×

Utilizziamo i cookies per contribuire a migliorare LingQ. Visitando il sito, acconsenti alla nostra politica dei cookie.

image

Global History since 1910, 2.03 (V) The End of Empires?

2.03 (V) The End of Empires?

Hi. Welcome back. Make yourself comfortable. Last time, we talked about the end of World War I. This time let's talk about what happened next. I've titled this presentation: The End of Empires? A number of them come to an end, but not all of them. That's why the question mark. Woodrow Wilson had talked about a peace without victory, one that didn't just reinstate the older balance of power system with new folks on top. He had a different vision. It was an enormously popular vision for a world exhausted by war, hoping for different kinds of ideals. And Wilson sincerely believed in it. But on the other hand, if you were in one of the defeated nations like France, where the Germans had done so much damage to your territory, the notion that you're going to end this war and not get something out of it might not be a very persuasive idea. And then you look at the problem with the peacemakers. And even if the peacemakers weren't vengeful, the problems they face are just enormous. Five empires come to an end between 1910 and 1920. Just think about it for a second. The Qing Empire that for centuries had ruled China. That disintegrated in 1911 and 1912. Remember that warlord that we talked About, Yuan Shikai? He had become a military dictator, declared himself an emperor, then died. China's turning into a place of anarchy and warlords, but the Qing Empire, it's gone. What about in Europe? The German Empire ruled by the Hohenzollern Dynasty that had ruled Prussia for centuries, gone. The Kaiser goes into exile in Holland. What about the Hapsburg Dynasty that had ruled so much of Central Europe for centuries? Gone. What about the Ottoman Empire that had ruled so much of Southwest Asia and even parts of Europe for centuries? Gone. Its last sultan abdicates at the end of the war. And what the Romanov Dynasty that has ruled the Russian Empire for centuries? Gone. In the summer of 1918, beset by civil war, the Communists will murder the tsar, his wife, and his whole family. So, think about this for a moment from the perspective of the peacemakers. Again this way we look at these problems of why choices: situation, problem, solution. So you're facing this problem: five empires are disintegrating. What takes their place? Who's going to be in charge? Think about that as problem. You can't just kind of point to some other king necessarily and say you, you, your, your family you're going to be in charge. No, in general, the tendency is to create republics. Well, that means you need to create institutions for figuring out who rules in the republics. Democracies built overnight. What do you do? And then if the people are going to be ruled, ruled by what principal? You can say, well, the people ought to decide who will be in charge. But there are also some people on your side who aren't anxious to recreate the countries they just fought against. They think those countries should have a different shape and size. In some cases, they think their country should get larger at the expense of the losers. So there is a lot of score settling going on and for understandable reasons. There are a series of treaties held, one after another, to settle the fate of these different empires: a treaty to settle the fate of Germany, a treaty to settle the fate of the former Austro-Hungarian Empire, and so on. You can view these treaties as failures and many historians did. But charitably you'd say, look at the problems they're facing. In a way, you're trying to throw these things together right after the war is over. You haven't had a lot of time to think through what you're going to do because the war ended so suddenly. The treaties themselves, in a way, are stopgap measures to try to organize things a little bit as you work out, through the 1920s, a more stable international system. One of the concerns to take into account is: How much do you want to break up Germany? Do you still need a viable German state to maintain a balance of power in Europe? The basic approach they adopt from the German case you can see from this map. Let's zoom in a little bit. The state of Poland will be recreated. You see it here, partly at the expense of the old Russian Empire and partly at the expense of the German Empire. This area in here is all taken from what had been in the German Empire, what had been part of Prussia, so that Poland will have an outlet to the sea. With this German city, Danzig, administered by an international organization, the new League of Nations. Like this little territory here, these new states are calling themselves into existence out of the ruins of the old Russian Empire, too. Germany also gives up the Alsace and Lorraine provinces that it had taken from France in the Franco-Prussian War in 1871. The French also institute a military occupation of much of western Germany to make sure that Germany's industrial region cannot be used to rebuild the German army, which is placed under strict limits. The Austro-Hungarian Empire is also being divided up into a new set of component states. You might notice that Romania, which had come in on the Allied side, is particularly enlarged by the outcome of the peace settlements. So one concern you have if you're at the peace makers table is to maintain some sort of balance of power for international order. But you might also want to respect national