeft een verspreide woonpolitiek gevoerd13:36waarbij de mensen meestal niet gaan wonen waar ze werken,13:39liefst blijven wonen waar hun grootmoeder geboren is13:42en dan elke morgen13:44van hun woonplaats naar de werkplaats13:47in de auto zitten, meestal stilstaan.13:50En vandaag is dat een belangrijk probleem in de ontwikkeling.13:54De ruimtelijke spreiding is niet duurzaam.13:56De mobiliteit is geblokkeerd13:58en we zullen dus naar verdichting moeten gaan.14:01En verdichting betekent ook leren omgaan met diversiteit14:04niet alleen vanuit de rand naar de stad kijken14:07als een gebruiksvoorwerp,14:09om te komen werken, te komen winkelen14:11of aan cultuur te komen doen,14:13maar als een samenlevingsmodel14:15op basis van verschil14:17en niet op basis van gelijkheid.14:19En dat betekent dus effectief dat we14:21de democratische ontwikkeling14:24zullen moeten herdenken daarin,14:27het burgerschap zullen moeten herdenken.14:29Dat alles moet eigenlijk het onderwerp maken14:33van een toekomstvisie voor de stad,14:34van een stadsproject,14:37en deel uitmaken van het maatschappelijk debat.14:40Ik heb op de radio een paar dagen geleden14:42ook gezegd dat ik denk dat zeker14:44in de stadsgewesten van Vlaanderen14:47het goed zou zijn mochten de lokale verkiezingen van oktober14:50inderdaad gaan over een stadsproject.14:53Een stadsproject dat ofwel gedacht wordt14:55op basis van diversiteit en op basis van samenhang creëren15:00op basis van het verschil,15:02en dus een kosmopolitische visie van de stad ontwikkelt,15:05ofwel een visie op de stad15:07waarbij het eigenlijk suburbane residentiële bewoners zijn15:11die opleggen aan de stad hoe ze zich moet organiseren15:15als een goed gebruiksvoorwerp.15:17Ik denk dat dat spanningsveld heel sterk aanwezig is15:20en dat het interessant is15:21om daar een politiek debat te voeren15:25en rond die verschillende projecten effectief15:27een draagvlak te ontwikkelen.15:31Concluderend: een stad, denk ik,15:34is geen land.15:35Een stad is een hele wereld,15:37staat dichter bij de mondialisering15:39staat dichter bij de reële complexiteit van de wereld15:42en is dus een toegangspoort tot de wereld.15:45Ik denk, zoals ik in het begin heb gezegd,15:47dat de menselijke samenleving,15:50dat de menselijke soort een stadsdier aan het worden is15:54We zijn daar niet voor opgeleid.15:57We hebben dat niet geleerd.15:59We hebben niet die mentaliteit.16:00We zullen nochtans die mentaliteit16:02ons eigen moeten maken,16:04deze generatie of de volgende generatie,16:07want inderdaad, de wereld zal er steeds meer gaan uitzien16:10als een postnationaal knooppuntnetwerk16:15van verschillende stedelijke gebieden16:17waarin de activiteit zich zal afspelen,16:19waarin migratie en mobiliteit deel zullen zijn van het leven16:24en waarin we dus permanent met aankomers,16:26met nieuwkomers, zullen moeten samenleven.16:29En we moeten op die basis de menselijke samenleving her-denken.16:33In de stad is dat makkelijker16:35omdat dat dichter bij de wereld staat,16:37dan dat dat in het land gebeurt,16:40dat eigenlijk naar het verleden is gericht.16:43Dank u voor de aandacht.16:44(Applaus)


De stad kan de wereld redden: Eric Corijn at TEDxFlandersSalon

