×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.


image

Ντοστογιέφσκι, Φ - Αδελφοί Καραμάζοφ, 2. VII. Ο Αριβίστας Ιεροσπουδαστής

2. VII. Ο Αριβίστας Ιεροσπουδαστής

Ο Αλιόσα συνόδευε τον στάρετς στη μικρή του κρεβατοκάμαρα και τον βοήθησε να καθίσει στο κρεβάτι. Ήταν ένα πολύ μικρό δωμάτιο με λίγα απαραίτητα έπιπλα. Το κρεβάτι ήταν στενό, σιδερένιο κι αντί για στρώμα είχε πάνω του μονάχα ένα σαμαροσκούτι. Στη γωνιά, δίπλα στα εικονίσματα, βρισκόταν ένα αναλόγιο κι απάνω του ένα ευαγγέλιο κι ένας σταυρός. Ο στάρετς έκατσε στο κρεβάτι εντελώς αποκαμωμένος. Τα μάτια του λάμπανε κι ανάπνεε δύσκολα. Όταν κάθισε, κοίταξε επίμονα τον Αλιόσα σάμπως κάτι να σκεφτόταν.

— Πήγαινε, καλέ μου, πήγαινε, εμένα μου φτάνει κι ο Πορφύρης, μα εσύ πρέπει να βιαστείς. Σε χρειάζονται κει πέρα, πήγαινε στον πάτερ ηγούμενο να τους υπηρετήσεις στο τραπέζι.

— Επιτρέψτε μου να μείνω δω πέρα, ικέτεψε ο Αλιόσα.

— Εκεί χρειάζεσαι περισσότερο. Δεν υπάρχει εκεί ειρήνη. Θα τους υπηρετήσεις και θα τους φανείς χρήσιμος. Αν εμφανιστούν οι δαίμονες, πες μια προσευχή. Και μάθε, γιόκα μου (του στάρετς του άρεσε να τον λέει έτσι), πως στο μέλλον δεν είναι εδώ η θέση σου. Θυμήσου το αυτό, παλικάρι μου. Μόλις ο Θεός με φωνάξει κοντά του, φύγε απ' το μοναστήρι. Φύγε οριστικά.

Ο Αλιόσα ανατρίχιασε.

— Τι κάνεις έτσι; Τώρα δεν είναι δω πέρα η θέση σου. Σου δίνω την ευλογία μου για τη μεγάλη αποστολή που έχεις να εκπληρώσεις στον κόσμο. Θα 'χεις πολύ δρόμο να κάνεις ακόμα. Θ' αναγκαστείς να παντρευτείς, ναι, θ' αναγκαστείς. Όλα θα πρέπει να τα υποφέρεις, ώσπου να ξαναγυρίσεις εδώ. Και θα 'χεις πολλή δουλειά. Μα δεν αμφιβάλλω για σένα, γι' αυτό και σε στέλνω. Ο Χριστός είναι μαζί σου. Κράτησέ τον μέσα σου κι Αυτός θα σε φυλάξει. Θα γνωρίσεις μεγάλη θλίψη και μέσα σ' αυτή τη θλίψη θα 'σαι ευτυχισμένος. Και μην ξεχνάς ποτέ αυτό: να γυρεύεις την ευτυχία μέσα στη θλίψη. Δούλευε, δούλευε ακούραστα. Θυμήσου από τώρα τα λόγια μου γιατί αν και θα κουβεντιάσω ακόμα μαζί σου, ωστόσο όχι μονάχα οι μέρες μου μα και οι ώρες μου είναι μετρημένες.

Στο πρόσωπο του Αλιόσα φάνηκε πάλι μια ζωηρή ταραχή. Τ' ακρόχειλά του έτρεμαν.

— Τι κάνεις έτσι πάλι; είπε ο στάρετς και χαμογέλασε ήρεμα. Ας ξεπροβοδούν οι κοσμικοί με δάκρυα τους νεκρούς τους· εμείς εδώ πέρα χαιρόμαστε όταν φεύγει ένας Πατέρας. Χαιρόμαστε και προσευχόμαστε γι' αυτόν. Άφησέ με λοιπόν. Πρέπει να προσευχηθώ. Πήγαινε και κοίτα μην αργήσεις. Μην αφήνεις μόνα τ' αδέρφια σου. Πάντα να 'σαι κοντά τους. Κι όχι μονάχα στον ένα μα και στους δυό.

Ο στάρετς σήκωσε το χέρι του να τον ευλογήσει. Ήταν αδύνατο ν' αρνηθεί, αν κι ο Αλιόσα το 'θελε εξαιρετικά να μείνει. Ήθελε να τον ρωτήσει και μάλιστα η ερώτηση κλωθογύριζε στην άκρη της γλώσσας του: Τι σήμαινε εκείνο το γονάτισμα μπροστά στον αδερφό μου Ντιμήτρι;

Όμως δεν τόλμησε να ρωτήσει. Το 'ξερε πως ο στάρετς θα του το εξηγούσε και μόνος του, αν ήταν δυνατό, και δίχως αυτός να τον ρωτήσει. Άρα λοιπόν πως δεν ήθελε να του το πει. Κι όμως τούτη η γονυκλισία έκανε τρομαχτική εντύπωση στον Αλιόσα. Πίστευε τυφλά πως περιέκλεινε κάποια μυστηριώδη σημασία. Μυστηριώδη μα ίσως και φοβερή. Όταν βγήκε απ' τον περίβολο της σκήτης και περπατούσε γρήγορα για να προφτάσει το γεύμα του ηγούμενου (φυσικά για να υπηρετήσει μονάχα) η καρδιά του σφίχτηκε ξαφνικά κι ο Αλιόσα κοντοστάθηκε. Στ' αυτιά του αντήχησαν ξανά τα λόγια του στάρετς που προφήτευε το τόσο γρήγορο τέλος του. Αυτό που προείπε και μάλιστα με τόση βεβαιότητα ο στάρετς, έπρεπε οπωσδήποτε να συντελεστεί. O Αλιόσα το πίστευε ακράδαντα. Μα πώς λοιπόν θα μείνει δίχως εκείνον, πώς θα μπορεί να μην τον βλέπει και να μην τον ακούει; Και πού θα πάει; Τον προστάζει να μην κλαίει και να φύγει απ' το μοναστήρι. Θεέ μου. Ήταν καιρός πια που ο Αλιόσα δεν είχε δοκιμάσει τέτοια αγωνία. Προχώρησε γρήγορα μέσ' απ' το δάσος που χώριζε τη σκήτη απ' το μοναστήρι και μην μπορώντας να υποφέρει τις σκέψεις του —τόσο πολύ τον βασάνιζαν— άρχισε να κοιτάει τα αιωνόβια πεύκα που πλαισίωναν το μονοπάτι. Τούτη την ώρα το δάσος ήταν έρημο, όμως στην πρώτη στροφή του δρομάκου είδε αναπάντεχα τον Ρακίτιν. Αυτός κάποιον περίμενε.

— Μήπως περιμένεις εμένα; ρώτησε ο Αλιόσα όταν τον πλησίασε.

— Εσένα, είπε ο Ρακίτιν και χαμογέλασε κάπως ειρωνικά. Βιάζεσαι να πας στον πάτερ ηγούμενο. Το ξέρω. Έχει τραπέζι. Απ' τον καιρό που φιλοξένησαν τον αρχιεπίσκοπο και τον στρατηγό Παχάτοβ —το θυμάσαι;— τέτοιο τραπέζι δεν ξανάγινε. Εγώ δε θα 'μαι κει, όμως εσύ πήγαινε να σερβίρεις τις σάλτσες. Μονάχα ένα πες μου, Αλεξέι: Τι σημαίνει κείνο το αναπάντεχο; Αυτό ήθελα να σε ρωτήσω.

— Ποιο;

— Μα κείνη η γονυκλισία στον αδερφούλη σου, τον Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς. Και τον είδες πως κουτούλησε το κεφάλι του στο πάτωμα!

— Λες για τον πάτερ Ζωσιμά; — Ναι, για τον πάτερ Ζωσιμά. Κουτούλησε;

— Α, εξεφράσθην ασεβώς! Ε, δεν πα να 'ναι κι ασεβώς.

Λοιπόν, τι σημαίνουν όλ' αυτά;

— Δεν ξέρω, Μίσα, τι σημαίνουν.

— Το 'ξερα πως δε θα στο εξηγήσει. Βέβαια, δεν ήταν τίποτα βαθύτερο —συνηθισμένα καμώματα. Μα το κόλπο έγινε επίτηδες. Τώρα είναι που θ' αρχίσουν τις φλυαρίες όλοι οι θεοσεβούμενοι της πολιτείας και θα το διαδώσουν και σ' όλη την επαρχία: «Τί να σημαίνει τάχα τούτο τ' αναπάντεχο». Κατά τη γνώμη μου ο γέρος είναι στ' αλήθεια διορατικός: Μυρίστηκε έγκλημα. Κάτι σάπιο μυρίζει σπίτι σας.

— Τι έγκλημα;

Ήταν φανερό πως ο Ρακίτιν κάτι ήθελε να πει.

— Στη φαμίλια σας θα γίνει αυτό το έγκλημα. Θα συμβεί ανάμεσα στ' αδερφούλια σου και στον πλούσιο μπαμπάκα σου. Το λοιπόν κι ο πάτερ Ζωσιμάς βάρεσε το κούτελό του στο πάτωμα για κάθε μελλοντικό ενδεχόμενο. Ύστερα, ό,τι και να γίνει θα λένε: «Αχ, μα αυτό ο άγιος στάρετς το προείπε, προφήτεψε». Κι όμως από πού κι ως πού είναι προφητεία το πως κουτούλησε χάμου; Ε, να αυτό, θα πουν, είναι ένα σύμβολο, μια αλληγορία κι ο διάολος ξέρει ακόμα τι. Θα το διαφημίσουν και θα το θυμούνται για πάντα: Βλέπεις, μάτια μου, μάντεψε απ' τα πριν το έγκλημα, κατάλαβε και τον εγκληματία. Οι παλαβοί πάντα έτσι κάνουν: περνώντας απ' το καταγώγιο κάνουν το σταυρό τους και λιθοβολούν την Εκκλησία. Έτσι κι ο στάρετς σου: διώχνει τον αναμάρτητο με μια κλωτσιά και προσκυνάει τα πόδια του φονιά.

— Για ποιο έγκλημα μιλάς; Σε ποιανού φονιά τα πόδια; Τι σου 'ρθε;

Ο Αλιόσα έμεινε σαν κάποιος να τον κάρφωσε στη θέση του. Σταμάτησε κι ο Ρακίτιν.

Ποιανού φονιά; Μπας και δεν το ξέρεις; Κόβω το κεφάλι μου πως και συ το σκέφτηκες αυτό. Και μια και το 'φερε η κουβέντα, είμαι περίεργος να μάθω και τούτο: Άκου, Αλιόσα, εσύ πάντα λες την αλήθεια, αν και ποτέ δεν παίρνεις μια συγκεκριμένη θέση: το σκέφτηκες αυτό ή δεν το σκέφτηκες; Απάντησε.

— Το σκέφτηκα, απάντησε με σιγανή φωνή ο Αλιόσα.

Ακόμα κι ο Ρακίτιν τα 'χασε.

— Τι μου λες; Ώστε λοιπόν και συ το σκέφτηκες; αναφώνησε ο Ρακίτιν.

— Δηλαδή... δηλαδή όχι πως το σκέφτηκα, είπε κομπιάζοντας ο Αλιόσα, μα τώρα να, έτσι που άρχισες να μιλάς τόσο παράξενα γι' αυτό το ζήτημα μου φαίνεται πως το 'χα σκεφτεί.