self-determination. How far do you carry a national principle? Do you really believe that every state needs to be ethnically pure? For instance, if you studied a map of the nationalities of the Austro-Hungarian Empire, divided up by ethnicity as this map does, and said, gee, how am I going to draw the nation state borders based on this? It would be a pretty complicated problem. So, for instance, the new state of Romania that they will create over here is going to include a very large Hungarian minority right here. Serbia is going to grow enormously as a result of the peace settlement. It'll encompass Bosnia and more, including a lot of people who aren't Serbian. This is why it will be renamed Yugoslavia, the Kingdom of Yugoslavia: in a way, the Kingdom of the South Slavs. And what about the imperial principal? Are all the empires going to go away? No, only the losing empires. The British and French Empires actually expand their domains in Africa and Southwest Asia. Their initial goals are ambitious. Here's the map they drew up in the initial treaty to settle the end of the Ottoman Empire. The treaty signed at Sevres in 1920. As you can see, the whole area was going to be partitioned. Armenia and Greece would get back into Asia Minor. British sphere of influence. The French, which are going to rule this part of the Middle East under a League of Nations authority, will have their sphere of influence expand here in support of a new Kurdish nation state. An Italian zone here. And the Dardanelles Straits, that'll be under international administration, at least that was the original plan of the victorious powers. As you can see, in addition to solving problems that juggled the balance of power and national or ethnic principals, if you think that's a good idea, the victorious powers did have a good degree of sympathy for the desire to create new international structures, this is a dearly held principal of liberals in both Europe and the United States. Indeed, some of the most fervent advocates and originators of the idea of a League of Nations were not Americans; they were people within the British Empire, people like the South African, Jan Smuts. And so when the American Senate decides not to ratify the Versailles Treaty, and refuses to let America become a full member of the League of Nations, the League of Nations gets stood up anyway, and the British and French are leading partners in organizing it. One of their interests in the League of Nations, in addition to creating an international organization to talk through disputes, to adjudicate disputes diplomatically, is also a very much liberal recognition that all these peoples were entitled to self-determination; they just aren't ready to fully exercise it yet. So they need a period of imperial tutelage in which the League of Nations will say, for instance, to the French: You France, you look after Syria until the Syrians are ready to run their country themselves. And the British, for example, say: Well that's a great idea. We'll run several of these mandates and we'll even grant the Egyptians their independence - of course, with a significant force of British troops to help them maintain order and to protect the Suez Canal. The future of China and East Asia was actually settled in a remarkable piece of diplomacy negotiated in Washington DC in 1921 and early 1922. It involved three treaties. One, about the political relationships of the great powers, that would take the place just of the British-Japanese Treaty of 1902. Another, a landmark Arms Control Treaty that would regulate the size of the naval forces of the Great Powers in ratio with each other. For instance, with the American and the British both being at a ratio of five and five to three for the Japanese (5:5:3), which from the Japanese perspective in 1921 didn't seem like such a bad ratio. And also a treaty about the future of China in which all the interested powers, there were nine of them, all signed an accord in which they promised to respect the territorial integrity of China - that goal that John Hay had proclaimed, somewhat ineffectually, in 1900 is now one that the international system agrees to, somewhat grudgingly in the case of the Japanese. But it's important. So let's zoom in and take a harder look at Northeast China. The Japanese are holding Korea as a colony, had since 1910. The Japanese have firm control here on the Liaodong Peninsula; they'd moved into the German possessions here and were controlling the Shandong Peninsula, which effectively controlled all the outlets for this whole area of northern China to the sea. As a result of the Nine-Power Treaty in Washington, the Japanese had to effectively withdraw their major military presence from the mainland of China. The Japanese retained a sphere of influence in Manchuria, a disorderly place under the control of a warlord. But fundamentally, the treaty had gone a long way towards holding status of China as a place whose territorial integrity needed to be respected until China could organize itself in a more stable way. These three treaties, which together made up what historians have called the Washington System for East Asia, were the product of a nice bit of statecraft by this man: the American Secretary of State under the new Republican administration of Warren Harding, Charles Evans Hughes. This is the same Charles Evans Hughes who had run for president unsuccessfully against Woodrow Wilson in 1916. Later on, he would become the Chief Justice of the United States Supreme Court, too. An interesting person not very