Goeienavond.0:10Kan de stad de wereld redden?0:13-- met een knipoog naar Antwerpen 93,0:18dat er tot nu over gediscussieerd heeft0:20of kunst de wereld kan redden.0:22Ik open het nieuwe debat,0:26maar op het einde van deze 20 minuten0:27kent u het juiste antwoord.0:30De context: de stad wordt in elk geval de wereld.0:36Mijn werk situeert zich in een grondige overtuiging0:39dat we in een transitiefase zitten in de wereld,0:44die vergelijkbaar is met de neolithische revolutie0:48of de industriële revolutie.0:50Met andere woorden, een transitie waar we ingestapt zijn0:54en waar we eigenlijk niet goed weten waar we uitkomen,0:57maar waarbij we toch ongeveer zeker zijn1:00dat we een totaal andere soort samenleving,1:03een totaal andere soort menselijke verbanden zullen krijgen op het einde.1:10In het begin van de negentiende eeuw1:11woonde tien procent van de wereldbevolking in steden.1:15In het begin van de éénentwintigste eeuw1:17is dat al meer dan de helft van de wereldbevolking1:20en in de meest ontwikkelde continenten1:25is dat meer dan drie kwart tot vier vijfden van de bevolking1:30die in steden woont.1:33En meer en meer zijn dat ook grote steden.1:37In 1950 waren alleen New York en Londen1:39steden van meer dan acht miljoen inwoners.1:41Vandaag groeien de megapolen1:44vooral in de derde wereld1:47aan een geweldige snelheid.1:49Vandaag hebben we 411 steden1:51van één miljoen inwoners.1:54De grootstad groepeert die urbanisering.2:01De stad is ook sinds een paar jaren,2:06vijftien jaar ongeveer,2:08het nieuwe centrum van de economie.2:11In de periode 60-70, die decennia,2:15was de gemiddelde rijkdomproductie in de steden2:18over het algemeen lager dan het nationale gemiddelde.2:21De industriële samenleving speelde zich af buiten de steden.2:25De post-industriële samenleving, die ontwikkelt zich in de steden.2:30Vandaag hangt de economie af van de stedelijke sterkte.2:35We zien -- in Europa zeker --2:37in het kerngebied van Europa,2:39de groei van de steden, maar tegelijkertijd ook,2:41in perifere gebieden,2:44een nieuw fenomeen van 'shrinking cities',2:47steden die tot tot 20-25 procent2:50van hun bevolking verliezen.2:53En Antwerpen is één van die steden die aan het groeien is.2:56Dat is niet altijd zo geweest.2:59Een stad is een levend organisme3:02en in de hoogdagen, 1585, voor de Val van Antwerpen,3:07100.000 inwoners,3:09in het begin van de negentiende eeuw3:1155.000 inwoners,3:13en dat is dan weer pas langzaam omhoog gegaan3:16tot eigenlijk in het begin van de twintigste eeuw3:18300.000.3:21De stedelijke ontwikkeling is vooral een fenomeen geweest3:24van de 20e-eeuwse industrialisering in deze stad.3:28En we zien opnieuw een daling na de Tweede Wereldoorlog,3:32vooral het einde daarvan, 60-70,3:35de suburbanisatie, die pas sinds '95,3:38eigenlijk sinds deze eeuw, omgekeerd is,3:41waarbij je opnieuw een stedelijke groei krijgt3:47en waarbij je dus een verstedelijking krijgt van de voorstad3:51en een lichte terugkeer van de stadsvlucht.3:56Ik zeg 'lichte terugkeer', omdat eigenlijk de groei van de steden3:59vandaag vooral samenhangt met één, een verhoogde nataliteit,4:04vooral in de populaties van migrante oorsprong,4:07en ten tweede buitenlandse immigratie.4:11En we zien dus de steden opnieuw groeien4:13in een stadsgewestelijk gebied.4:15Ik laat hier een kaart zien4:17van de verschillende stadsgewesten in België.4:22Welnu, in deze context moeten we ons de vraag stellen4:25welk soort samenleving en welk soort ontwikkeling4:28we dan tegemoet gaan.4:31Weinig mensen beschouwen zich als stedeling.4:33Dertig procent woont buiten de stedelijke gebieden,4:37veertig procent woont in de pendelzones --4:40gaan wel in de stad werken of winkelen,4:43of brengen hun kinderen daar naar school,4:45maar wonen zelf in het buitengebied --4:48twintig procent woont aan de rand van de stad,4:52tien procent woont in de stad zelf.4:54Mag ik hier even de vraag stellen4:56de hand op te steken van wie woont in de stad.5:00Voilà.

