2. IV. Μια Κυρία με λίγη Πίστη 2. IV. A Lady with a Little Faith 2. IV. Una dama con poca fe 2. IV. Dama z odrobiną wiary 2. IV. Дама с маленькой верой

Η Κυρία Χοχλάκοβα κοιτάζοντας όλη τη σκηνή — τον στάρετς που κουβέντιαζε με τις γυναίκες του λαού και τις ευλογούσε, — έκλαιγε σιγανά και σκούπιζε τα δάκρυά της μ' ένα μαντηλάκι. Mrs. Khokhlakova, looking at the whole scene - the starets chatting with the women of the people and blessing them - was weeping softly and wiping her tears with a handkerchief. Ήταν μια ευαίσθητη κυρία του κόσμου με ειλικρινά αγαθές παρορμήσεις. She was a sensitive lady of the world with sincerely good impulses.

Όταν επιτέλους την πλησίασε ο στάρετς, αυτή τον υποδέχτηκε μ' εκστατική διαχυτικότητα. When at last the starlet approached her, she greeted him with ecstatic diffusion.

— Συγκινήθηκα τόσο πολύ, τόσο πολύ, κοιτάζοντας όλη αυτή τη συγκλονιστική σκηνή... — ήταν ταραγμένη και δεν τέλειωσε τη φράση της. - I was so moved, so moved, watching this whole shocking scene... - she was shaken and didn't finish her sentence. Ω, το καταλαβαίνω πως σας αγαπάει ο λαός, και 'γω η ίδια τον αγαπάω το λαό, θέλω να τον αγαπάω. Oh, I understand that the people love you, and I myself love the people, I want to love them. Μα και πώς να μην αγαπάει κανείς το λαό, το ρωσικό λαό μας, τον τόσο υπέροχο, τον τόσο απλόκαρδο μέσα στο μεγαλείο του; But how can one not love the people, our Russian people, so wonderful, so simple-hearted in their greatness?

— Πώς πάει η κόρη σας; Θελήσατε να μιλήσετε και πάλι μαζί μου; - How's your daughter doing? You wanted to talk to me again?

— Ω, παρακαλούσα επίμονα και ικέτευα, ήμουν έτοιμη να πέσω στα γόνατα και να σταθώ έτσι και τρεις μέρες ακόμα μπροστά στα παράθυρά σας, ώσπου να μ' αφήσουνε να μπω μέσα. - Oh, I begged and pleaded, I was ready to get down on my knees and stand like that for three more days in front of your windows until they let me in. Ήρθαμε δω πέρα, μεγάλε θεραπευτή, για να σας εκφράσουμε τον ενθουσιασμό και την ευγνωμοσύνη μας. We have come here, great healer, to express our enthusiasm and gratitude to you.

Γιατί εσείς τη γιατρέψατε τη Λίζα μου, τη γιατρέψατε εντελώς, και πώς; προσευχηθήκατε την Πέμπτη γι' αυτήν κι ακουμπήσατε τα χέρια σας στο κεφάλι της. Why did you heal my Lisa, heal her completely, and how?You prayed for her on Thursday and laid your hands on her head. Ανυπομονούσαμε και μεις ν' ασπαστούμε αυτά τα χέρια, να εξωτερικεύσουμε τα συναισθήματά μας και την ευλάβειά μας! We too were eager to embrace these hands, to express our feelings and our reverence!

— Μα γιατί λέτε πως τη γιάτρεψα; Βλέπω πως δε σηκώθηκε ακόμα απ' την πολυθρόνα της. - But why do you think I healed her? I see she's not out of her chair yet.