— Τα βλέπεις; και τι σωστά μάλιστα που το 'πες! Τα βλέπεις; Σήμερα σκέφτηκες για το έγκλημα κοιτάζοντας τον μπαμπάκα σου και τον αδερφούλη σου, τον Μίτιενκα; Θα πει λοιπόν πως δεν είχα άδικο.

— Στάσου, στάσου λοιπόν τον διέκοψε ταραγμένος ο

Αλιόσα, από πού τα συμπεραίνεις όλ' αυτά;... Μα πρώτα-πρώτα τι σ' ενδιαφέρει;

— Αυτές είναι δυό ξέχωρες ερωτήσεις, μα φυσικές· θ' απαντήσω λοιπόν χωριστά στην καθεμιά. Από πού τα συμπεραίνω; Δε θα 'βγαζα κανένα συμπέρασμα, αν δεν καταλάβαινα σήμερα πλέρια τον αδερφό σου, τον Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς, ξαφνικά κι απότομα, όλον, όπως είναι. Από κάποιο σημάδι τον ένιωσα μονομιάς ολάκερον. Κάτι τέτοιοι τιμιότατοι μα φιλήδονοι άνθρωποι έχουν ένα όριο που δεν πρέπει να το ξεπερνούν. Αλλιώς, αλλιώς μπορούν να σφάξουν και τον μπαμπάκα τους ακόμα. Κι ο μπαμπάκας είναι μέθυσος κι ακόλαστος, δεν έβαλε ποτέ μέτρο στις πράξεις του. Δε θα μπορέσει ούτε ο ένας ούτε ο άλλος να συγκρατηθούν και θα πέσουν κι οι δυό τους στο γκρεμό...

— Όχι, Μίσα, όχι. Αν είναι αυτό μονάχα, τότε μου δίνεις κουράγιο. Δε θα φτάσουν ως εκεί τα πράματα.

— Τότε γιατί τρέμεις ολάκερος; Ξέρεις κάτι; Μόλο που 'ναι τίμιος άνθρωπος αυτός ο Μίτιενκα (ανόητος βέβαια μα τίμιος), όμως είναι και φιλήδονος. Αυτός είναι ο σωστός χαρακτηρισμός του κι όλη η ουσία του. Απ' τον πατέρα του κληρονόμησε όλη τούτη τη φιληδονία του. Μονάχα εσύ, Αλιόσα, με κάνεις κι απορώ: πώς γίνεται να 'σαι ακόμα αγνός; Κι όμως είσαι και συ ένας Καραμάζοβ. Στην οικογένειά σας η φιληδονία έχει καταντήσει αρρώστια. Το λοιπόν τούτοι οι τρεις φιλήδονοι παραμονεύουν τώρα ο ένας τον άλλον κι ακονίζουν τα μαχαίρια τους. Έχουν φτάσει και οι τρεις τους στο απροχώρητο και ίσως εσύ να 'σαι ο τέταρτος.

— Κάνεις λάθος γι' αυτή τη γυναίκα. Ο Ντιμήτρι την... περιφρονεί, πρόφερε με κάποια ανατριχίλα ο Αλιόσα.

— Για την Γκρούσενκα λες; Όχι αδερφέ μου, δεν την περιφρονεί. Μια και παράτησε έτσι στα φανερά την αρραβωνιαστικιά του για χάρη της, θα πει πως δεν την περιφρονεί. Αυτό... αυτό, αδερφέ μου, είναι κάτι που εσύ δεν το καταλαβαίνεις ακόμα. Άμα ερωτευθεί ο άνθρωπος καμιάν όμορφη, κανένα κορμί γυναικείο ή και μονάχα ένα μέρος του γυναικείου σώματος (αυτό μπορεί να το καταλάβει μονάχα ένας φιλήδονος), μπορεί να δώσει γι' αυτήν τα παιδιά του, να πουλήσει τη μάνα και τον πατέρα του, τη Ρωσία και την πατρίδα του. Και τίμιος να 'ναι θα κλέψει- και άκακος, θα σφάξει- και πιστός, θα προδώσει. Ο τραγουδιστής των γυναικείων ποδιών, ο Πούσκιν, έγραψε στίχους για τα πόδια. Είναι άλλοι που δεν τα εγκωμίασαν με στίχους, μα δεν μπορούν να κοιτάξουν δυο πόδια χωρίς να τους πιάσει τρέμουλο. Μα δεν είναι μονάχα οι γάμπες... Σ ' αυτή την περίπτωση δεν ωφελεί σε τίποτα η περιφρόνηση, κι αν ακόμα την περιφρονεί την Γκρούσενκα. Την περιφρονεί, κι όμως δεν μπορεί να την παρατήσει.

— Αυτό το καταλαβαίνω, του ξέφυγε ξαφνικά του Αλιόσα.

— Έτσι ε; Πάει να πει λοιπόν πως στ' αλήθεια το καταλαβαίνεις, μια και το 'πες έτσι αμέσως, πρόφερε χαιρέκακα ο Ρακίτιν. Αυτό το 'πες χωρίς να το θέλεις, σου ξέφυγε. Γι' αυτό και η ομολογία σου έχει μεγαλύτερη αξία: θα πει λοιπόν πως σου είναι γνωστό πια αυτό το θέμα, θα πει πως έχεις σκεφτεί πια τη φιληδονία! Εχ παρθένε μου εσύ! Εσύ, Αλιόσα, είσαι σιγανό ποτάμι- είσαι άγιος, το παραδέχομαι, μα ένας διάολος ξέρει τι έχεις πια σκεφτεί, ένας διάολος ξέρει πόσα πράματα σού είναι πια γνωστά! Είσαι παρθένος κι όμως έφτασες πια ως τη βαθύτερη ουσία του ζητήματος —είναι καιρός τώρα που σε παρακολουθώ. Είσαι και συ Καραμάζοβ, είσαι ένας σωστός Καραμάζοβ θα πει λοιπόν πως κάτι έχει να κάνει το γένος και η επιλογή. Από πατέρα φιλήδονος κι από μάνα παλαβός. Γιατί τρέμεις; Επειδή αυτό που λέω είναι αλήθεια; Ξέρεις κάτι; Η Γκρούσενκα με παρακαλούσε και μου 'λεγε: «φέρτονε δω πέρα (εσένα δηλαδή) και 'γω θα του βγάλω το ράσο του». Και πώς με παρακαλούσε: Φέρτονε, φέρτον. Όλο αυτό μου 'λεγε! Σκέφτηκα τότε: Γιατί έχει τόση περιέργεια να σε γνωρίσει; Και, ξέρεις, αυτή δεν είναι καμιά συνηθισμένη γυναίκα!

— Πες της χαιρετίσματα από μέρους μου και πες της ακόμα πως δε θα πάω, είπε ο Αλιόσα μ' ένα βιασμένο χαμόγελο. Τέλειωσε, Μίσα, αυτό που άρχισες να λες· θα σου πω αργότερα τη γνώμη μου.

— Τι θες να τελειώσω, είναι φανερά τα πράματα. Ολ' αυτά, αδερφέ μου, είναι παλιά ιστορία. Αφού και συ έχεις στοιχεία φιληδονίας μέσα σου, τι να πει πια κανείς για τον αδελφό σου τον Ιβάν; Κι αυτός Καραμάζοβ είναι. Εσάς των Καραμάζοβ τούτα είναι όλα κι όλα τα χαρακτηριστικά σας: Φιληδονία, απληστία, παλαβομάρα! Ο αδερφός σου ο Ιβάν, όντας άθεος, δημοσιεύει τώρα θεολογικά άρθρα, έτσι στ' αστεία, από κάποιον άγνωστο ακόμα ανοητότατο υπολογισμό, και παραδέχεται κι ο ίδιος τούτη την προστυχιά. Νά τι είναι ο αδερφός του ο Ιβάν. Μα εκτός απ' αυτό θέλει να πάρει αυτός την αρραβωνιαστικιά του αδερφού σου Μίτια και, κατά πώς φαίνεται, θα πετύχει και τούτον το σκοπό του. Και πώς μάλιστα; Με τη συγκατάθεση του ίδιου του Μίτιενκα, γιατί ο Μίτιενκα του παραχωρεί ο ίδιος την αρραβωνιαστικά του μόνο και μόνο για να την ξεφορτωθεί και να τρέξει το γρηγορότερο στην Γκρούσενκα. Και πρόσεξέ το καλά, όλ ' αυτά τα κάνει με όλη του την ευγένεια και την ανιδιοτέλεια. Αυτοί είναι οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι!

Ένας διάολος μπορεί να σας καταλάβει ύστερ' απ' όλα αυτά: παραδέχεται κι ο ίδιος την προστυχιά του κι όμως εξακολουθεί να κάνει προστυχιές! Πρόσεξε τώρα: ο γεροντάκος, ο πατέρας, μπαίνει στο δρόμο του Μίτιενκα. Γιατί τρελάθηκε κι αυτός ξαφνικά για την Γκρούσενκα, τρέχουν τα σάλια του μονάχα να την κοιτάει. Μόνο και μόνο για δαύτην έκανε τώρα μόλις κείνο το σκάνδαλο στο κελί, μόνο και μόνο γιατί ο Μιούσοβ τόλμησε να την πει ανήθικη κι άτιμη. Την έχει ερωτευθεί ως τα μπούνια. Πρώτα την είχε με μιστό κι αυτή του 'κανε μονάχα κάτι σκοτεινές δουλειές στα καπηλειά του και τώρα ξαφνικά την καλοκοίταξε και του καλάρεσε και της κάνει όλο προτάσεις, όχι τίμιες φυσικά. Το λοιπόν δε γίνεται παρά να τα τσουγκρίσουν για καλά ο μπαμπάκας με το γιόκα του. Κι όσο για την Γκρούσενκα, αυτή δεν πάει ούτε με τον ένα ούτε με τον άλλον, παίζει προς το παρόν μαζί τους, τους κοροϊδεύει και τους δυό, κοιτάει να δει από ποιόν θα 'χει πιότερο όφελος, γιατί, αν και μπορεί ν' αρπάξει πολλά λεφτά απ ' τον πατερούλη, αυτός δεν πρόκειται να την παντρευτεί και πολύ πιθανό να τσιγκουνευτεί στο τέλος και να σφίξει το κορδόνι του πουγκιού του. Και, μια και είν' έτσι, έχει ο Μίτιενκα την αξία του. Δεν έχει λεφτά, είναι όμως ικανός να την παντρευτεί. Ναι, είναι ικανός να την παντρευτεί. Θα παρατήσει την αρραβωνιαστικιά του, την ασύγκριτη αυτή καλλονή, την Κατερίνα Ιβάνοβνα, την πλούσια, τη γαλαζοαίματη, την κόρη του συνταγματάρχη και θα παντρευτεί την Γκρούσενκα που την είχε σπιτώσει άλλοτε ένας γέρος μικρέμπορος, κείνος ο ακόλαστος μουζίκος, ο δήμαρχος Σαμψόνοβ. Όλ' αυτά μπορούν να φέρουν μια σύγκρουση που, μα την αλήθεια, δεν είναι καθόλου παράξενο να φτάσει και στο έγκλημα. Αυτό περιμένει κι ο αδερφός σου ο Ιβάν, τότε είναι που θα τρίβει τα χέρια του. Θ' αποχτήσει και την Κατερίνα Ιβάνοβνα, που λιώνει τώρα από τον καημό για δαύτην, και θα τσεπώσει και τις εξήντα χιλιάδες της προίκας της. Για έναν ασήμαντο κι απένταρο άνθρωπο, όπως είναι αυτός, είναι πολύ ελκυστικό σαν αρχή. Και σημείωσε πως όχι μονάχα δε θα προσβάλει τον Μίτια μ' αυτό, μα θα του κάνει κι εκδούλευση που εκείνος θα τη θυμάται σε όλη του τη ζωή. Γιατί, το ξέρω θετικά, μόλις εδώ και μια βδομάδα ο Μίτιενκα έλεγε φωναχτά στην ταβέρνα όπου γλεντούσε με τσιγγάνες, πως δεν του αξίζει η Κάτιενκα και πως του αδερφού του του Ιβάν του αξίζει και του παραξίζει. Και η Κατερίνα Ιβάνοβνα δε θ' αρνηθεί βέβαια στο τέλος να πάρει έναν τέτοιο καρδιοκαταχτητή σαν τον Ιβάν Φιοντόροβιτς. Από τώρα ταλαντεύεται ανάμεσα στους δυο τους. Και πώς τα κατάφερε αυτός ο αδερφός σας ο Ιβάν και σας έκανε να τον σέβεστε όλοι σας; Όμως αυτός σας κοροϊδεύει τώρα: κάθομαι, λέει, κι ευφραίνομαι σε βάρος σας.