well remembered nowadays. You've got the League of Nations setting up some lasting structure for international cooperation and a regime for converting imperialism into a new, more liberal format. You've got a Washington system that's trying to hold out hopes for the territorial integrity of China. In Eastern Europe and the Middle East, though, there's a lot of disorder surrounding the creation of these new countries. If we zoom in on this map, in the years 1919 to 1921, there's a war between the new Polish state and the newly created Soviet Union. There's a communist revolution that's taken over in Hungary and then a counter-revolution to destroy it. There are revolutions in Germany. There's other disorder all over Eastern Europe. In addition to those problems in Europe in the early 1920s, the leadership of David Lloyd George really was tested in a confrontation with Turkey. Remember, earlier I showed you a map of how the Allies at the Treaty of Sevres in 1920 were going to carve up this region: Anatolia. What happens out of this wreckage of the Ottoman Empire is the creation of a vigorous Turkish nation state. Its leader, a man named Mustafa Kemal, known better as Atatürk, is determined to unify his new country, drive out the foreigners, and indeed create more of an ethnically pure Turkish nation state. That means continued fighting against the Armenians. During World War I, the Ottoman Empire had done a lot to purge the disloyal Armenians, even carrying out what amounted to a genocide of the Armenian people. In this part of Turkey, it meant a war between Turkey and the Greeks, which included the ethnic cleansing of a lot of the Greek populations in this part of Anatolia. Here it meant a confrontation with the British over their plans to have an international control of the Dardanelles Straits. The Turks push hard, the British and Prime Minister David Lloyd George eventually have to back down. A new treaty is negotiated. This time with Turkey, in 1923, and this becomes the borders of the new Republic of Turkey. This model that Atatürk creates on how to fight back against the imperialists to create a modern nation state that's an anti-imperialist nation state with its own ethnic cleansing becomes a really powerful model for a lot of other anti-imperialists in the 1920s and 1930s. Meanwhile, as you can see, the British Empire is administering Iraq; they have a lot of troubles there in the 1920s as part of their League of Nations mandate. The French in Lebanon and Syria. The British here in Trans-Jordan and Palestine. Egypt has nominal independence with a powerful British military and political position oriented around the canal. By the early 1920s, the disorder subsides along the lines you can see here in this map. So let's take stock for a moment. At the beginning of this presentation, we talked about the collapse of five empires. So far we've talked about how hard the choices were and how to fill the void created by the collapse of these empires in four of the cases. The one we haven't talked so much about is: What happened to the Romanov Dynasty and the Russian Empire? That requires us to get into the Russian Revolution and the rise of Soviet Communism. That's a pretty big story. We'll take that up next time. See you then. [BLANK_AUDIO]


2.03 (V) The End of Empires? 2.03 (V) ¿El fin de los imperios? 2.03 (V) La fin des empires ? 2.03 (V) 帝国の終焉？ 2.03 (V) O fim dos impérios? 2.03 (V) Конец империй? 2.03 (V) 帝国的终结？ 2.03 (V) 帝國的終結？

Hi. Welcome back. Make yourself comfortable. Last time, we talked about the end of World War I. This time let's talk about what happened next. I've titled this presentation: The End of Empires? Zatytułowałem tę prezentację: Koniec imperiów? A number of them come to an end, but not all of them. Część z nich się kończy, ale nie wszystkie. That's why the question mark. Dlatego znak zapytania. Woodrow Wilson had talked about a peace without victory, one that didn't just reinstate the older balance of power system with new folks on top. Woodrow Wilson mówił o pokoju bez zwycięstwa, takim, który nie tylko przywraca dawną równowagę systemu władzy z nowymi ludźmi na szczycie. He had a different vision. Miał inną wizję. It was an enormously popular vision for a world exhausted by war, hoping for different kinds of ideals. Była to niezwykle popularna wizja świata wyczerpanego wojną, w nadziei na różnego rodzaju ideały. And Wilson sincerely believed in it. A Wilson szczerze w to wierzył. І Вілсон щиро в це вірив. But on the other hand, if you were in one of the defeated nations like France, where the Germans had done so much damage to your territory, the notion that you're going to end this war and not get something out of it might not be a very persuasive idea. Ale z drugiej strony, gdybyś był w jednym z pokonanych krajów, takim jak Francja, gdzie Niemcy tak bardzo zniszczyli twoje terytorium, myśl, że zamierzasz zakończyć tę wojnę i nic z niej nie wyciągnąć, może nie być bardzo przekonującym pomysłem. Але з іншого боку, якби ви перебували в одній із переможених країн, як-от Франція, де німці завдали стільки шкоди вашій території, уявлення про те, що ви закінчите цю війну і нічого з неї не отримаєте, може не бути бути дуже переконливою ідеєю. And then you look at the problem with the peacemakers. A potem patrzysz na problem z rozjemcami. А потім подивіться на проблему з миротворцями. And even if the peacemakers weren't vengeful, the problems they face are just enormous. I nawet jeśli rozjemcy nie byli mściwi, problemy, z jakimi się borykają, są po prostu