— Μα της πέρασαν εντελώς τα νυχτερινά ρίγη, είναι δυό μερόνυχτα πια, απ' την Πέμπτη καλυτέρεψε, είπε νευρικά και βιαστικά η κυρία. - "But the night shivers are completely gone, it's been two days and nights now, she's been better since Thursday," said the lady nervously and hurriedly. Όμως δεν είναι μονάχα αυτό. But that's not all. Δυνάμωσαν και τα πόδια της. Her legs got stronger too. Σήμερα το πρωί ξύπνησε εντελώς καλά, κοιμήθηκε ήσυχα όλη νύχτα. This morning he woke up completely well, slept quietly all night. Κοιτάχτε τα κόκκινα μάγουλά της, τα λαμπερά της ματάκια. Look at her red cheeks, her bright little eyes. Άλλοτε όλη την ώρα έκλαιγε μα τώρα γελάει, είναι εύθυμη και χαρούμενη, Σήμερα ζήτησε επίμονα να σταθεί στα πόδια της και στάθηκε ένα ολόκληρο λεπτό χωρίς να την κρατάει κανένας. She used to cry all the time but now she is laughing, she is cheerful and happy, Today she insistently asked to stand on her feet and stood for a whole minute without anyone holding her. Μου λέει πως βάζει στοίχημα ότι σε δυό βδομάδες θα χορεύει καντρίλιες. He tells me he's betting that in two weeks he'll be dancing country music. Φώναξα τον ντόπιο γιατρό, τον Χερτσενστούμπε. I called the local doctor, Herzenstube. Αυτός σηκώνει τους ώμους του και λέει: «Απορώ, τίποτα δεν μπορώ να καταλάβω». He shrugs his shoulders and says: "I'm surprised, I can't understand anything." Και σεις θέλατε να μη σας ανησυχήσουμε. And you wanted us not to worry you. Μπορούσαμε να μην πεταχτούμε ως εδώ και να μη σας ευχαριστήσουμε; Lise, πες λοιπόν ευχαριστώ, ευχαρίστησε! Couldn't we just pop over here and not thank you?Lise, say thank you, thank you!

Το χαριτωμένο, γελαστό προσωπάκι της Lise σοβάρεψε ξαφνικά, ανασηκώθηκε όσο μπορούσε στην πολυθρόνα της και κοιτάζοντας τον στάρετς, σταύρωσε τα χεράκια της μα δεν κρατήθηκε κι αναπάντεχα έβαλε τα γέλια... Lise's cute, smiling face suddenly turned white, she sat up as much as she could in her chair and looking at the starlet, she crossed her arms but she couldn't help it and unexpectedly started laughing...

— Μ' αυτόν γελάω, μ' αυτόν, είπε κι έδειξε τον Αλιόσα με παιδιάστικο πείσμα επειδή δεν μπόρεσε να συγκρατηθεί και γέλασε. - I'm laughing with him, with him, he said and pointed at Aliosha with childish stubbornness because he couldn't help himself and laughed. Αν κοίταζε κανείς κείνη τη στιγμή τον Αλιόσα που στεκόταν ένα βήμα πίσω απ' τον στάρετς, θα 'βλεπε ένα ξαφνικό κοκκίνισμα που πλημμύρισε τα μάγουλά του. If you looked at that moment at Aliosha, who was standing a step behind the starlet, you would have seen a sudden blush flooding his cheeks. Τα μάτια του έλαμψαν μα τα χαμήλωσε αμέσως. His eyes flashed but he lowered them immediately.

— Έχει κάτι να σας πει, Αλεξέι Φιοντόροβιτς.·· Πώς είστε; συνέχισε η μητέρα γυρίζοντας ξαφνικά στον Αλιόσα και δίνοντάς του το λεπτό γαντοφορεμένο της χέρι. - He has something to tell you, Alexey Fyodorovich.-- How do you do?" continued the mother, turning suddenly to Alyosha and giving him her thin gloved hand.

Ο στάρετς γύρισε και κοίταξε προσεχτικά τον Αλιόσα. The starlet turned and looked at Aliosha carefully. Αυτός πλησίασε τη Λίζα και της έδωσε το χέρι του χαμογελώντας κάπως παράξενα κι αδέξια. He approached Lisa and gave her his hand, smiling somewhat strangely and awkwardly. Η Lise πήρε σπουδαίο ύφος. Lise got a great look.

— Η Κατερίνα Ιβάνοβνα σας στέλνει αυτό εδώ, είπε και του 'δωσε ένα μικρό γραμματάκι. - "Katerina Ivanovna sends you this," she said, and handed him a small letter. Σας παρακαλεί πολύ να περάσετε απ' το σπίτι της κι όσο μπορείτε πιο γρήγορα, πιο γρήγορα και να μην τη γελάσετε μα να έρθετε το δίχως άλλο. She begs you very much to come by her house and as quickly as you can, as fast as you can, and not to laugh at her, but to come anyway.