Antwerpen, stedelijkheid,5:03als ik dat vraag aan mijn studenten in het eerste jaar,5:06dan heb ik 10-15 procent van de studenten5:09die hun vinger opsteken in de stad5:11en de rest beschouwt zichzelf buiten de stad.5:14En dan laat ik zoiets zien,5:16en dan vraag ik aan de mensen5:18waar dat buitenstedelijk gebied eigenlijk is5:20waar ze dan wonen.5:22Want dit is de verstedelijking,5:24dit is de bebouwde zone5:26die je eigenlijk in het Noorden van België kan zien.5:31Dat vertegenwoordigt eigenlijk een suburbane mentaliteit.5:37Ik laat u een citaat zien:5:39"De stad is de grote bewerker geweest5:41van de geestelijke en ruimtelijke ontworteling.5:44Er bestaat geen stad van de mens.5:46De stad zal altijd de vijand van het menselijke zijn. "5:50In 1984 geschreven door een Vlaams politicus5:54wonend in de schaduw van Brussel5:57en twee dagen geleden met de G8 vergaderend6:03over de wereldproblemen. (Gelach)6:09Dit is een reclame rond het autosalon.6:13Ik vergroot het kleine stukje uit.6:15"U rijdt in alle comfort en uiterst veilig6:17op weg naar Brussel6:18of de jungle van een andere grootstad." (Gelach)6:21Met andere woorden, wij leven in een discours6:23waarbij we denken dat het goede leven6:26zich afspeelt buiten de stad,6:28met een ideaalbeeld eigenlijk6:30van een eigen huisje, eigen tuintje6:32in het voorgebied,6:35en waarbij we dus eigenlijk een probleem stellen6:38over het samenleven in de stad.6:40Met andere woorden, we zijn nog altijd overtuigd,6:42zoals in de negentiende eeuw,6:44zoals de sociologie van de negentiende eeuw6:46en het begin van de twintigste eeuw6:48ons eigenlijk geleerd heeft,6:49dat we eerst aan gemeenschapsvorming doen6:52en dat wil zeggen dat we samen met mensen6:55van ongeveer dezelfde taal,6:58dezelfde cultuur, dezelfde eigenschappen, samenwonen7:02en dat we op basis daarvan, van gemeenschappelijkheid,7:05een maatschappij opbouwen.7:08Met andere woorden, de socialisatie,7:12de menselijke samenleving, wordt gedacht7:14-- en ik denk in deze stad,7:16zoals op zovele plaatsen in Vlaanderen,7:19wordt dat nog steeds gedacht --7:20dat is dat het socialiseren in de eerste plaats gebeurt7:24in de nationale gemeenschap.7:29Nochtans denk ik niet7:32dat dat een stedelijke vorm van samenleven mogelijk maakt.7:35Een stad is per definitie7:37een verscheiden mensengemeenschap7:40met verschillende Gemeinschaften, verschillende gemeenschappen,7:42en ik zal daarop terugkomen7:45omdat ik denk dat dat één van de grote problemen is.7:49In de nationale gemeenschap denken we dat we samenleven7:53op basis van een gedeeld verleden.7:56Ik denk dat daar vanavond al over gesproken is.7:59Welnu, dat gedeeld verleden, waarvan we weten8:01dat het voor een belangrijk deel ook een geconstrueerd verhaal is,8:05dat bouwt de identiteit, die in de tijd moet voortgezet worden8:11en gerepresenteerd.8:12Dat is ook de basis eigenlijk8:14van de vertegenwoordigende democratie,8:16de representatieve democratie,8:18die het meningsverschil binnen die gelijkheid, binnen die identiteit,8:22toelaat en uitdrukt,8:24maar tegelijkertijd ook de continuïteit moet garanderen.8:28En dat gebeurt binnen een territorium8:31waarvan men denkt dat binnen de grenzen8:33de homogeniteit, de identiteit relatief groot is,8:38en dat het verschil met buiten de grenzen altijd groter is8:42dan het verschil binnen de grenzen.8:44Welnu, op al deze belangrijke punten8:46verschilt de stad en de stedelijkheid eigenlijk.8:50Als we in de stad waar ik nu woon, Brussel,8:52moeten zorgen voor een gedeeld verleden,8:57als we eerst onze roots moeten vergelijken8:59in een stad waar 56% van de mensen van buiten de stad komt,9:04en dat is in Antwerpen ook steeds meer het