ogromne. Five empires come to an end between 1910 and 1920. Pięć imperiów kończy się w latach 1910-1920. Just think about it for a second. Pomyśl o tym przez chwilę. The Qing Empire that for centuries had ruled China. Imperium Qing, które przez wieki rządziło Chinami. Імперія Цин, яка століттями правила Китаєм. That disintegrated in 1911 and 1912. Rozpadł się w 1911 i 1912 roku. Remember that warlord that we talked About, Yuan Shikai? Pamiętasz tego wodza, o którym rozmawialiśmy, Yuan Shikai? Пам’ятаєте того полководця, про якого ми говорили, Юань Шикай? He had become a military dictator, declared himself an emperor, then died. Został dyktatorem wojskowym, ogłosił się cesarzem, a następnie zmarł. China's turning into a place of anarchy and warlords, but the Qing Empire, it's gone. Chiny zamieniają się w miejsce anarchii i watażków, ale Imperium Qing zniknęło. What about in Europe? A co w Europie? The German Empire ruled by the Hohenzollern Dynasty that had ruled Prussia for centuries, gone. Cesarstwo Niemieckie rządzone przez dynastię Hohenzollernów, która rządziła Prusami przez wieki, przeminęło. The Kaiser goes into exile in Holland. Kaiser udaje się na wygnanie do Holandii. What about the Hapsburg Dynasty that had ruled so much of Central Europe for centuries? Gone. What about the Ottoman Empire that had ruled so much of Southwest Asia and even parts of Europe for centuries? Gone. Its last sultan abdicates at the end of the war. Ostatni sułtan abdykuje pod koniec wojny. And what the Romanov Dynasty that has ruled the Russian Empire for centuries? Gone. In the summer of 1918, beset by civil war, the Communists will murder the tsar, his wife, and his whole family. Latem 1918, nękani wojną domową, komuniści wymordują cara, jego żonę i całą rodzinę. So, think about this for a moment from the perspective of the peacemakers. Pomyśl o tym przez chwilę z perspektywy rozjemców. Again this way we look at these problems of why choices: situation, problem, solution. Ponownie w ten sposób patrzymy na te problemy, dlaczego wybory: sytuacja, problem, rozwiązanie. So you're facing this problem: five empires are disintegrating. Masz więc do czynienia z problemem: pięć imperiów rozpada się. What takes their place? Co zajmuje ich miejsce? Who's going to be in charge? Kto będzie dowodził? Think about that as problem. You can't just kind of point to some other king necessarily and say you, you, your, your family you're going to be in charge. Nie możesz po prostu wskazać jakiegoś innego króla i powiedzieć, że ty, twoja rodzina, że będziesz rządzić. No, in general, the tendency is to create republics. Nie, generalnie istnieje tendencja do tworzenia republik. Well, that means you need to create institutions for figuring out who rules in the republics. Cóż, oznacza to, że musisz stworzyć instytucje, które będą ustalać, kto rządzi w republikach. Democracies built overnight. Demokracje zbudowane z dnia na dzień. Демократії, побудовані за ніч. What do you do? Co robisz? And then if the people are going to be ruled, ruled by what principal? A jeśli ludzie mają być rządzeni, rządzeni przez jakiego pryncypała? І тоді, якщо народом керуватимуть, яким принципом керуватиме? You can say, well, the people ought to decide who will be in charge. But there are also some people on your side who aren't anxious to recreate the countries they just fought against. Ale są też ludzie po twojej stronie, którzy nie chcą odtworzyć krajów, z którymi właśnie walczyli. Але на вашому боці також є люди, які не хочуть відтворювати країни, проти яких вони щойно воювали. They think those countries should have a different shape and size. In some cases, they think their country should get larger at the expense of the losers. W niektórych przypadkach uważają, że ich kraj powinien się powiększyć kosztem przegranych. So there is a lot of score settling going on and for understandable reasons. Tak więc dzieje się wiele wyrównania rachunków i to ze zrozumiałych powodów. There are a series of treaties held, one after another, to settle the fate of these different empires: a treaty to settle the fate of Germany, a treaty to settle the fate of the former Austro-Hungarian Empire, and so on. Istnieje szereg traktatów zawartych jeden po drugim, aby rozstrzygnąć losy tych różnych imperiów: traktat rozstrzygający losy Niemiec, traktat rozstrzygający los byłego Cesarstwa Austro-Węgierskiego i tak dalej. Існує серія договорів, укладених один за одним, щоб вирішити долю цих різних імперій: договір про вирішення долі Німеччини, договір про вирішення долі колишньої Австро-Угорської імперії тощо. You can view these treaties as failures and many historians did. Możesz uznać te traktaty za porażki i wielu historyków to zrobiło. Ви можете розглядати ці договори як провал, і багато істориків так і зробили. But charitably you'd say, look at the problems they're facing. Ale miłosiernie powiedziałbyś, spójrz na problemy, z którymi się borykają. Але як милосердно ви б сказали, подивіться на проблеми, з якими вони стикаються. In a way, you're trying to throw these things together right after the war is over. W pewnym sensie próbujesz poskładać te rzeczy do kupy zaraz po zakończeniu wojny. You haven't had a lot of time to think through what you're going to do because the war ended so suddenly. Nie miałeś dużo czasu na przemyślenie tego, co zamierzasz zrobić, ponieważ wojna skończyła się tak nagle. The treaties themselves, in a way, are stopgap measures to try to organize things a little bit as you work out, through the 1920s, a more stable international system. Same