— Πώς μπορείς να τα ξέρεις όλ' αυτά; Πώς μιλάς με τόση πεποίθηση; ρώτησε απότομα ο Αλιόσα και ξαφνικά έσμιξε τα φρύδια του.

— Και συ γιατί με ρωτάς και φοβάσαι από τώρα την απάντησή μου; Θα πει λοιπόν πως παραδέχεσαι ότι λέω αλήθεια.

— Εσύ δεν αγαπάς τον Ιβάν. Ο Ιβάν δεν είναι φιλοχρήματος.

— Έτσι, έ; Και η ομορφιά της Κατερίνας Ιβάνοβνας; Δεν είναι μονάχα τα λεφτά στη μέση, αν και οι εξήντα χιλιάδες ρούβλια είναι πολύ δελεαστικές.

— Ο Ιβάν έχει ανώτερους σκοπούς. Ο Ιβάν δεν πρόκειται να παρασυρθεί ούτε από χιλιάδες ρούβλια. Ο Ιβάν δε γυρεύει ούτε λεφτά ούτε γαλήνη. Ίσως να γυρεύει την οδύνη.

— Τι 'ναι τούτα πάλι; Τι είσαστε τέλος πάντων σεις οι... γαλαζοαίματοι!

— Αχ, Μίσα, η ψυχή του είναι ταραγμένη. Όλο σκέφτεται. Τον τυραννάει μια σκέψη μεγάλη κι άλυτη. Είναι απ' τους ανθρώπους που δεν έχουν ανάγκη από εκατομμύρια, μα που θέλουν να ξεδιαλύνουν τη σκέψη τους.

— Είσαι λογοκλόπος, Αλιόσα. Παράφρασες τα λόγια του στάρετς σου. Ε, ρε αίνιγμα που σας έγινε κι αυτός ο Ιβάν! φώναξε με φανερή κακία ο Ρακίτιν.

Ακόμα και η έκφραση του προσώπου του άλλαξε. Στράβωσαν και τα χείλια του.

— Μα είναι ανόητο το αίνιγμα, δεν υπάρχει τίποτα να λύσεις. Δε χρειάζεται καθόλου να σπάσεις το κεφάλι σου για να καταλάβεις. Το άρθρο του είναι γελοίο κι ασυνάρτητο. Κι άκουσες πριν από λίγο την ανόητη θεωρία του: «Αν δεν υπάρχει αθανασία της ψυχής, δεν υπάρχει και αρετή. Άρα όλα επιτρέπονται!» (Και θυμάσαι πως ο αδερφούλης σου ο Μίτιενκα φώναξε κείνη την ώρα: «Θα το 'χω υπόψη μου!») Πολύ δελεαστική θεωρία για τους ποταπούς... Βρίζω κι αυτό είναι ηλίθιο... όχι για τους ποταπούς, μα τους γυμνασιόπαιδες φανφαρόνους με τ' «αξεδιάλυτα βάθη των σκέψεων». Είναι ένας τιποτένιος καυχησιάρης που όλη κι όλη η ουσία των λόγων του είναι τούτη: «Απ' τη μια μεριά πρέπει να παραδεχτούμε πως έτσι είναι, απ' την άλλη όμως είμαστε υποχρεωμένοι να παραδεχτούμε πως...» Όλη του η θεωρία είναι μια προστυχιά και τίποτα παραπάνω! Η ανθρωπότητα θα βρει μονάχη της τη δύναμη να ζει για το καλό έστω κι αν δεν θα πιστεύει στην αθανασία της ψυχής! Θα βρει τη δύναμη αγαπώντας τη λευτεριά, την ισότητα, την αδελφότητα...

Ο Ρακίτιν μίλαγε με ζέση, σχεδόν δεν μπορούσε να συγκρατηθεί. Μα ξαφνικά σταμάτησε, λες και κάτι θυμήθηκε.

— Αρκετά όμως, χαμογέλασε πιο βιασμένα από πριν. Γιατί γελάς; Μπας και νομίζεις πως είμαι σαχλός;

— Όχι, ούτε καν σκέφτηκα κάτι τέτοιο. Είσαι έξυπνος μα... ας μη μιλάμε γι' αυτό, έτσι από ανοησία μου γέλασα. Καταλαβαίνω την έξαψή σου, Μίσα. Απ' την παραφορά σου μάντεψα πως και συ δεν είσαι εντελώς αδιάφορος για την Κατερίνα Ιβάνοβνα' αυτό, αδερφέ μου, το υποπτευόμουν από καιρό. Γι' αυτό και δεν αγαπάς τον Ιβάν. Τον ζηλεύεις;

— Μπας και ζηλεύω και τα λεφτά της; Έλα λοιπόν, πρόσθεσέ το κι αυτό.

— Όχι, για τα λεφτά δε θα μιλήσω καθόλου, δε θέλω να σε προσβάλω.

— Αφού το λες σε πιστεύω, μα ο διάολος να σας πάρει μ' αυτόν τον αδερφό σου τον Ιβάν! Ποτέ σας δε θα καταλάβετε πως κι αν ακόμα δεν ήταν η Κατερίνα Ιβάνοβνα στη μέση πάλι θα μπορούσε κανείς να μην τον αγαπάει. Και γιατί λοιπόν, που να πάρει ο διάολος και να σηκώσει, θα πρέπει να τον αγαπάω; Αφού αυτός ο ίδιος μου κάνει την τιμή να με βρίζει. Γιατί λοιπόν να μην έχω και 'γω το δικαίωμα να τον βρίζω;

— Ποτέ δεν τον άκουσα να λέει κάτι για σένα, ούτε καλό ούτε κακό. Δε μιλάει καθόλου για σένα.

— Κι όμως εγώ, εδώ και τρεις μέρες, άκουσα πως με περιγελούσε με βρισιές στης Κατερίνας Ιβάνοβνας και δε μ' άφησε σε χλωρό κλαρί. Καταλαβαίνεις λοιπόν πόσο ενδιαφέρεται για την ταπεινή μου προσωπικότητα. Ύστερ' απ' αυτό δεν ξέρω, μα την αλήθεια, ποιος απ' τους δυό μας ζηλεύει τον άλλον! Είχε την καλοσύνη να εκφράσει τη γνώμη πως, αν δε μου γυαλίσει στο μάτι η καριέρα του αρχιμανδρίτη στο πολύ κοντινό μέλλον κι αν δεν αποφασίσω να δεχτώ την κουράν, τότε θα πάω οπωσδήποτε στην Πετρούπολη και θα κολλήσω σε κανένα πολυσέλιδο περιοδικό, το δίχως άλλο στη στήλη της κριτικής, θα γράφω καμιά δεκαριά χρόνια και τελικά το περιοδικό θα γίνει δικό μου. Ύστερα θα συνεχίσω την έκδοσή του με φιλελεύθερες κι αθεϊστικές κατευθύνσεις, με κάποια σοσιαλιστική απόχρωση, ακόμα και με κάποια δόση σοσιαλισμού, μα θα 'μαι πάντοτε ανοιχτομάτης, δηλαδή στην ουσία θα χτυπάω μια στο καρφί και μια στο πέταλο και θα ρίχνω στάχτη στα μάτια των κουτών. Το τέλος της καριέρας μου, κατά τα λεγάμενα του αδερφούλη σου, θα ναι πως η σοσιαλιστική απόχρωση δε θα μ' εμποδίσει να τοποθετώ τις συνδρομές σε τρεχούμενους λογαριασμούς και να εκμεταλλεύομαι τον παρά μου κάτω απ' την καθοδήγηση κανενός Εβραίου. Κι αυτό θα γίνεται μέχρις ότου χτίσω μια πολυκατοικία στην Πετρούπολη με το σκοπό να στεγάσω κει μέσα τα Γραφεία της Σύνταξης και τα υπόλοιπα πατώματα να τα νοικιάσω. Καθόρισε ακόμα και το μέρος του σπιτιού: θα 'ναι κοντά στη Νέα Πέτρινη Γέφυρα του Νέβα που σχεδιάζεται να γίνει στην Πετρούπολη και θα ενώνει την οδό Λιτέιναγια και τη συνοικία Βίρμπορσκαγια...

— Αχ, Μίσα, όλ' αυτά ίσως και να γίνουν έτσι ακριβώς ως την τελευταία λεπτομέρεια! ξεφώνισε ξαφνικά μην μπορώντας να συγκρατηθεί ο Αλιόσα και χαμογέλασε εύθυμα.

— Αρχίσατε και σεις τους σαρκασμούς, Αλεξέι Φιοντόροβιτς.

— Όχι, όχι, να με συγχωρείς, αστειεύομαι. Σκέφτομαι εντελώς άλλα πράματα. Όμως για στάσου: ποιος τάχα θα μπορούσε να σου ανακοινώσει αυτές τις λεπτομέρειες κι από ποιόν θα μπορούσες να τις ακούσεις; Δεν ήσουν φυσικά ο ίδιος στο σπίτι της Κατερίνας Ιβάνοβνας όταν ο Ιβάν μίλαγε για σένα;

— Η Δεν ήμουνα 'γω, μα ήταν ο Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς και τ' άκουσα όλ' αυτά με τ' αυτιά μου απ' αυτόν τον ίδιο, δηλαδή, αν θες να στο πω κι αυτό, δεν τ' άκουσα μα τα κρυφάκουσα, χωρίς να το θέλω φυσικά, γιατί βρισκόμουνα στην κρεβατοκάμαρα της

Γκρούσενκα και δεν μπορούσα να βγω όσο ο Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς βρισκόταν στο διπλανό δωμάτιο.

— Α, ναι, το ξέχασα. Είναι συγγενής σου αυτή...

— Συγγενής; Η Γκρούσενκα συγγενής μου; φώναξε ξαφνικά ο Ρακίτιν και κατακοκκίνισε. Μήπως σου 'στρίψε; Κάτι θα 'παθε το μυαλό σου.

— Μα τι; Μήπως δεν είναι συγγενής σου; Έτσι άκουσα...

— Πού μπορούσες να τ' ακούσεις αυτό; Αλλά, βλέπεις, σεις οι κύριοι Καραμάζοβ μάς κάνετε τους μεγάλους γαλαζοαίματους και λέτε πως τάχα η σκούφια σας κρατάει από παλιό τζάκι τη στιγμή που ο πατέρας σου έκανε το γελωτοποιό στα ξένα γεύματα και για ελεημοσύνη του δίνανε να φάει ένα πιάτο μαζί με τους υπηρέτες στην κουζίνα. Βέβαια ο πατέρας μου δεν ήταν παρά ένας παπάς και τίποτ' άλλο και μπροστά σε σας τους ευγενείς μπορεί να μην αξίζω πεντάρα, όμως αυτό δεν είναι λόγος να με προσβάλλετε τόσο επιπόλαια κι αστόχαστα. Έχω και 'γω την αξιοπρέπειά μου, Αλεξέι Φιοντόροβιτς. Και σας παρακαλώ να το καταλάβετε πως δεν μπορεί να 'μαι συγγενής της Γκρούσενκα, αυτής της κοινής γυναίκας.