— Με παρακαλεί να περάσω απ' το σπίτι της; Εγώ στο σπίτι της... Γιατί τάχα; μουρμούρισε με μεγάλη απορία ο Αλιόσα. - Is she begging me to come by her house? I'm at her house... "Why?" muttered Aliosha in great wonderment.

Το πρόσωπό του έγινε ξαφνικά πολύ σκεφτικό. His face suddenly became very pensive.

— Ω, θέλει μονάχα να σας μιλήσει για τον Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς και... για όλα όσα γίνανε τώρα τελευταία, εξήγησε βιαστικά η μητέρα. - Oh, he just wants to talk to you about Dimitri Fyodorovich and... about everything that has happened lately," the mother explained hurriedly. Η Κατερίνα Ιβάνοβνα πήρε τώρα μιαν απόφαση... και γι' αυτό ακριβώς θέλει οπωσδήποτε να σας δει... γιατί; Δεν ξέρω βέβαια, μα παρακάλεσε να πάτε όσο γίνεται πιο γρήγορα. Katerina Ivanovna has now made a decision... and that's why she really wants to see you... why? I don't know, of course, but she begged you to get there as soon as possible. Και σεις θα πάτε, σίγουρα θα πάτε, αυτό το απαιτεί και η χριστιανικότητα ακόμα... And you will go, surely you will go, that's what Christianity still demands...

— Μια φορά μονάχα την έχω δει, συνέχισε το ίδιο αμήχανα ο Αλιόσα. - 'I have only seen her once,' continued Alyosha just as awkwardly.

— Ω, αυτή είναι τόσο ανώτερο, τόσο άφθαστο πλάσμα!... - Oh, she is such a superior, such an ineffable creature!... Μόνο και μόνο απ' τα τόσα της βάσανα... Σκεφτείτε τι έχει υποφέρει, πόσο υποφέρει τώρα και τι την περιμένει... όλα αυτά είναι τρομερά, τρομερά! Just from all her suffering... Think what she has suffered, how much she is suffering now, and what awaits her... all this is terrible, terrible!

— Καλά, θα πάω, αποφάσισε ο Αλιόσα διαβάζονται: γρήγορα γρήγορα το μικρό γράμμα που δεν έγραφε παρά μονάχα την επίμονη παράκληση να πάει, χωρίς καμιάν άλλη εξήγηση. - Well, I'll go, decided Alyosha read: quickly quickly read the little letter that said nothing but a persistent request to go, without any other explanation.

— Αχ, τι καλό, τι υπέροχο θα 'ναι αυτό από μέρος σας, ξεφώνισε ξαφνικά ενθουσιασμένη η Lise. - Oh, how nice, how wonderful that would be of you, Lise suddenly exclaimed excitedly. Και 'γω έλεγα στη μητέρα μου: «Με κανέναν τρόπο δε θα θελήσει να 'ρθει γιατί αυτός σώζει την ψυχή του!» Τι εξαίρετος, τι εξαίρετος άνθρωπος που είσαστε! And I was telling my mother: "There's no way he'll want to come because he's saving his soul!" What an excellent, excellent man you are! Εγώ πάντα το 'λεγα πως είστε εξαιρετικός και χαίρομαι που τώρα μπορώ και σας το λέω! I have always said that you are excellent and I am glad that now I can tell you so!

— Lise! είπε μ' ένα τόνο νουθεσίας η μητέρα, μα χαμογέλασε αμέσως. said the mother in a tone of admonition, but she smiled immediately.

— Και μας, μας ξεχάσατε Αλεξέι Φιοντόροβιτς· δεν ήρθατε ούτε μια φορά να μας δείτε. - And us, you forgot about us, Alexei Fyodorovich; you didn't come to see us even once. Κι όμως η Lise δυό φορές μου το 'πε κι όλας πως μονάχα μαζί σας αισθάνεται ευχάριστα. And yet Lise told me twice that she only feels happy with you.