geval,9:07welnu, dan is dat een project dat op voorhand9:09tot mislukken gedoemd is.9:11Een stad steunt op lotsverbondenheid.9:15Of we het nu willen of niet,9:16we zullen die stedelijkheid samen in de toekomst vorm moeten geven.9:20En dat betekent dat we een project moeten uitwerken,9:23dat we naar de toekomst gericht moeten werken.9:25En dat project heeft niet zo een sterke identiteit9:29die doorheen de tijd langzaamaan is opgebouwd9:32en tot een vast verhaal is vergroeid.9:34Dat is een hybride verhaal, een mengverhaal.9:37Een verhaal -- zoals we vanavond9:39al een paar keer op het podium hebben gezien --9:41dat geconstrueerd is op basis van het verschil9:44en op basis van tegenstelling.9:47En dat betekent dus ook dat je dat niet kan opbouwen9:49zonder aan de mensen te vragen deel te nemen.9:52Een stad is bij uitstek coproductief.9:54Het is daarom dat de participatieve democratie9:56een stedelijk probleem is, een stedelijk agendapunt is,10:00veel meer dan een nationaal, een landelijk agendapunt,10:03waar vertegenwoordigende democratie nog altijd pretendeert10:07het volk te kunnen vertegenwoordigen.10:10En die stedelijkheid speelt zich ook veel meer af10:13in netwerken dan in territoria.10:15De ruimtelijkheid, de organisatie van de stad10:19en van het verband tussen mensen in die stad10:22is van een andere soort.10:25Dus moeten we dat verschil tussen landelijkheid,10:28nationaliteit, en tussen stedelijkheid, de stedelijke samenleving,10:32duidelijk voor ogen houden.10:36Welnu, de stedelijkheid lijkt mij de mentaliteit te zijn,10:40-- zie je wel --10:41de mentaliteit van de mondialisering,10:45die we met een geleerd woord 'glocalisering' noemen10:48omdat de mondialisering plaatsgrijpt10:50vanuit bepaalde plaatsen gebeurt, 'glocaal' gebeurt.10:56De stad is dus de plaats, een knooppunt10:59voor politieke en sociale reconstructie.11:02En wanneer we dus, wat een groot probleem is in deze wereld,11:06moeten zoeken naar registers,11:08naar niveaus waarop we de wereld,11:10die een beetje uit onze handen glipt,11:12opnieuw onder controle kunnen krijgen,11:15dan is dat ongetwijfeld aan de ene kant,11:17de grote schaal, zeg maar de continentale, de Europese,11:21om niet te zeggen de wereldschaal,11:22maar aan de andere kant ook zeker de lokale schaal,11:25en dan spreek ik over metropolitane gebieden,11:28dan spreek ik over stedelijke gebieden.11:31Wij moeten dus denken hoe we democratische modellen11:33op dat niveau uitbouwen.11:37Een tweede belangrijke conclusie is11:38dat stedelijke cultuur een gemaakte cultuur is.11:41geen gegeven cultuur.11:45En dus dat we die cultuur voortdurend11:48in een hernieuwde creativiteit11:50vanuit het verschil, vanuit de diversiteit,11:53moeten vormgeven.11:54En in die zin is inderdaad11:56'urban culture' van een andere soort11:58dan de cultuur die we gewoonlijk produceren.12:02Dus de creatieve stad en de stedelijke democratie12:05zijn belangrijke agendapunten12:07voor de wereld van de toekomst.12:09Wij staan voor een belangrijke demografische uitdaging.12:13De bevolking groeit.12:14Tegen 2020: Antwerpen +100.000 inwoners.12:20We weten hoe die bevolkingsgroei er zal uitzien.12:25Het maakt de stedelijke bevolking jonger, diverser12:28en ook armer.12:32Dat betekent dus een grote uitdaging12:35voor de stedelijke organisatie.12:37Dat betekent dus dat we nieuwe stedelijke economieën moeten ontwikkelen12:41en dat we er niet moeten van uitgaan12:43dat de bestaande economie,12:45die vooral voor hoogopgeleiden dient,12:48die vooral in de dienstensector en de zorgsector zich ontwikkelt,12:52dat die zal volstaan om al die nieuwkomers,12:55om al die mensen die van buiten komen,12:57op te nemen.12:59Wij