traktaty są w pewnym sensie tymczasowymi środkami, które mają na celu uporządkowanie spraw w miarę wypracowywania w latach dwudziestych bardziej stabilnego systemu międzynarodowego. One of the concerns to take into account is: How much do you want to break up Germany? Jedną z obaw, którą należy wziąć pod uwagę, jest: jak bardzo chcesz rozbić Niemcy? Do you still need a viable German state to maintain a balance of power in Europe? Czy nadal potrzebujesz zdolnego do życia państwa niemieckiego, aby utrzymać równowagę sił w Europie? The basic approach they adopt from the German case you can see from this map. Podstawowe podejście, jakie przyjmują z przypadku niemieckiego, można zobaczyć na tej mapie. Let's zoom in a little bit. Powiększmy trochę. The state of Poland will be recreated. Państwo polskie zostanie odtworzone. You see it here, partly at the expense of the old Russian Empire and partly at the expense of the German Empire. Widzicie to tutaj, częściowo kosztem starego Cesarstwa Rosyjskiego, a częściowo kosztem Cesarstwa Niemieckiego. This area in here is all taken from what had been in the German Empire, what had been part of Prussia, so that Poland will have an outlet to the sea. Ten obszar tutaj jest w całości zaczerpnięty z tego, co było w Cesarstwie Niemieckim, co było częścią Prus, aby Polska miała ujście do morza. With this German city, Danzig, administered by an international organization, the new League of Nations. Z tym niemieckim miastem Gdańsk, administrowanym przez międzynarodową organizację, nową Ligę Narodów. Like this little territory here, these new states are calling themselves into existence out of the ruins of the old Russian Empire, too. Podobnie jak to małe terytorium tutaj, tak i te nowe państwa rodzą się z ruin starego Imperium Rosyjskiego. Germany also gives up the Alsace and Lorraine provinces that it had taken from France in the Franco-Prussian War in 1871. Niemcy rezygnują również z prowincji Alzacji i Lotaryngii, które odebrały Francji w wojnie francusko-pruskiej w 1871 roku. The French also institute a military occupation of much of western Germany to make sure that Germany's industrial region cannot be used to rebuild the German army, which is placed under strict limits. Francuzi wprowadzili także okupację wojskową większości zachodnich Niemiec, aby mieć pewność, że niemiecki region przemysłowy nie może zostać wykorzystany do odbudowy niemieckiej armii, która jest pod ścisłymi ograniczeniami. The Austro-Hungarian Empire is also being divided up into a new set of component states. Cesarstwo Austro-Węgier dzieli się również na nowy zestaw państw składowych. You might notice that Romania, which had come in on the Allied side, is particularly enlarged by the outcome of the peace settlements. Można zauważyć, że Rumunia, która przeszła po stronie aliantów, jest szczególnie powiększona w wyniku rozstrzygnięć pokojowych. So one concern you have if you're at the peace makers table is to maintain some sort of balance of power for international order. Więc jedną z trosk, którą masz, jeśli siedzisz przy stole rozjemców, jest utrzymanie pewnego rodzaju równowagi sił dla porządku międzynarodowego. But you might also want to respect national self-determination. Ale możesz też chcieć szanować narodowe samostanowienie. Але ви також можете поважати національне самовизначення. How far do you carry a national principle? Jak daleko sięga Pan zasada krajowa? Do you really believe that every state needs to be ethnically pure? Czy naprawdę wierzysz, że każde państwo musi być czyste etnicznie? For instance, if you studied a map of the nationalities of the Austro-Hungarian Empire, divided up by ethnicity as this map does, and said, gee, how am I going to draw the nation state borders based on this? Na przykład, gdybyście przestudiowali mapę narodowości Cesarstwa Austro-Węgierskiego, podzieloną według pochodzenia etnicznego, tak jak ta mapa, i powiedzielibyście o rany, jak mam na tej podstawie narysować granice państw? It would be a pretty complicated problem. Byłby to dość skomplikowany problem. So, for instance, the new state of Romania that they will create over here is going to include a very large Hungarian minority right here. Na przykład nowe państwo rumuńskie, które tutaj stworzą, będzie obejmowało bardzo liczną mniejszość węgierską właśnie tutaj. Serbia is going to grow enormously as a result of the peace settlement. Serbia ogromnie się rozwinie w wyniku porozumienia pokojowego. It'll encompass Bosnia and more, including a lot of people who aren't Serbian. Obejmie Bośnię i nie tylko, w tym wiele osób, które nie są Serbami. This is why it will be renamed Yugoslavia, the Kingdom of Yugoslavia: in a way, the Kingdom of the South Slavs. Dlatego zostanie przemianowana na Jugosławię, Królestwo Jugosławii: w pewnym sensie Królestwo Słowian Południowych. And what about the imperial principal? A co z cesarskim zwierzchnikiem? Are all the empires going to go away? Czy wszystkie imperia znikną? No, only the losing empires. Nie, tylko przegrywające imperia. The British and French Empires actually expand their domains in Africa and Southwest Asia. Imperium brytyjskie i francuskie faktycznie rozszerzają swoje domeny w Afryce i Azji Południowo-Zachodniej. Their initial goals are ambitious. Ich początkowe cele są ambitne. Here's the map they drew up in the initial treaty to settle the end of the Ottoman Empire. Oto mapa, którą sporządzili w pierwotnym traktacie mającym rozstrzygnąć koniec Imperium Osmańskiego. The treaty signed at Sevres in 1920. Traktat podpisany w Sevres