Ο Ρακίτιν ήταν πολύ ερεθισμένος.

— Για όνομα του Θεού, συγχώρεσέ με. Ποτέ δεν μπορούσα να υποθέσω... Και ύστερα γιατί τη λες κοινή; Μήπως είναι τέτοια; είπε ο Αλιόσα και ξαφνικά κοκκίνισε. Σου επαναλαμβάνω πως άκουσα ότι είναι συγγενής σου. Πηγαίνεις συχνά στο σπίτι της και μου το 'λεγες κι ο ίδιος πως δεν έχεις ερωτικούς δεσμούς μαζί της... Ποτέ δεν μπορούσα να υποθέσω πως και συ την περιφρονείς τόσο πολύ. Μα στ' αλήθεια λοιπόν το αξίζει;

— Αν την επισκέφτομαι αυτό είναι δίκιά μου δουλειά και σένα δε σου πέφτει λόγος. Όσο για τη συγγένεια, μάλλον ο αδερφούλης σου ή ο μπαμπάκας σου θα στη φορτώσουν εσένα κι όχι εμένα για συγγενή. Μα νά που φτάσαμε κιόλας. Τράβα καλύτερα στην κουζίνα. Α, τί τρέχει, τι είν' αυτό; Μήπως αργήσαμε; Μα δεν μπορούσαν να ξεμπερδέψουν τόσο γρήγορα με το γεύμα, έτσι δεν είναι; Ή, μήπως και δω πέρα τα κάνανε μούσκεμα οι Καραμάζοβ; Αυτό θα 'ναι. Νά κι ο πατερούλης σου κι ο Ιβάν Φιοντόροβιτς στο κατόπι του. Απ' του ηγούμενου ξεπετάχτηκαν. Νά κι ο πάτερ Ισίδωρος που κάτι τους φωνάζει απ' το χαγιάτι και κουνάει τα χέρια του, σίγουρα θα 'ναι φουρκισμένος. Κι ο πατερούλης σας φωνάζει κι αυτός κουνώντας τα χέρια του ασφαλώς θα βρίζει. Μπα; Νά κι ο Μιούσοβ που φεύγει με τ' αμάξι, τον βλέπεις; Νά 'τος. Νά κι ο Μαξίμοβ, ο χτηματίας, που τρέχει. Μα εδώ έγινε σκάνδαλο. Θα πει πως δε γευμάτισαν! Λες τάχα να δείρανε τον ηγούμενο; Ή, μήπως τους δείρανε αυτούς; Μα την αλήθεια, θα τους άξιζε!...

Ο Ρακίτιν δεν ξεφώνισε άδικα. Πραγματικά, είχε γίνει ένα σκάνδαλο, ένα σκάνδαλο ανήκουστο κι αναπάντεχο. Όλα γίνανε κατόπιν «αιφνίδιας εμπνεύσεως.


2. VII. Ο Αριβίστας Ιεροσπουδαστής 2. VII. Der avestitische Seminarist 2. VII. The Avestite Seminarian 2. VII. O seminarista travestido

Ο Αλιόσα συνόδευε τον στάρετς στη μικρή του κρεβατοκάμαρα και τον βοήθησε να καθίσει στο κρεβάτι. Alyosha accompanied the starlet to his small bedroom and helped him sit on the bed. Ήταν ένα πολύ μικρό δωμάτιο με λίγα απαραίτητα έπιπλα. It was a very small room with a few essential pieces of furniture. Το κρεβάτι ήταν στενό, σιδερένιο κι αντί για στρώμα είχε πάνω του μονάχα ένα σαμαροσκούτι. The bed was narrow, iron, and instead of a mattress it had only a mattress with a chamois. Στη γωνιά, δίπλα στα εικονίσματα, βρισκόταν ένα αναλόγιο κι απάνω του ένα ευαγγέλιο κι ένας σταυρός. In the corner, next to the icons, there was a lectern and on top of it a gospel and a cross. Ο στάρετς έκατσε στο κρεβάτι εντελώς αποκαμωμένος. The starlet sat down on the bed completely exhausted. Τα μάτια του λάμπανε κι ανάπνεε δύσκολα. His eyes were shining and he was breathing hard. Όταν κάθισε, κοίταξε επίμονα τον Αλιόσα σάμπως κάτι να σκεφτόταν. When he sat down, he stared at Aliosha as if he was thinking about something.

— Πήγαινε, καλέ μου, πήγαινε, εμένα μου φτάνει κι ο Πορφύρης, μα εσύ πρέπει να βιαστείς. - Go, my dear, go, go, Porphyry is enough for me, but you must hurry. Σε χρειάζονται κει πέρα, πήγαινε στον πάτερ ηγούμενο να τους υπηρετήσεις στο τραπέζι. They need you over there, go to the Father Superior and serve them at the table.

— Επιτρέψτε μου να μείνω δω πέρα, ικέτεψε ο Αλιόσα. - 'Let me stay here,' begged Aliosa.

— Εκεί χρειάζεσαι περισσότερο. - That's where you need more. Δεν υπάρχει εκεί ειρήνη. There is no peace there. Θα τους υπηρετήσεις και θα τους φανείς χρήσιμος. You will serve them and be useful to them. Αν εμφανιστούν οι δαίμονες, πες μια προσευχή. If the demons appear, say a prayer. Και μάθε, γιόκα μου (του στάρετς του άρεσε να τον λέει έτσι), πως στο μέλλον δεν είναι εδώ η θέση σου. And know, my son (the starlet liked to call him that), that in the future your place is not here. Θυμήσου το αυτό, παλικάρι μου. Remember that, lad. Μόλις ο Θεός με φωνάξει κοντά του, φύγε απ' το μοναστήρι. As soon as God calls me to him, leave the monastery. Φύγε οριστικά. Leave for good.

Ο Αλιόσα ανατρίχιασε. Alyosha shuddered.

— Τι κάνεις έτσι; Τώρα δεν είναι δω πέρα η θέση σου. - What are you doing? This is not your place now. Σου δίνω την ευλογία μου για τη μεγάλη αποστολή που έχεις να εκπληρώσεις στον κόσμο. I give you my blessing for the great mission you have to fulfill in the world. Θα 'χεις πολύ δρόμο να κάνεις ακόμα. You've got a long way to go. Θ' αναγκαστείς να παντρευτείς, ναι, θ' αναγκαστείς. You'll be forced to marry, yes, you will. Όλα θα πρέπει να τα υποφέρεις, ώσπου να ξαναγυρίσεις εδώ. You'll have to endure it all until you get back here. Και θα 'χεις πολλή δουλειά. And you'll be busy. Μα δεν αμφιβάλλω για σένα, γι' αυτό και σε στέλνω. But I have no doubt of thee, therefore I send thee. Ο Χριστός είναι μαζί σου. Christ is with you. Κράτησέ τον μέσα σου κι Αυτός θα σε φυλάξει. Keep Him within you and He will keep you. Θα γνωρίσεις μεγάλη θλίψη και μέσα σ' αυτή τη θλίψη θα 'σαι ευτυχισμένος. You will know great sorrow and in that sorrow you will be happy. Και μην ξεχνάς ποτέ αυτό: να γυρεύεις την ευτυχία μέσα στη θλίψη. And never forget this: to seek happiness in sorrow. Δούλευε, δούλευε ακούραστα. He worked, worked tirelessly. Θυμήσου από τώρα τα λόγια μου γιατί αν και θα κουβεντιάσω ακόμα μαζί σου, ωστόσο όχι μονάχα οι μέρες μου μα και οι ώρες μου είναι μετρημένες. Remember my words from now on, for though I will still chat with you, yet not only my days but also my hours are numbered.

Στο πρόσωπο του Αλιόσα φάνηκε πάλι μια ζωηρή ταραχή. On Alyosha's face a lively agitation appeared again. Τ' ακρόχειλά του έτρεμαν. His limbs trembled.

— Τι κάνεις έτσι πάλι; είπε ο στάρετς και χαμογέλασε ήρεμα. - What are you doing like that again? said the starlet and smiled calmly. Ας ξεπροβοδούν οι κοσμικοί με δάκρυα τους νεκρούς τους· εμείς εδώ πέρα χαιρόμαστε όταν φεύγει ένας Πατέρας. Let the secularists see off their dead with tears; we here rejoice when a Father goes. Χαιρόμαστε και προσευχόμαστε γι' αυτόν. We rejoice and pray for him. Άφησέ με λοιπόν. So let go of me. Πρέπει να προσευχηθώ. I have to pray. Πήγαινε και κοίτα μην αργήσεις. Go and see that you're not late. Μην αφήνεις μόνα τ' αδέρφια σου. Don't leave your brothers and sisters alone. Πάντα να 'σαι κοντά τους. Always stay close to them. Κι όχι μονάχα στον ένα μα και στους δυό. And not just one but both.

Ο στάρετς σήκωσε το χέρι του να τον ευλογήσει. The starlet raised his hand to bless him. Ήταν αδύνατο ν' αρνηθεί, αν κι ο Αλιόσα το 'θελε εξαιρετικά να μείνει. It was impossible to refuse, although Aliosha was extremely keen to stay. Ήθελε να τον ρωτήσει και μάλιστα η ερώτηση κλωθογύριζε στην άκρη της γλώσσας του: Τι σήμαινε εκείνο το γονάτισμα μπροστά στον αδερφό μου Ντιμήτρι; He wanted to ask him, and the question was even kicking at the tip of his tongue: What did that kneeling before my brother Dimitri mean?

Όμως δεν τόλμησε να ρωτήσει. But he did not dare to ask. Το 'ξερε πως ο στάρετς θα του το εξηγούσε και μόνος του, αν ήταν δυνατό, και δίχως αυτός να τον ρωτήσει. He knew that the starlet would explain it to him himself, if possible, and without him asking him. Άρα λοιπόν πως δεν ήθελε να του το πει. So then she didn't want to tell him. Κι όμως τούτη η γονυκλισία έκανε τρομαχτική εντύπωση στον Αλιόσα. Yet this kneeling made a frightening impression on Aliosha. Πίστευε τυφλά πως περιέκλεινε κάποια μυστηριώδη σημασία. He blindly believed that it contained some mysterious meaning. Μυστηριώδη μα ίσως και φοβερή. Mysterious but perhaps even terrible. Όταν βγήκε απ' τον περίβολο της σκήτης και περπατούσε γρήγορα για να προφτάσει το γεύμα του ηγούμενου (φυσικά για να υπηρετήσει μονάχα) η καρδιά του σφίχτηκε ξαφνικά κι ο Αλιόσα κοντοστάθηκε. When he emerged from the enclosure of the cloister and walked quickly to catch up with the abbot's meal (to serve only, of course) his heart suddenly tightened and Aliosha shrank. Στ' αυτιά του αντήχησαν ξανά τα λόγια του στάρετς που προφήτευε το τόσο γρήγορο τέλος του. The words of the starlet who had prophesied his swift end echoed in his ears again. Αυτό που προείπε και μάλιστα με τόση βεβαιότητα ο στάρετς, έπρεπε οπωσδήποτε να συντελεστεί. What the starlet predicted, and with such certainty, had to happen. O Αλιόσα το πίστευε ακράδαντα. Alyosha firmly believed it. Μα πώς λοιπόν θα μείνει δίχως εκείνον, πώς θα μπορεί να μην τον βλέπει και να μην τον ακούει; Και πού θα πάει; Τον προστάζει να μην κλαίει και να φύγει απ' το μοναστήρι. But how then will she be without him, how can she not see him and hear him? And where will she go? She commands him not to cry and to leave the monastery. Θεέ μου. Ήταν καιρός πια που ο Αλιόσα δεν είχε δοκιμάσει τέτοια αγωνία. It had been a long time since Alyosha had experienced such agony. Προχώρησε γρήγορα μέσ' απ' το δάσος που χώριζε τη σκήτη απ' το μοναστήρι και μην μπορώντας να υποφέρει τις σκέψεις του —τόσο πολύ τον βασάνιζαν— άρχισε να κοιτάει τα αιωνόβια πεύκα που πλαισίωναν το μονοπάτι. He walked quickly through the forest that separated the skete from the monastery and, unable to bear his thoughts - so much did they torment him - he began to look at the century-old pines that lined the path. Τούτη την ώρα το δάσος ήταν έρημο, όμως στην πρώτη στροφή του δρομάκου είδε αναπάντεχα τον Ρακίτιν. At this hour the forest was deserted, but at the first turn of the lane he saw Rakitin unexpectedly. Αυτός κάποιον περίμενε. He was waiting for someone.