kunnen niet van al die mensen vragen13:00dat ze eerst worden, dat ze zich aanpassen13:02aan de bestaande arbeidsmarkt.13:04Met andere woorden, er moet gezocht worden13:07vanuit de talenten van de mensen, vanuit de vaardigheden van de mensen,13:11om economische activiteit te ontwikkelen.13:16De vier belangrijke D's13:18waarin die stedelijke ontwikkeling moet gedacht worden:13:20Duurzame ontwikkeling betekent13:23densiteit, verdichting -- dat is in Vlaanderen een zeer moeilijke zaak.13:28Vlaanderen is laat geïndustrialiseerd13:31en heeft een verspreide woonpolitiek gevoerd13:36waarbij de mensen meestal niet gaan wonen waar ze werken,13:39liefst blijven wonen waar hun grootmoeder geboren is13:42en dan elke morgen13:44van hun woonplaats naar de werkplaats13:47in de auto zitten, meestal stilstaan.13:50En vandaag is dat een belangrijk probleem in de ontwikkeling.13:54De ruimtelijke spreiding is niet duurzaam.13:56De mobiliteit is geblokkeerd13:58en we zullen dus naar verdichting moeten gaan.14:01En verdichting betekent ook leren omgaan met diversiteit14:04niet alleen vanuit de rand naar de stad kijken14:07als een gebruiksvoorwerp,14:09om te komen werken, te komen winkelen14:11of aan cultuur te komen doen,14:13maar als een samenlevingsmodel14:15op basis van verschil14:17en niet op basis van gelijkheid.14:19En dat betekent dus effectief dat we14:21de democratische ontwikkeling14:24zullen moeten herdenken daarin,14:27het burgerschap zullen moeten herdenken.14:29Dat alles moet eigenlijk het onderwerp maken14:33van een toekomstvisie voor de stad,14:34van een stadsproject,14:37en deel uitmaken van het maatschappelijk debat.14:40Ik heb op de radio een paar dagen geleden14:42ook gezegd dat ik denk dat zeker14:44in de stadsgewesten van Vlaanderen14:47het goed zou zijn mochten de lokale verkiezingen van oktober14:50inderdaad gaan over een stadsproject.14:53Een stadsproject dat ofwel gedacht wordt14:55op basis van diversiteit en op basis van samenhang creëren15:00op basis van het verschil,15:02en dus een kosmopolitische visie van de stad ontwikkelt,15:05ofwel een visie op de stad15:07waarbij het eigenlijk suburbane residentiële bewoners zijn15:11die opleggen aan de stad hoe ze zich moet organiseren15:15als een goed gebruiksvoorwerp.15:17Ik denk dat dat spanningsveld heel sterk aanwezig is15:20en dat het interessant is15:21om daar een politiek debat te voeren15:25en rond die verschillende projecten effectief15:27een draagvlak te ontwikkelen.15:31Concluderend: een stad, denk ik,15:34is geen land.15:35Een stad is een hele wereld,15:37staat dichter bij de mondialisering15:39staat dichter bij de reële complexiteit van de wereld15:42en is dus een toegangspoort tot de wereld.15:45Ik denk, zoals ik in het begin heb gezegd,15:47dat de menselijke samenleving,15:50dat de menselijke soort een stadsdier aan het worden is15:54We zijn daar niet voor opgeleid.15:57We hebben dat niet geleerd.15:59We hebben niet die mentaliteit.16:00We zullen nochtans die mentaliteit16:02ons eigen moeten maken,16:04deze generatie of de volgende generatie,16:07want inderdaad, de wereld zal er steeds meer gaan uitzien16:10als een postnationaal knooppuntnetwerk16:15van verschillende stedelijke gebieden16:17waarin de activiteit zich zal afspelen,16:19waarin migratie en mobiliteit deel zullen zijn van het leven16:24en waarin we dus permanent met aankomers,16:26met nieuwkomers, zullen moeten samenleven.16:29En we moeten op die basis de menselijke samenleving her-denken.16:33In de stad is dat makkelijker16:35omdat dat dichter bij de wereld staat,16:37dan dat dat in het land gebeurt,16:40dat eigenlijk naar het verleden is gericht.16:43Dank u voor de aandacht.16:44(Applaus)