Ο Αλιόσα σήκωσε τα μάτια του, κοκκίνισε και πάλι ξαφνικά και χαμογέλασε αναπάντεχα χωρίς να ξέρει κι ο ίδιος γιατί. Alyosha looked up, blushed again suddenly and smiled unexpectedly without knowing why himself. Ο στάρετς δεν τον κοίταζε πια. The starlet wasn't looking at him anymore. Άρχισε να κουβεντιάζει με τον ξένο καλόγερο που τον περίμενε, όπως είπαμε και παραπάνω, δίπλα στην πολυθρόνα της Lise. He started chatting with the foreign monk who was waiting for him, as mentioned above, next to Lise's armchair. Φαινόταν να 'ναι ένας απλός καλόγερος, που προερχόταν απ' το λαό. He seemed to be a simple monk, coming from the people. Είχε ιδέες περιορισμένες, μα ακλόνητες και πίστευε με πείσμα. He had limited but firm ideas and believed with conviction. Είπε πως είναι από κάπου μακριά, απ' το Βορρά, απ' το Ομπντόρσκ, απ' τον άγιο Σίλβεστρο, από ένα φτωχό μοναστήρι που 'χε δέκα όλους κι όλους καλόγερους. He said he was from somewhere far away, from the North, from Obdorsk, from St. Silvestro, from a poor monastery that had ten monks. Ο στάρετς τον ευλόγησε και τον κάλεσε να πάει όποτε θέλει στο κελί του. The starets blessed him and invited him to go to his cell whenever he wanted.

— Πώς τολμάτε λοιπόν και κάνετε αυτά τα πράματα; ρώτησε ξαφνικά ο καλόγερος δείχνοντας σοβαρά κι επίσημα τη Lise. - So how dare you do these things?The monk suddenly asked, pointing seriously and solemnly at Lise.

Εννοούσε τη «θεραπεία» της. He meant her "cure".

— Φυσικά, είναι νωρίς ακόμα να μιλάμε γι' αυτό. - Of course, it is still too early to talk about it. Επειδή αισθάνεται καλύτερα δε θα πει πως γιατρεύτηκε κιόλας. Just because he feels better doesn't mean he's cured. Μπορεί τούτη η καλυτέρευση να προήλθε κι από άλλες αιτίες. This improvement may have come from other causes. Μα κι αν έγινε κάτι, ασφαλώς δεν έγινε με κανενός τη δύναμη παρά μονάχα επειδή το θέλησε ο Θεός. But if anything was done, it was certainly not done by anyone's power but only because God willed it. Όλα με τη θέληση του Θεού γίνονται. Everything is done by the will of God. Ελάτε να με δείτε, πάτερ, πρόσθεσε, γιατί δε θα μπορέσω να σας δεχτώ ίσως άλλην ώρα. Come and see me, Father, he added, for I shall not be able to receive you perhaps another hour. Είμαι άρρωστος και ξέρω πως οι μέρες μου είναι μετρημένες. I'm sick and I know my days are numbered.

— Ω, όχι, όχι. - Oh, no, no. Ο Θεός δε θα σας πάρει από κοντά μας, θα ζήσετε πολλά, πολλά χρόνια ακόμα, ξεφώνισε η μητέρα. "God will not take you away from us, you will live many, many more years," the mother exclaimed. Μα τι αρρώστια έχετε λοιπόν; Φαίνεστε εντελώς υγιής, εύθυμος κι ευτυχισμένος. So what disease do you have? You look perfectly healthy, cheerful and happy.