w 1920 roku. As you can see, the whole area was going to be partitioned. Jak widać, cały teren miał zostać podzielony. Armenia and Greece would get back into Asia Minor. Armenia i Grecja miały wrócić do Azji Mniejszej. British sphere of influence. Brytyjska strefa wpływów. The French, which are going to rule this part of the Middle East under a League of Nations authority, will have their sphere of influence expand here in support of a new Kurdish nation state. Francuzi, którzy będą rządzić tą częścią Bliskiego Wschodu pod władzą Ligi Narodów, rozszerzą tu swoją strefę wpływów na poparcie nowego kurdyjskiego państwa narodowego. An Italian zone here. Strefa włoska tutaj. And the Dardanelles Straits, that'll be under international administration, at least that was the original plan of the victorious powers. A Cieśniny Dardanele, które będą pod administracją międzynarodową, przynajmniej taki był pierwotny plan zwycięskich mocarstw. As you can see, in addition to solving problems that juggled the balance of power and national or ethnic principals, if you think that's a good idea, the victorious powers did have a good degree of sympathy for the desire to create new international structures, this is a dearly held principal of liberals in both Europe and the United States. Jak widać, oprócz rozwiązywania problemów, które żonglowały równowagą sił i narodowymi lub etnicznymi zleceniodawcami, jeśli uważasz, że to dobry pomysł, zwycięskie mocarstwa wykazywały dobrą sympatię dla chęci tworzenia nowych struktur międzynarodowych, to jest cenionym zwierzchnikiem liberałów zarówno w Europie, jak iw Stanach Zjednoczonych. Як бачите, окрім вирішення проблем, які жонглювали балансом сил і національними чи етнічними принципами, якщо ви вважаєте, що це гарна ідея, держави-переможниці справді мали значну ступінь симпатії до бажання створити нові міжнародні структури, це є високопоставленим лідером лібералів як у Європі, так і в Сполучених Штатах. Indeed, some of the most fervent advocates and originators of the idea of a League of Nations were not Americans; they were people within the British Empire, people like the South African, Jan Smuts. Rzeczywiście, niektórzy z najbardziej zagorzałych zwolenników i twórców idei Ligi Narodów nie byli Amerykanami; byli to ludzie z Imperium Brytyjskiego, ludzie tacy jak RPA Jan Smuts. And so when the American Senate decides not to ratify the Versailles Treaty, and refuses to let America become a full member of the League of Nations, the League of Nations gets stood up anyway, and the British and French are leading partners in organizing it. I tak, kiedy amerykański senat postanawia nie ratyfikować traktatu wersalskiego i nie pozwala Ameryce stać się pełnoprawnym członkiem Ligi Narodów, Liga Narodów i tak powstaje, a Brytyjczycy i Francuzi są wiodącymi partnerami w jej organizowaniu. І тому, коли американський сенат вирішує не ратифікувати Версальський договір і відмовляється дозволити Америці стати повноправним членом Ліги Націй, Ліга Націй все одно встає, а британці та французи є провідними партнерами в організації. One of their interests in the League of Nations, in addition to creating an international organization to talk through disputes, to adjudicate disputes diplomatically, is also a very much liberal recognition that all these peoples were entitled to self-determination; they just aren't ready to fully exercise it yet. Jednym z ich interesów w Lidze Narodów, oprócz stworzenia międzynarodowej organizacji do rozstrzygania sporów, dyplomatycznego rozstrzygania sporów, jest również bardzo liberalne uznanie, że wszystkie te narody miały prawo do samostanowienia; po prostu nie są jeszcze gotowi, aby w pełni go wykorzystać. Одним із їхніх інтересів у Лізі Націй, окрім створення міжнародної організації для вирішення спорів, дипломатичним шляхом, є також дуже ліберальне визнання того, що всі ці народи мали право на самовизначення; вони просто ще не готові до повної його реалізації. So they need a period of imperial tutelage in which the League of Nations will say, for instance, to the French: You France, you look after Syria until the Syrians are ready to run their country themselves. Potrzebują więc okresu cesarskiej kurateli, w którym Liga Narodów powie na przykład do Francuzów: Ty, Francjo, opiekuj się Syrią, dopóki Syryjczycy nie będą gotowi sami rządzić swoim krajem. And the British, for example, say: Well that's a great idea. A Brytyjczycy na przykład mówią: Cóż, to świetny pomysł. We'll run several of these mandates and we'll even grant the Egyptians their independence - of course, with a significant force of British troops to help them maintain order and to protect the Suez Canal. Będziemy sprawować kilka z tych mandatów, a nawet przyznamy Egipcjanom niezależność - oczywiście ze znaczną siłą wojsk brytyjskich, które pomogą im utrzymać porządek i chronić Kanał Sueski. The future of China and East Asia was actually settled in a remarkable piece of diplomacy negotiated in Washington DC in 1921 and early 1922. Przyszłość Chin i Azji Wschodniej została faktycznie ustalona w niezwykłej dyplomacji wynegocjowanej w Waszyngtonie w 1921 i na początku 1922 roku. It involved three treaties. Obejmował trzy traktaty. One, about the political relationships of the great powers, that would take the place just of the British-Japanese Treaty of 1902. Jeden o stosunkach politycznych wielkich mocarstw, które miałyby zająć miejsce właśnie traktatu brytyjsko-japońskiego z 1902 roku. Another, a landmark Arms Control Treaty that would regulate the size of the naval forces of the