— Μήπως περιμένεις εμένα; ρώτησε ο Αλιόσα όταν τον πλησίασε. - Are you waiting for me?" asked Aliosha when he approached him.

— Εσένα, είπε ο Ρακίτιν και χαμογέλασε κάπως ειρωνικά. - "You," said Rakitin, smiling somewhat wryly. Βιάζεσαι να πας στον πάτερ ηγούμενο. You're in a hurry to get to the abbot. Το ξέρω. I know. Έχει τραπέζι. There's a table. Απ' τον καιρό που φιλοξένησαν τον αρχιεπίσκοπο και τον στρατηγό Παχάτοβ —το θυμάσαι;— τέτοιο τραπέζι δεν ξανάγινε. Since the time they hosted the archbishop and General Pahatov - do you remember?- such a table has never been seen before. Εγώ δε θα 'μαι κει, όμως εσύ πήγαινε να σερβίρεις τις σάλτσες. I won't be there, but you go serve the sauces. Μονάχα ένα πες μου, Αλεξέι: Τι σημαίνει κείνο το αναπάντεχο; Αυτό ήθελα να σε ρωτήσω. Just tell me one thing, Alexei: What does that unexpected thing mean? That's what I wanted to ask you.

— Ποιο;

— Μα κείνη η γονυκλισία στον αδερφούλη σου, τον Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς. - But that kneeling to your little brother, Dimitri Fyodorovich. Και τον είδες πως κουτούλησε το κεφάλι του στο πάτωμα! And you saw him bang his head on the floor!

— Λες για τον πάτερ Ζωσιμά; — Ναι, για τον πάτερ Ζωσιμά. - You mean Father Zosima? Yes, Father Zosima. Κουτούλησε; Did he kiss?

— Α, εξεφράσθην ασεβώς! - Ah, I have expressed myself irreverently! Ε, δεν πα να 'ναι κι ασεβώς. Well, it's not exactly disrespectful.

Λοιπόν, τι σημαίνουν όλ' αυτά; So, what does it all mean?

— Δεν ξέρω, Μίσα, τι σημαίνουν. - I don't know, Misha, what they mean.

— Το 'ξερα πως δε θα στο εξηγήσει. - I knew he wouldn't explain it to you. Βέβαια, δεν ήταν τίποτα βαθύτερο —συνηθισμένα καμώματα. Of course, it was nothing deeper - ordinary antics. Μα το κόλπο έγινε επίτηδες. But the trick was done on purpose. Τώρα είναι που θ' αρχίσουν τις φλυαρίες όλοι οι θεοσεβούμενοι της πολιτείας και θα το διαδώσουν και σ' όλη την επαρχία: «Τί να σημαίνει τάχα τούτο τ' αναπάντεχο». Now is the time when all the godly people of the state will start chattering and spread it all over the province: "What does this unexpected thing mean?" Κατά τη γνώμη μου ο γέρος είναι στ' αλήθεια διορατικός: Μυρίστηκε έγκλημα. In my opinion the old man is really insightful: he smelled a crime. Κάτι σάπιο μυρίζει σπίτι σας. Something smells rotten in your house.

— Τι έγκλημα; - What crime?

Ήταν φανερό πως ο Ρακίτιν κάτι ήθελε να πει. It was obvious that Rakitin had something to say.

— Στη φαμίλια σας θα γίνει αυτό το έγκλημα. - In your family this crime will be committed. Θα συμβεί ανάμεσα στ' αδερφούλια σου και στον πλούσιο μπαμπάκα σου. Το λοιπόν κι ο πάτερ Ζωσιμάς βάρεσε το κούτελό του στο πάτωμα για κάθε μελλοντικό ενδεχόμενο. So Father Zosimas put his forehead on the floor just in case. Ύστερα, ό,τι και να γίνει θα λένε: «Αχ, μα αυτό ο άγιος στάρετς το προείπε, προφήτεψε». Then, no matter what happens, they will say, "Oh, but this is what the holy starets foretold, he prophesied." Κι όμως από πού κι ως πού είναι προφητεία το πως κουτούλησε χάμου; Ε, να αυτό, θα πουν, είναι ένα σύμβολο, μια αλληγορία κι ο διάολος ξέρει ακόμα τι. And yet where is it a prophecy that he has gone to sleep? Well, there it is, they will say, it's a symbol, an allegory and the devil knows what. Θα το διαφημίσουν και θα το θυμούνται για πάντα: Βλέπεις, μάτια μου, μάντεψε απ' τα πριν το έγκλημα, κατάλαβε και τον εγκληματία. They will advertise it and remember it forever: You see, my eyes, he guessed from before the crime, and understood the criminal. Οι παλαβοί πάντα έτσι κάνουν: περνώντας απ' το καταγώγιο κάνουν το σταυρό τους και λιθοβολούν την Εκκλησία. The lunatics always do this: passing through the dungeon they make their cross and stone the Church. Έτσι κι ο στάρετς σου: διώχνει τον αναμάρτητο με μια κλωτσιά και προσκυνάει τα πόδια του φονιά. So does your starlet: he kicks the sinless one away with a kick and worships the killer's feet.

— Για ποιο έγκλημα μιλάς; Σε ποιανού φονιά τα πόδια; Τι σου 'ρθε; - What crime are you talking about? Whose killer's feet? What's gotten into you?

Ο Αλιόσα έμεινε σαν κάποιος να τον κάρφωσε στη θέση του. Alyosha stood as if someone had pinned him in place. Σταμάτησε κι ο Ρακίτιν. Rakitin stopped too.

Ποιανού φονιά; Μπας και δεν το ξέρεις; Κόβω το κεφάλι μου πως και συ το σκέφτηκες αυτό. Whose killer? Don't you know? I can't believe you thought of that. Και μια και το 'φερε η κουβέντα, είμαι περίεργος να μάθω και τούτο: Άκου, Αλιόσα, εσύ πάντα λες την αλήθεια, αν και ποτέ δεν παίρνεις μια συγκεκριμένη θέση: το σκέφτηκες αυτό ή δεν το σκέφτηκες; Απάντησε. Speaking of which, I'm curious to know this: listen, Alyosha, you always tell the truth, although you never take a specific position: did you think that or didn't you? Answer.

— Το σκέφτηκα, απάντησε με σιγανή φωνή ο Αλιόσα. - I thought about it, Alyosha replied in a low voice.

Ακόμα κι ο Ρακίτιν τα 'χασε. Even Raquitin lost his shit.

— Τι μου λες; Ώστε λοιπόν και συ το σκέφτηκες; αναφώνησε ο Ρακίτιν. - What are you talking about? "So you have thought about it too?" exclaimed Rakitin.

— Δηλαδή... δηλαδή όχι πως το σκέφτηκα, είπε κομπιάζοντας ο Αλιόσα, μα τώρα να, έτσι που άρχισες να μιλάς τόσο παράξενα γι' αυτό το ζήτημα μου φαίνεται πως το 'χα σκεφτεί. - 'I mean... I mean, not that I thought about it,' said Alyosha, faltering, 'but now that you have begun to talk so strangely about this matter, it seems to me that I had thought about it.

— Τα βλέπεις; και τι σωστά μάλιστα που το 'πες! - You see? And how right you are to say so! Τα βλέπεις; Σήμερα σκέφτηκες για το έγκλημα κοιτάζοντας τον μπαμπάκα σου και τον αδερφούλη σου, τον Μίτιενκα; Θα πει λοιπόν πως δεν είχα άδικο. You see them? Did you think about crime today looking at your daddy and your little brother Mitienka? So he'll say I wasn't wrong.

— Στάσου, στάσου λοιπόν τον διέκοψε ταραγμένος ο - Wait, wait, wait!" interrupted the agitated

Αλιόσα, από πού τα συμπεραίνεις όλ' αυτά;... Μα πρώτα-πρώτα τι σ' ενδιαφέρει; Aliosa, where do you get all this from? But first of all, what's your interest?

— Αυτές είναι δυό ξέχωρες ερωτήσεις, μα φυσικές· θ' απαντήσω λοιπόν χωριστά στην καθεμιά. - These are two separate questions, but natural; so I will answer each one separately. Από πού τα συμπεραίνω; Δε θα 'βγαζα κανένα συμπέρασμα, αν δεν καταλάβαινα σήμερα πλέρια τον αδερφό σου, τον Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς, ξαφνικά κι απότομα, όλον, όπως είναι. Where do I deduce them from? I wouldn't be drawing any conclusions if I didn't understand your brother Dimitri Fyodorovich today, suddenly and abruptly, all of a sudden, as he is. Από κάποιο σημάδι τον ένιωσα μονομιάς ολάκερον. By some sign I felt him all at once. Κάτι τέτοιοι τιμιότατοι μα φιλήδονοι άνθρωποι έχουν ένα όριο που δεν πρέπει να το ξεπερνούν. Such honorable but philanthropic people have a limit that they must not cross. Αλλιώς, αλλιώς μπορούν να σφάξουν και τον μπαμπάκα τους ακόμα. Otherwise, they can still slaughter their daddy. Κι ο μπαμπάκας είναι μέθυσος κι ακόλαστος, δεν έβαλε ποτέ μέτρο στις πράξεις του. And Daddy is a drunkard and a libertine, he has never put any moderation in his actions. Δε θα μπορέσει ούτε ο ένας ούτε ο άλλος να συγκρατηθούν και θα πέσουν κι οι δυό τους στο γκρεμό... Neither one nor the other will be able to hold back and they will both fall off the cliff...

— Όχι, Μίσα, όχι. Αν είναι αυτό μονάχα, τότε μου δίνεις κουράγιο. If that's all it is, then you give me courage. Δε θα φτάσουν ως εκεί τα πράματα. It won't come to that.

— Τότε γιατί τρέμεις ολάκερος; Ξέρεις κάτι; Μόλο που 'ναι τίμιος άνθρωπος αυτός ο Μίτιενκα (ανόητος βέβαια μα τίμιος), όμως είναι και φιλήδονος. - Then why are you shaking all over? You know what? Just because he's an honest man, this Mitienka (foolish of course, but honest), but he's also a philhellene. Αυτός είναι ο σωστός χαρακτηρισμός του κι όλη η ουσία του. That is the correct characterization of it and its whole essence. Απ' τον πατέρα του κληρονόμησε όλη τούτη τη φιληδονία του. From his father he inherited all this sensuality. Μονάχα εσύ, Αλιόσα, με κάνεις κι απορώ: πώς γίνεται να 'σαι ακόμα αγνός; Κι όμως είσαι και συ ένας Καραμάζοβ. Στην οικογένειά σας η φιληδονία έχει καταντήσει αρρώστια. In your family, sensuality has become a disease. Το λοιπόν τούτοι οι τρεις φιλήδονοι παραμονεύουν τώρα ο ένας τον άλλον κι ακονίζουν τα μαχαίρια τους. Έχουν φτάσει και οι τρεις τους στο απροχώρητο και ίσως εσύ να 'σαι ο τέταρτος. All three of them have reached their breaking point and you may be the fourth.

— Κάνεις λάθος γι' αυτή τη γυναίκα. - You're wrong about this woman. Ο Ντιμήτρι την... περιφρονεί, πρόφερε με κάποια ανατριχίλα ο Αλιόσα. Dimitri... despises her, Alyosha uttered with some trepidation.

— Για την Γκρούσενκα λες; Όχι αδερφέ μου, δεν την περιφρονεί. - Are you talking about Grushenka? No, brother, he doesn't despise her. Μια και παράτησε έτσι στα φανερά την αρραβωνιαστικιά του για χάρη της, θα πει πως δεν την περιφρονεί. Since he has so openly left his fiancée for her, he can say that he does not despise her. Αυτό... αυτό, αδερφέ μου, είναι κάτι που εσύ δεν το καταλαβαίνεις ακόμα. This... this, my brother, is something you don't understand yet. Άμα ερωτευθεί ο άνθρωπος καμιάν όμορφη, κανένα κορμί γυναικείο ή και μονάχα ένα μέρος του γυναικείου σώματος (αυτό μπορεί να το καταλάβει μονάχα ένας φιλήδονος), μπορεί να δώσει γι' αυτήν τα παιδιά του, να πουλήσει τη μάνα και τον πατέρα του, τη Ρωσία και την πατρίδα του. If a man falls in love with a beautiful woman, a woman's body or even a part of a woman's body (only a philhellene can understand this), he can give his children for her, sell his mother and father, Russia and his country. Και τίμιος να 'ναι θα κλέψει- και άκακος, θα σφάξει- και πιστός, θα προδώσει. He that is honest shall steal, and he that is harmless shall be slain, and he that is faithful shall betray. Ο τραγουδιστής των γυναικείων ποδιών, ο Πούσκιν, έγραψε στίχους για τα πόδια. The singer of women's feet, Pushkin, wrote lyrics about feet. Είναι άλλοι που δεν τα εγκωμίασαν με στίχους, μα δεν μπορούν να κοιτάξουν δυο πόδια χωρίς να τους πιάσει τρέμουλο. There are others who have not praised them in verse, but cannot look at two feet without getting the shivers. Μα δεν είναι μονάχα οι γάμπες... Σ ' αυτή την περίπτωση δεν ωφελεί σε τίποτα η περιφρόνηση, κι αν ακόμα την περιφρονεί την Γκρούσενκα. But it's not just the calves... In this case, it's no use to despise her, even if he still despises Grushenka. Την περιφρονεί, κι όμως δεν μπορεί να την παρατήσει. He despises her, and yet he cannot give her up.

— Αυτό το καταλαβαίνω, του ξέφυγε ξαφνικά του Αλιόσα. - I can understand that, Alyosha's suddenly slipped away.

— Έτσι ε; Πάει να πει λοιπόν πως στ' αλήθεια το καταλαβαίνεις, μια και το 'πες έτσι αμέσως, πρόφερε χαιρέκακα ο Ρακίτιν. - Is that so? So it goes to say that you really do understand it, since you said it right away," said Rakitin with a sneer. Αυτό το 'πες χωρίς να το θέλεις, σου ξέφυγε. You said that unintentionally, you missed it. Γι' αυτό και η ομολογία σου έχει μεγαλύτερη αξία: θα πει λοιπόν πως σου είναι γνωστό πια αυτό το θέμα, θα πει πως έχεις σκεφτεί πια τη φιληδονία! That's why your confession is of greater value: it will say that you are now familiar with this matter, it will say that you have thought about sensuality! Εχ παρθένε μου εσύ! Oh, my virgin you! Εσύ, Αλιόσα, είσαι σιγανό ποτάμι- είσαι άγιος, το παραδέχομαι, μα ένας διάολος ξέρει τι έχεις πια σκεφτεί, ένας διάολος ξέρει πόσα πράματα σού είναι πια γνωστά! You, Alyosha, are a slow river; you are a saint, I admit, but a devil knows what you have thought of, a devil knows how many things you now know! Είσαι παρθένος κι όμως έφτασες πια ως τη βαθύτερη ουσία του ζητήματος —είναι καιρός τώρα που σε παρακολουθώ. You are a virgin and yet you have now reached the deeper essence of the matter -it is a long time now that I have been watching you. Είσαι και συ Καραμάζοβ, είσαι ένας σωστός Καραμάζοβ θα πει λοιπόν πως κάτι έχει να κάνει το γένος και η επιλογή. You're a Karamazov too, you're a proper Karamazov, so he'll say that gender and selection have something to do with it. Από πατέρα φιλήδονος κι από μάνα παλαβός. A philhellene by father and a nutcase by mother. Γιατί τρέμεις; Επειδή αυτό που λέω είναι αλήθεια; Ξέρεις κάτι; Η Γκρούσενκα με παρακαλούσε και μου 'λεγε: «φέρτονε δω πέρα (εσένα δηλαδή) και 'γω θα του βγάλω το ράσο του». Why are you shaking? Because what I'm saying is true? You know something? Grushenka used to beg me and tell me: "Bring him over here and I'll take off his robe." Και πώς με παρακαλούσε: Φέρτονε, φέρτον. And how he begged me: Bring him, bring him. Όλο αυτό μου 'λεγε! That's all he told me! Σκέφτηκα τότε: Γιατί έχει τόση περιέργεια να σε γνωρίσει; Και, ξέρεις, αυτή δεν είναι καμιά συνηθισμένη γυναίκα! I thought at the time: Why is he so curious to meet you? And, you know, this is no ordinary woman!

— Πες της χαιρετίσματα από μέρους μου και πες της ακόμα πως δε θα πάω, είπε ο Αλιόσα μ' ένα βιασμένο χαμόγελο. - Tell her I said hello for me and tell her I'm not going," Alyosha said with a hurried smile. Τέλειωσε, Μίσα, αυτό που άρχισες να λες· θα σου πω αργότερα τη γνώμη μου. Finish, Misha, what you began to say; I will tell you my opinion later.

— Τι θες να τελειώσω, είναι φανερά τα πράματα. - What do you want me to finish, it's obvious. Ολ' αυτά, αδερφέ μου, είναι παλιά ιστορία. All this, my brother, is ancient history. Αφού και συ έχεις στοιχεία φιληδονίας μέσα σου, τι να πει πια κανείς για τον αδελφό σου τον Ιβάν; Κι αυτός Καραμάζοβ είναι. Since you too have elements of sensuality in you, what can one say about your brother Ivan? He's Karamazov too. Εσάς των Καραμάζοβ τούτα είναι όλα κι όλα τα χαρακτηριστικά σας: Φιληδονία, απληστία, παλαβομάρα! You of Karamazov, these are all your characteristics: Filigree, greed, madness! Ο αδερφός σου ο Ιβάν, όντας άθεος, δημοσιεύει τώρα θεολογικά άρθρα, έτσι στ' αστεία, από κάποιον άγνωστο ακόμα ανοητότατο υπολογισμό, και παραδέχεται κι ο ίδιος τούτη την προστυχιά. Your brother Ivan, being an atheist, is now publishing theological articles, as a joke, by some as yet unknown, as yet unintelligible calculation, and he himself admits this taint. Νά τι είναι ο αδερφός του ο Ιβάν. That's what his brother Ivan is. Μα εκτός απ' αυτό θέλει να πάρει αυτός την αρραβωνιαστικιά του αδερφού σου Μίτια και, κατά πώς φαίνεται, θα πετύχει και τούτον το σκοπό του. But besides this, he wants to take your brother's betrothed, Mitya, and it seems that he will achieve this purpose also. Και πώς μάλιστα; Με τη συγκατάθεση του ίδιου του Μίτιενκα, γιατί ο Μίτιενκα του παραχωρεί ο ίδιος την αρραβωνιαστικά του μόνο και μόνο για να την ξεφορτωθεί και να τρέξει το γρηγορότερο στην Γκρούσενκα. And how so? With the consent of Mitienka himself, because Mitienka himself grants him his fiancée only to get rid of her and run as fast as possible to Grushenka. Και πρόσεξέ το καλά, όλ ' αυτά τα κάνει με όλη του την ευγένεια και την ανιδιοτέλεια. And watch it well, he does all this with all his kindness and selflessness. Αυτοί είναι οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι! These are the most dangerous people!