Great Powers in ratio with each other. Kolejny, przełomowy Traktat o Kontroli Zbrojeń, który regulowałby wielkość sił morskich wielkich mocarstw w stosunku do siebie. For instance, with the American and the British both being at a ratio of five and five to three for the Japanese (5:5:3), which from the Japanese perspective in 1921 didn't seem like such a bad ratio. Na przykład, gdy Amerykanie i Brytyjczycy mają stosunek pięciu i pięciu do trzech dla Japończyków (5:5:3), co z japońskiej perspektywy w 1921 roku nie wydawało się tak złym stosunkiem. And also a treaty about the future of China in which all the interested powers, there were nine of them, all signed an accord in which they promised to respect the territorial integrity of China - that goal that John Hay had proclaimed, somewhat ineffectually, in 1900 is now one that the international system agrees to, somewhat grudgingly in the case of the Japanese. A także traktat o przyszłości Chin, w którym wszystkie zainteresowane mocarstwa, było ich dziewięć, podpisały porozumienie, w którym obiecały szanować integralność terytorialną Chin – ten cel, który John Hay ogłosił, nieco nieskutecznie, w Rok 1900 jest teraz takim, na który zgadza się system międzynarodowy, nieco niechętnie w przypadku Japończyków. А також договір про майбутнє Китаю, в якому всі зацікавлені держави, а їх було дев’ять, усі підписали угоду, в якій вони пообіцяли поважати територіальну цілісність Китаю – ту мету, яку Джон Хей проголосив, дещо неефективно, у Зараз міжнародна система погоджується з 1900 роком, дещо неохоче у випадку з Японією. But it's important. Ale to ważne. So let's zoom in and take a harder look at Northeast China. Przyjrzyjmy się więc bliżej i przyjrzyjmy się bliżej północno-wschodnim Chinom. The Japanese are holding Korea as a colony, had since 1910. Japończycy trzymają Koreę jako kolonię, którą posiadali od 1910 roku. The Japanese have firm control here on the Liaodong Peninsula; they'd moved into the German possessions here and were controlling the Shandong Peninsula, which effectively controlled all the outlets for this whole area of northern China to the sea. Japończycy mają tu, na półwyspie Liaodong, ścisłą kontrolę; przenieśli się do niemieckich posiadłości tutaj i kontrolowali Półwysep Shandong, który skutecznie kontrolował wszystkie wyjścia do morza z całego obszaru północnych Chin. As a result of the Nine-Power Treaty in Washington, the Japanese had to effectively withdraw their major military presence from the mainland of China. W wyniku traktatu dziewięciu mocarstw w Waszyngtonie Japończycy musieli skutecznie wycofać swoją główną obecność wojskową z Chin kontynentalnych. У результаті Договору дев’яти держав у Вашингтоні японці змушені були фактично вивести свою основну військову присутність з материкової частини Китаю. The Japanese retained a sphere of influence in Manchuria, a disorderly place under the control of a warlord. Japończycy zachowali strefę wpływów w Mandżurii, nieuporządkowanym miejscu pod kontrolą wodza. But fundamentally, the treaty had gone a long way towards holding status of China as a place whose territorial integrity needed to be respected until China could organize itself in a more stable way. Zasadniczo jednak traktat przeszedł długą drogę w kierunku utrzymania statusu Chin jako miejsca, którego integralność terytorialną trzeba było szanować, dopóki Chiny nie zdołają zorganizować się w bardziej stabilny sposób. These three treaties, which together made up what historians have called the Washington System for East Asia, were the product of a nice bit of statecraft by this man: the American Secretary of State under the new Republican administration of Warren Harding, Charles Evans Hughes. Te trzy traktaty, które razem złożyły się na to, co historycy nazwali systemem waszyngtońskim dla Azji Wschodniej, były produktem ładnej sztuki państwowej tego człowieka: amerykańskiego sekretarza stanu pod nową republikańską administracją Warrena Hardinga, Charlesa Evansa Hughesa. This is the same Charles Evans Hughes who had run for president unsuccessfully against Woodrow Wilson in 1916. To ten sam Charles Evans Hughes, który bez powodzenia kandydował na prezydenta przeciwko Woodrowowi Wilsonowi w 1916 roku. Later on, he would become the Chief Justice of the United States Supreme Court, too. Później został także Prezesem Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych. An interesting person not very well remembered nowadays. Ciekawa osoba, mało dziś pamiętana. You've got the League of Nations setting up some lasting structure for international cooperation and a regime for converting imperialism into a new, more liberal format. Mamy Ligę Narodów ustanawiającą jakąś trwałą strukturę współpracy międzynarodowej i reżim dla przekształcenia imperializmu w nowy, bardziej liberalny format. You've got a Washington system that's trying to hold out hopes for the territorial integrity of China. Macie system waszyngtoński, który stara się podtrzymywać nadzieje na terytorialną integralność Chin. In Eastern Europe and the Middle East, though, there's a lot of disorder surrounding the creation of these new countries. Jednak w Europie Wschodniej i na Bliskim Wschodzie istnieje wiele niepokojów związanych z tworzeniem tych nowych krajów. If we zoom in on this map, in the years 1919 to 1921, there's a war between the new Polish state and the newly created Soviet Union. Jeśli przybliżymy tę mapę, to w latach 1919-1921 trwa wojna między nowym państwem polskim a nowo powstałym Związkiem Radzieckim. There's a communist revolution that's taken over in Hungary and then a counter-revolution to destroy it. Na Węgrzech przejęła rewolucja komunistyczna, a potem kontrrewolucja, by ją zniszczyć. There are revolutions in Germany. There's other disorder all over Eastern Europe. W całej Europie Wschodniej panuje inny nieład. In addition to those problems in Europe in the early 1920s, the leadership of David Lloyd George really was tested in a confrontation with Turkey. Oprócz tych problemów w Europie na początku lat dwudziestych, przywództwo Davida Lloyda George'a naprawdę zostało przetestowane w konfrontacji z Turcją. Remember, earlier I showed you a map of how the Allies at the Treaty of Sevres in 1920 were going to carve up this region: Anatolia. Pamiętajcie, wcześniej pokazałem wam mapę tego, jak alianci w traktacie z Sevres w 1920 r. zamierzali pokroić ten region: Anatolię. What happens out of this wreckage of the Ottoman Empire is the creation of a vigorous Turkish nation state. To, co dzieje się z tego wraku Imperium Osmańskiego, to stworzenie prężnie działającego tureckiego państwa narodowego. Its leader, a man named Mustafa Kemal, known better as Atatürk, is determined to unify his new country, drive out the foreigners, and indeed create more of an ethnically pure Turkish nation state. Jej przywódca, człowiek o nazwisku Mustafa Kemal, lepiej znany jako Atatürk, jest zdeterminowany, by zjednoczyć swój nowy kraj, wypędzić obcokrajowców i rzeczywiście stworzyć bardziej czyste etnicznie tureckie państwo narodowe. That means continued fighting against the Armenians. Oznacza to ciągłą walkę z Ormianami. During World War I, the Ottoman Empire had done a lot to purge the disloyal Armenians, even carrying out what amounted to a genocide of the Armenian people. Podczas I wojny światowej Imperium Osmańskie zrobiło wiele, aby oczyścić nielojalnych Ormian, dokonując nawet tego, co stanowiło ludobójstwo narodu ormiańskiego. In this part of Turkey, it meant a war between Turkey and the Greeks, which included the ethnic cleansing of a lot of the Greek populations in this part of Anatolia. W tej części Turcji oznaczało to wojnę między Turcją a Grekami, która obejmowała czystki etniczne wielu greckich populacji w tej części Anatolii. Here it meant a confrontation with the British over their plans to have an international control of the Dardanelles Straits. Tutaj oznaczało to konfrontację z Brytyjczykami w sprawie ich planów międzynarodowej kontroli Cieśniny Dardanelskiej. The Turks push hard, the British and Prime Minister David Lloyd George eventually have to back down. Turcy naciskają mocno, Brytyjczycy i premier David Lloyd George w końcu muszą się wycofać. Турки наполягають, британці та прем’єр-міністр Девід Ллойд Джордж зрештою змушені відступити. A new treaty is negotiated. Negocjowany jest nowy traktat. This time with Turkey, in 1923, and this becomes the borders of the new Republic of Turkey. Tym razem z Turcją, w 1923 roku, a to staje się granicami nowej Republiki Turcji. Цього разу з Туреччиною, у 1923 році, і це стало кордоном нової Турецької Республіки. This model that Atatürk creates on how to fight back against the imperialists to create a modern nation state that's an anti-imperialist nation state with its own ethnic cleansing becomes a really powerful model for a lot of other anti-imperialists in the 1920s and 1930s. Ten model, który Atatürk tworzy, jak walczyć z imperialistami, by stworzyć nowoczesne państwo narodowe, które jest antyimperialistycznym państwem narodowym z własnymi czystkami etnicznymi, staje się naprawdę potężnym modelem dla wielu innych antyimperialistów w latach dwudziestych i trzydziestych. Meanwhile, as you can see, the British Empire is administering Iraq; they have a lot of troubles there in the 1920s as part of their League of Nations mandate. Tymczasem, jak widać, Imperium Brytyjskie administruje Irakiem; mają tam wiele problemów w latach dwudziestych w ramach mandatu Ligi Narodów. The French in Lebanon and Syria. The British here in Trans-Jordan and Palestine. Brytyjczycy tutaj, w Transjordanii i Palestynie. Egypt has nominal independence with a powerful British military and political position oriented around the canal. Egipt ma nominalną niezależność z potężną brytyjską pozycją militarną i polityczną zorientowaną wokół kanału. By the early 1920s, the disorder subsides along the lines you can see here in this map. Na początku lat dwudziestych nieporządek ustępuje zgodnie z liniami, które można zobaczyć na tej mapie. На початку 1920-х років безлад спадає за лініями, які ви можете побачити на цій карті. So let's take stock for a moment. Przyjrzyjmy się więc przez chwilę. Тож давайте на мить підведемо підсумки. At the beginning of this presentation, we talked about the collapse of five empires. So far we've talked about how hard the choices were and how to fill the void created by the collapse of these empires in four of the cases. Do tej pory rozmawialiśmy o tym, jak trudne były wybory i jak wypełnić pustkę powstałą po upadku tych imperiów w czterech przypadkach. The one we haven't talked so much about is: What happened to the Romanov Dynasty and the Russian Empire? Ten, o którym nie rozmawialiśmy tak dużo, to: co się stało z dynastią Romanowów i imperium rosyjskim? That requires us to get into the Russian Revolution and the rise of Soviet Communism. To wymaga od nas wkroczenia w rewolucję rosyjską i powstanie sowieckiego komunizmu. That's a pretty big story. To dość duża historia. We'll take that up next time. Zajmiemy się tym następnym razem. See you then. [BLANK_AUDIO] [BLANK_AUDIO]