Ένας διάολος μπορεί να σας καταλάβει ύστερ' απ' όλα αυτά: παραδέχεται κι ο ίδιος την προστυχιά του κι όμως εξακολουθεί να κάνει προστυχιές! A devil can understand you after all this: he himself admits his own misfortune and yet he still makes misfortunes! Πρόσεξε τώρα: ο γεροντάκος, ο πατέρας, μπαίνει στο δρόμο του Μίτιενκα. Watch now: the old man, the father, is getting in Mitienka's way. Γιατί τρελάθηκε κι αυτός ξαφνικά για την Γκρούσενκα, τρέχουν τα σάλια του μονάχα να την κοιτάει. Because he's suddenly crazy about Grushenka too, drooling just looking at her. Μόνο και μόνο για δαύτην έκανε τώρα μόλις κείνο το σκάνδαλο στο κελί, μόνο και μόνο γιατί ο Μιούσοβ τόλμησε να την πει ανήθικη κι άτιμη. It was only because of her that he had just made that scandal in the cell, only because Musov had dared to call her immoral and dishonest. Την έχει ερωτευθεί ως τα μπούνια. He's fallen head over heels in love with her. Πρώτα την είχε με μιστό κι αυτή του 'κανε μονάχα κάτι σκοτεινές δουλειές στα καπηλειά του και τώρα ξαφνικά την καλοκοίταξε και του καλάρεσε και της κάνει όλο προτάσεις, όχι τίμιες φυσικά. First he had her by halves and she only did some shady business for him in his caverns and now suddenly he looked at her and she was looking at him and making her suggestions, not honest ones of course. Το λοιπόν δε γίνεται παρά να τα τσουγκρίσουν για καλά ο μπαμπάκας με το γιόκα του. So it can't be helped but for daddy and his son to have a big fight. Κι όσο για την Γκρούσενκα, αυτή δεν πάει ούτε με τον ένα ούτε με τον άλλον, παίζει προς το παρόν μαζί τους, τους κοροϊδεύει και τους δυό, κοιτάει να δει από ποιόν θα 'χει πιότερο όφελος, γιατί, αν και μπορεί ν' αρπάξει πολλά λεφτά απ ' τον πατερούλη, αυτός δεν πρόκειται να την παντρευτεί και πολύ πιθανό να τσιγκουνευτεί στο τέλος και να σφίξει το κορδόνι του πουγκιού του. And as for Grushenka, she doesn't go with either one or the other, she's playing with them for the time being, she's making fun of both of them, looking to see which one will benefit more, because, although she can grab a lot of money from her daddy, he's not going to marry her and will most likely get stingy in the end and tighten the string of his dick. Και, μια και είν' έτσι, έχει ο Μίτιενκα την αξία του. And, that being the case, Mitienka has his merits. Δεν έχει λεφτά, είναι όμως ικανός να την παντρευτεί. He has no money, but he's capable of marrying her. Ναι, είναι ικανός να την παντρευτεί. Yes, he's capable of marrying her. Θα παρατήσει την αρραβωνιαστικιά του, την ασύγκριτη αυτή καλλονή, την Κατερίνα Ιβάνοβνα, την πλούσια, τη γαλαζοαίματη, την κόρη του συνταγματάρχη και θα παντρευτεί την Γκρούσενκα που την είχε σπιτώσει άλλοτε ένας γέρος μικρέμπορος, κείνος ο ακόλαστος μουζίκος, ο δήμαρχος Σαμψόνοβ. He will leave his fiancée, that incomparable beauty, Katerina Ivanovna, the rich, blue-blooded, daughter of the colonel, and marry Grushenka, who had once been spotted by an old petty trader, that lecherous muzhik, Mayor Samsonov. Όλ' αυτά μπορούν να φέρουν μια σύγκρουση που, μα την αλήθεια, δεν είναι καθόλου παράξενο να φτάσει και στο έγκλημα. All this can bring about a conflict which, in truth, it is not surprising that it can lead to crime. Αυτό περιμένει κι ο αδερφός σου ο Ιβάν, τότε είναι που θα τρίβει τα χέρια του. That's what your brother Ivan is waiting for, that's when he'll be rubbing his hands together. Θ' αποχτήσει και την Κατερίνα Ιβάνοβνα, που λιώνει τώρα από τον καημό για δαύτην, και θα τσεπώσει και τις εξήντα χιλιάδες της προίκας της. He will also lose Katerina Ivanovna, who is now melting with grief for him, and will pocket all sixty thousand of her dowry. Για έναν ασήμαντο κι απένταρο άνθρωπο, όπως είναι αυτός, είναι πολύ ελκυστικό σαν αρχή. For an insignificant and penniless man, as he is, it is very attractive as a beginning. Και σημείωσε πως όχι μονάχα δε θα προσβάλει τον Μίτια μ' αυτό, μα θα του κάνει κι εκδούλευση που εκείνος θα τη θυμάται σε όλη του τη ζωή. And he noted that not only would he not insult Mitia with this, but he would do him a service that he would remember for the rest of his life. Γιατί, το ξέρω θετικά, μόλις εδώ και μια βδομάδα ο Μίτιενκα έλεγε φωναχτά στην ταβέρνα όπου γλεντούσε με τσιγγάνες, πως δεν του αξίζει η Κάτιενκα και πως του αδερφού του του Ιβάν του αξίζει και του παραξίζει. Because, I know it positively, just a week ago Mitienka was saying out loud in the tavern where he was partying with gypsies that he doesn't deserve Katienka and that his brother Ivan deserves her and she is too much for him. Και η Κατερίνα Ιβάνοβνα δε θ' αρνηθεί βέβαια στο τέλος να πάρει έναν τέτοιο καρδιοκαταχτητή σαν τον Ιβάν Φιοντόροβιτς. And Katerina Ivanovna will certainly not refuse in the end to take such a heartbreaker like Ivan Fyodorovich. Από τώρα ταλαντεύεται ανάμεσα στους δυο τους. As of now, he's wavering between the two of them. Και πώς τα κατάφερε αυτός ο αδερφός σας ο Ιβάν και σας έκανε να τον σέβεστε όλοι σας; Όμως αυτός σας κοροϊδεύει τώρα: κάθομαι, λέει, κι ευφραίνομαι σε βάρος σας. And how did this brother of yours, Ivan, manage to make you all respect him? But he is mocking you now: he says, I am sitting here and rejoicing at your expense.

— Πώς μπορείς να τα ξέρεις όλ' αυτά; Πώς μιλάς με τόση πεποίθηση; ρώτησε απότομα ο Αλιόσα και ξαφνικά έσμιξε τα φρύδια του. - How can you know all this? How can you speak with such conviction?" asked Aliosha sharply and suddenly his eyebrows knitted together.

— Και συ γιατί με ρωτάς και φοβάσαι από τώρα την απάντησή μου; Θα πει λοιπόν πως παραδέχεσαι ότι λέω αλήθεια. - And why do you ask me and are you already afraid of my answer? So it means you admit that I'm telling the truth.

— Εσύ δεν αγαπάς τον Ιβάν. - You don't love Ivan. Ο Ιβάν δεν είναι φιλοχρήματος. Ivan is not a philanthropist.

— Έτσι, έ; Και η ομορφιά της Κατερίνας Ιβάνοβνας; Δεν είναι μονάχα τα λεφτά στη μέση, αν και οι εξήντα χιλιάδες ρούβλια είναι πολύ δελεαστικές. - So, huh? And the beauty of Katerina Ivanovna? It's not just the money in the middle, although sixty thousand rubles is very tempting.

— Ο Ιβάν έχει ανώτερους σκοπούς. - Ivan has higher purposes. Ο Ιβάν δεν πρόκειται να παρασυρθεί ούτε από χιλιάδες ρούβλια. Ivan will not be seduced even by thousands of rubles. Ο Ιβάν δε γυρεύει ούτε λεφτά ούτε γαλήνη. Ivan is not looking for money or peace. Ίσως να γυρεύει την οδύνη. Maybe he's looking for pain.

— Τι 'ναι τούτα πάλι; Τι είσαστε τέλος πάντων σεις οι... γαλαζοαίματοι! - What is this now? What are you people... blue bloods!

— Αχ, Μίσα, η ψυχή του είναι ταραγμένη. - Ah, Misha, his soul is troubled. Όλο σκέφτεται. He's always thinking. Τον τυραννάει μια σκέψη μεγάλη κι άλυτη. He is haunted by a great and insoluble thought. Είναι απ' τους ανθρώπους που δεν έχουν ανάγκη από εκατομμύρια, μα που θέλουν να ξεδιαλύνουν τη σκέψη τους. He is one of those people who don't need millions, but who want to clear their minds.

— Είσαι λογοκλόπος, Αλιόσα. - You're a plagiarist, Alyosha. Παράφρασες τα λόγια του στάρετς σου. You paraphrased your starlet's words. Ε, ρε αίνιγμα που σας έγινε κι αυτός ο Ιβάν! Hey, you enigma that you've become Ivan! φώναξε με φανερή κακία ο Ρακίτιν. Rakitin shouted with obvious malice.

Ακόμα και η έκφραση του προσώπου του άλλαξε. Even his facial expression changed. Στράβωσαν και τα χείλια του. They even twisted his lips.

— Μα είναι ανόητο το αίνιγμα, δεν υπάρχει τίποτα να λύσεις. - But it's a silly riddle, there's nothing to solve. Δε χρειάζεται καθόλου να σπάσεις το κεφάλι σου για να καταλάβεις. You don't have to rack your brains at all to understand. Το άρθρο του είναι γελοίο κι ασυνάρτητο. His article is ridiculous and incoherent. Κι άκουσες πριν από λίγο την ανόητη θεωρία του: «Αν δεν υπάρχει αθανασία της ψυχής, δεν υπάρχει και αρετή. And you just heard his silly theory: "If there is no immortality of the soul, there is no virtue. Άρα όλα επιτρέπονται!» (Και θυμάσαι πως ο αδερφούλης σου ο Μίτιενκα φώναξε κείνη την ώρα: «Θα το 'χω υπόψη μου!») Πολύ δελεαστική θεωρία για τους ποταπούς... Βρίζω κι αυτό είναι ηλίθιο... όχι για τους ποταπούς, μα τους γυμνασιόπαιδες φανφαρόνους με τ' «αξεδιάλυτα βάθη των σκέψεων». So anything goes!" (And remember how your little brother Mitienka shouted at that time: "I'll keep that in mind!") That's a very tempting theory for the vile... I swear, and this is stupid... not for the vile, but for the high school fanfares with their "unresolved depths of thought". Είναι ένας τιποτένιος καυχησιάρης που όλη κι όλη η ουσία των λόγων του είναι τούτη: «Απ' τη μια μεριά πρέπει να παραδεχτούμε πως έτσι είναι, απ' την άλλη όμως είμαστε υποχρεωμένοι να παραδεχτούμε πως...» Όλη του η θεωρία είναι μια προστυχιά και τίποτα παραπάνω! He is a petty braggart whose whole essence of his words is this: 'On the one hand we have to admit that it is so, but on the other hand we are obliged to admit that...' His whole theory is a slur and nothing more! Η ανθρωπότητα θα βρει μονάχη της τη δύναμη να ζει για το καλό έστω κι αν δεν θα πιστεύει στην αθανασία της ψυχής! Humanity will find the power to live for good even if it does not believe in the immortality of the soul! Θα βρει τη δύναμη αγαπώντας τη λευτεριά, την ισότητα, την αδελφότητα... He will find strength in loving freedom, equality, brotherhood...

Ο Ρακίτιν μίλαγε με ζέση, σχεδόν δεν μπορούσε να συγκρατηθεί. Rakitin spoke with fervor, almost unable to contain himself. Μα ξαφνικά σταμάτησε, λες και κάτι θυμήθηκε. But suddenly he stopped, as if he remembered something.

— Αρκετά όμως, χαμογέλασε πιο βιασμένα από πριν. - Enough though, he smiled more hurriedly than before. Γιατί γελάς; Μπας και νομίζεις πως είμαι σαχλός; Why are you laughing? Do you think I'm stupid?

— Όχι, ούτε καν σκέφτηκα κάτι τέτοιο. - No, I didn't even think about that. Είσαι έξυπνος μα... ας μη μιλάμε γι' αυτό, έτσι από ανοησία μου γέλασα. You're smart, but... let's not talk about it, so out of stupidity I laughed. Καταλαβαίνω την έξαψή σου, Μίσα. I understand your excitement, Misha. Απ' την παραφορά σου μάντεψα πως και συ δεν είσαι εντελώς αδιάφορος για την Κατερίνα Ιβάνοβνα' αυτό, αδερφέ μου, το υποπτευόμουν από καιρό. I guessed from your rant that you are not entirely indifferent to Katerina Ivanovna either; this, my brother, I have long suspected. Γι' αυτό και δεν αγαπάς τον Ιβάν. That's why you don't love Ivan. Τον ζηλεύεις; Are you jealous of him?

— Μπας και ζηλεύω και τα λεφτά της; Έλα λοιπόν, πρόσθεσέ το κι αυτό. - Am I jealous of her money too? Go ahead, add this one.

— Όχι, για τα λεφτά δε θα μιλήσω καθόλου, δε θέλω να σε προσβάλω. - No, I won't talk about the money at all, I don't want to offend you.

— Αφού το λες σε πιστεύω, μα ο διάολος να σας πάρει μ' αυτόν τον αδερφό σου τον Ιβάν! - If you say so, I believe you, but the devil take you and your brother Ivan! Ποτέ σας δε θα καταλάβετε πως κι αν ακόμα δεν ήταν η Κατερίνα Ιβάνοβνα στη μέση πάλι θα μπορούσε κανείς να μην τον αγαπάει. You'll never understand that even if Katerina Ivanovna wasn't in the way, you could still love him. Και γιατί λοιπόν, που να πάρει ο διάολος και να σηκώσει, θα πρέπει να τον αγαπάω; Αφού αυτός ο ίδιος μου κάνει την τιμή να με βρίζει. So why the hell should I love him? Since he himself does me the honor of cursing me. Γιατί λοιπόν να μην έχω και 'γω το δικαίωμα να τον βρίζω; So why shouldn't I have the right to call him names?

— Ποτέ δεν τον άκουσα να λέει κάτι για σένα, ούτε καλό ούτε κακό. - I never heard him say anything about you, good or bad. Δε μιλάει καθόλου για σένα. He doesn't talk about you at all.

— Κι όμως εγώ, εδώ και τρεις μέρες, άκουσα πως με περιγελούσε με βρισιές στης Κατερίνας Ιβάνοβνας και δε μ' άφησε σε χλωρό κλαρί. - And yet I, three days ago, I heard him taunt me with insults at Katerina Ivanovna's, and he did not leave me on a bare branch. Καταλαβαίνεις λοιπόν πόσο ενδιαφέρεται για την ταπεινή μου προσωπικότητα. So you can see how interested he is in my humble personality. Ύστερ' απ' αυτό δεν ξέρω, μα την αλήθεια, ποιος απ' τους δυό μας ζηλεύει τον άλλον! After that, I don't know, but I don't know which one of us is jealous of the other! Είχε την καλοσύνη να εκφράσει τη γνώμη πως, αν δε μου γυαλίσει στο μάτι η καριέρα του αρχιμανδρίτη στο πολύ κοντινό μέλλον κι αν δεν αποφασίσω να δεχτώ την κουράν, τότε θα πάω οπωσδήποτε στην Πετρούπολη και θα κολλήσω σε κανένα πολυσέλιδο περιοδικό, το δίχως άλλο στη στήλη της κριτικής, θα γράφω καμιά δεκαριά χρόνια και τελικά το περιοδικό θα γίνει δικό μου. He was kind enough to express the opinion that, if I don't get my eye on the career of a chief mendicant in the very near future and if I don't decide to accept the currant, then I will definitely go to Petersburg and stick to a multi-page magazine, in the criticism column no less, write for a dozen years and eventually the magazine will be mine. Ύστερα θα συνεχίσω την έκδοσή του με φιλελεύθερες κι αθεϊστικές κατευθύνσεις, με κάποια σοσιαλιστική απόχρωση, ακόμα και με κάποια δόση σοσιαλισμού, μα θα 'μαι πάντοτε ανοιχτομάτης, δηλαδή στην ουσία θα χτυπάω μια στο καρφί και μια στο πέταλο και θα ρίχνω στάχτη στα μάτια των κουτών. Then I will continue to publish it in liberal and atheistic directions, with some socialist tinge, even with a touch of socialism, but I will always be open-eyed, that is, in essence, I will hit one on the nail and one on the horseshoe and throw ashes in the eyes of the fools. Το τέλος της καριέρας μου, κατά τα λεγάμενα του αδερφούλη σου, θα ναι πως η σοσιαλιστική απόχρωση δε θα μ' εμποδίσει να τοποθετώ τις συνδρομές σε τρεχούμενους λογαριασμούς και να εκμεταλλεύομαι τον παρά μου κάτω απ' την καθοδήγηση κανενός Εβραίου. The end of my career, in your brother's words, will be that the socialist tinge will not prevent me from putting the subscriptions into current accounts and exploiting my own wealth under the guidance of a Jew. Κι αυτό θα γίνεται μέχρις ότου χτίσω μια πολυκατοικία στην Πετρούπολη με το σκοπό να στεγάσω κει μέσα τα Γραφεία της Σύνταξης και τα υπόλοιπα πατώματα να τα νοικιάσω. And this will continue until I build an apartment building in Petroupolis with the intention of housing the Editorial Offices there and renting out the rest of the floors. Καθόρισε ακόμα και το μέρος του σπιτιού: θα 'ναι κοντά στη Νέα Πέτρινη Γέφυρα του Νέβα που σχεδιάζεται να γίνει στην Πετρούπολη και θα ενώνει την οδό Λιτέιναγια και τη συνοικία Βίρμπορσκαγια... He even specified the location of the house: it will be near the New Neva Stone Bridge planned to be built in Petrograd and will connect Liteinaya Street and the Vyborskaia district...

— Αχ, Μίσα, όλ' αυτά ίσως και να γίνουν έτσι ακριβώς ως την τελευταία λεπτομέρεια! - Ah, Misha, all of this may be done just like that down to the last detail! ξεφώνισε ξαφνικά μην μπορώντας να συγκρατηθεί ο Αλιόσα και χαμογέλασε εύθυμα. Alyosha suddenly exclaimed, unable to contain himself and smiled cheerfully.

— Αρχίσατε και σεις τους σαρκασμούς, Αλεξέι Φιοντόροβιτς. - You've begun your sarcasm too, Alexei Fyodorovich.

— Όχι, όχι, να με συγχωρείς, αστειεύομαι. - No, no, no, excuse me, I'm kidding. Σκέφτομαι εντελώς άλλα πράματα. I'm thinking about completely different things. Όμως για στάσου: ποιος τάχα θα μπορούσε να σου ανακοινώσει αυτές τις λεπτομέρειες κι από ποιόν θα μπορούσες να τις ακούσεις; Δεν ήσουν φυσικά ο ίδιος στο σπίτι της Κατερίνας Ιβάνοβνας όταν ο Ιβάν μίλαγε για σένα; But wait a minute: who could have given you these details and from whom could you have heard them? Weren't you, of course, in Katerina Ivanovna's house yourself when Ivan was talking about you?

— Η Δεν ήμουνα 'γω, μα ήταν ο Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς και τ' άκουσα όλ' αυτά με τ' αυτιά μου απ' αυτόν τον ίδιο, δηλαδή, αν θες να στο πω κι αυτό, δεν τ' άκουσα μα τα κρυφάκουσα, χωρίς να το θέλω φυσικά, γιατί βρισκόμουνα στην κρεβατοκάμαρα της - Or It wasn't me, but it was Dimitri Fyodorovich and I heard all this with my ears from him, that is, if you want me to say it, I didn't hear it, but I overheard it, without wanting to, of course, because I was in her bedroom.

Γκρούσενκα και δεν μπορούσα να βγω όσο ο Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς βρισκόταν στο διπλανό δωμάτιο. Grussenka and I couldn't get out while Dimitri Fyodorovich was in the next room.

— Α, ναι, το ξέχασα. - Oh, yes, I forgot. Είναι συγγενής σου αυτή... She's a relative of yours...

— Συγγενής; Η Γκρούσενκα συγγενής μου; φώναξε ξαφνικά ο Ρακίτιν και κατακοκκίνισε. - Relative? Grushenka is my relative?" cried Rakitin suddenly and blushed. Μήπως σου 'στρίψε; Κάτι θα 'παθε το μυαλό σου. Are you out of your mind? Something must be on your mind.

— Μα τι; Μήπως δεν είναι συγγενής σου; Έτσι άκουσα... - But what? Isn't he a relative of yours? So I heard...

— Πού μπορούσες να τ' ακούσεις αυτό; Αλλά, βλέπεις, σεις οι κύριοι Καραμάζοβ μάς κάνετε τους μεγάλους γαλαζοαίματους και λέτε πως τάχα η σκούφια σας κρατάει από παλιό τζάκι τη στιγμή που ο πατέρας σου έκανε το γελωτοποιό στα ξένα γεύματα και για ελεημοσύνη του δίνανε να φάει ένα πιάτο μαζί με τους υπηρέτες στην κουζίνα. - Where could you have heard that? But, you see, you gentlemen Karamazov play the big blue bloods and say that your cap is supposedly made of an old fireplace while your father was playing the fool at foreign meals and was given a plate of food with the servants in the kitchen as a charity. Βέβαια ο πατέρας μου δεν ήταν παρά ένας παπάς και τίποτ' άλλο και μπροστά σε σας τους ευγενείς μπορεί να μην αξίζω πεντάρα, όμως αυτό δεν είναι λόγος να με προσβάλλετε τόσο επιπόλαια κι αστόχαστα. Of course, my father was nothing but a priest and nothing more, and in the eyes of you nobles I may not be worth a penny, but that is no reason for you to insult me so flippantly and thoughtlessly. Έχω και 'γω την αξιοπρέπειά μου, Αλεξέι Φιοντόροβιτς. I have my dignity too, Alexei Fyodorovich. Και σας παρακαλώ να το καταλάβετε πως δεν μπορεί να 'μαι συγγενής της Γκρούσενκα, αυτής της κοινής γυναίκας. And please understand that I cannot be related to Grussenka, this common woman.

Ο Ρακίτιν ήταν πολύ ερεθισμένος. Rakitin was very irritated.

— Για όνομα του Θεού, συγχώρεσέ με. - For God's sake, forgive me. Ποτέ δεν μπορούσα να υποθέσω... Και ύστερα γιατί τη λες κοινή; Μήπως είναι τέτοια; είπε ο Αλιόσα και ξαφνικά κοκκίνισε. I could never assume... And then why do you call it common? Is it like that?" said Alyosha and suddenly blushed. Σου επαναλαμβάνω πως άκουσα ότι είναι συγγενής σου. I repeat to you that I heard he's a relative of yours. Πηγαίνεις συχνά στο σπίτι της και μου το 'λεγες κι ο ίδιος πως δεν έχεις ερωτικούς δεσμούς μαζί της... Ποτέ δεν μπορούσα να υποθέσω πως και συ την περιφρονείς τόσο πολύ. You often go to her house and you told me yourself that you have no love affairs with her... I could never assume that you despise her so much. Μα στ' αλήθεια λοιπόν το αξίζει; But is it really worth it?

— Αν την επισκέφτομαι αυτό είναι δίκιά μου δουλειά και σένα δε σου πέφτει λόγος. - If I visit her, that's my business and it's none of your business. Όσο για τη συγγένεια, μάλλον ο αδερφούλης σου ή ο μπαμπάκας σου θα στη φορτώσουν εσένα κι όχι εμένα για συγγενή. As for the kinship, your little brother or daddy will probably pin it on you and not me as a relative. Μα νά που φτάσαμε κιόλας. But here we are already. Τράβα καλύτερα στην κουζίνα. You better get in the kitchen. Α, τί τρέχει, τι είν' αυτό; Μήπως αργήσαμε; Μα δεν μπορούσαν να ξεμπερδέψουν τόσο γρήγορα με το γεύμα, έτσι δεν είναι; Ή, μήπως και δω πέρα τα κάνανε μούσκεμα οι Καραμάζοβ; Αυτό θα 'ναι. Oh, what's the matter, what's this? Are we too late? But they couldn't get through lunch that quickly, could they? Or did the Karamazov's make a mess of things here, too? That must be it. Νά κι ο πατερούλης σου κι ο Ιβάν Φιοντόροβιτς στο κατόπι του. There's your daddy and Ivan Fyodorovich on his tail. Απ' του ηγούμενου ξεπετάχτηκαν. From the abbot's they sprang. Νά κι ο πάτερ Ισίδωρος που κάτι τους φωνάζει απ' το χαγιάτι και κουνάει τα χέρια του, σίγουρα θα 'ναι φουρκισμένος. And Father Isidoros, who is shouting something from the loggia and waving his hands, must surely be furious. Κι ο πατερούλης σας φωνάζει κι αυτός κουνώντας τα χέρια του ασφαλώς θα βρίζει. And your daddy is shouting and he's waving his hands and of course he's going to curse. Μπα; Νά κι ο Μιούσοβ που φεύγει με τ' αμάξι, τον βλέπεις; Νά 'τος. Nah? There's Mushov leaving in the car, see him? There he is. Νά κι ο Μαξίμοβ, ο χτηματίας, που τρέχει. There's Maximov, the rancher, running. Μα εδώ έγινε σκάνδαλο. But there was a scandal here. Θα πει πως δε γευμάτισαν! He'll say they didn't have lunch! Λες τάχα να δείρανε τον ηγούμενο; Ή, μήπως τους δείρανε αυτούς; Μα την αλήθεια, θα τους άξιζε!... Do you think they beat up the abbot? Or did they beat them up? But really, they deserved it!

Ο Ρακίτιν δεν ξεφώνισε άδικα. Rakitin did not cry out in vain. Πραγματικά, είχε γίνει ένα σκάνδαλο, ένα σκάνδαλο ανήκουστο κι αναπάντεχο. Indeed, there had been a scandal, an unheard of and unexpected scandal. Όλα γίνανε κατόπιν «αιφνίδιας εμπνεύσεως. It all came about by "sudden inspiration.