— Σήμερα αισθάνομαι πολύ καλύτερα, μα το ξέρω πια πως αυτό θα κρατήσει πολύ λίγο. - Today I feel much better, but I know now that this will last for a very short time. Τώρα καταλαβαίνω αλάθευτα την αρρώστια μου. Now I understand my illness unadulterated. Όμως χαίρομαι, αν αληθινά σας φαίνομαι εύθυμος. But I'm glad if I really look cheerful to you. Ποτέ και με τίποτα δε θα μπορούσατε να μου δώσετε τόση χαρά όσο μ' αυτή σας την παρατήρηση. You could never have given me as much pleasure as you did with that remark. Γιατί οι άνθρωποι είναι πλασμένοι για την ευτυχία κι όποιος είναι ευτυχισμένος έχει όλο το δικαίωμα να πει στον εαυτό του: «Εκπλήρωσα την εντολή του Θεού σε τούτο τον κόσμο». Because people are made for happiness and anyone who is happy has every right to say to himself: "I have fulfilled God's commandment in this world." Όλοι οι αναμάρτητοι, όλοι οι άγιοι, όλοι οι μάρτυρες, ήταν ευτυχισμένοι. All the sinless, all the saints, all the saints, all the martyrs, were happy.

— Ω, τι ωραία που μιλάτε, τι τολμηρά κι ανώτερα λόγια, ξεφώνισε η μητέρα. - "Oh, how beautifully you speak, what bold and noble words," exclaimed the mother. Λέτε ένα λόγο κι αυτός ο λόγος μας διαπερνάει πέρα για πέρα. You say a word and that word penetrates us through and through. Όμως πού είναι λοιπόν η ευτυχία; Ποιος μπορεί να πει πως είναι ευτυχισμένος; Ω, μια και είχατε την τόση καλοσύνη να μας αφήσετε να σας δούμε και σήμερα, ακούστε όλα κείνα που δε σας είπα την προηγούμενη φορά, που δεν τόλμησα να σας τα πω και που με κάνουν να υποφέρω τόσον καιρό! But where is happiness then? Who can say they are happy? Oh, since you have been so kind as to let us see you today, listen to all that I did not tell you last time, that I did not dare to tell you, and that have made me suffer for so long! Υποφέρω, συγχωρέστε με, όμως υποφέρω... Και λέγοντάς τα αυτά έσμιξε τα χέρια της με κάποιο φλογερό και ταραγμένο πάθος. I suffer, forgive me, but I suffer... And saying this she joined her hands with some fiery and agitated passion.

— Από τι ακριβώς; - From what exactly?

— Υποφέρω... απ' την απιστία μου... - I suffer... from my infidelity...

— Απιστία στο Θεό; - Unfaithfulness to God?

— Ω, όχι, όχι, αυτό ούτε καν τολμώ να το σκεφτώ, μα η μέλλουσα ζωή είναι ένα τέτοιο αίνιγμα! - Oh, no, no, I don't even dare to think about that, but the future life is such an enigma! Και κανένας, μα κανένας δεν μπορεί να το λύσει! And no one, but no one can solve it! Ακούστε με, σεις που είστε παρηγορητής, σεις που ξέρετε την ανθρώπινη ψυχή. Listen to me, you who are a comforter, you who know the human soul. Δεν μπορώ βέβαια να 'χω την απαίτηση να με πιστεύετε εντελώς, μα σας βεβαιώνω με τον πιο μεγάλο όρκο πως δε μιλάω τώρα από επιπολαιότητα, πως τούτη η σκέψη για τη μέλλουσα ζωή με βασανίζει ως την οδύνη, ως τον τρόμο... Και δεν ξέρω σε ποιόν ν' αποταθώ, δεν τόλμησα σ' όλη μου τη ζωή να το κάνω... Μα να που τώρα πήρα το θάρρος ν' αποταθώ σε σας... Ω, Θεέ μου, ποιος ξέρει τι σκέφτεστε τώρα για μένα! I cannot, of course, expect you to believe me completely, but I assure you with the greatest oath that I do not speak now out of frivolity, that this thought of the future life torments me to the point of anguish, to the point of terror... And I know not to whom to appeal, I have not dared in all my life to do so... But now I have taken the courage to turn to you... Oh, God, who knows what you think of me now! είπε και χτύπησε με απελπισία τα χέρια της. she said and clapped her hands in despair.

— Μην ανησυχείτε για τη γνώμη μου, απάντησε ο στάρετς. - "Don't worry about my opinion," replied the starlet. Δεν έχω καμιάν αμφιβολία πως η θλίψη σας είναι ειλικρινής. I have no doubt that your grief is sincere. — Ω, πόσο σας ευγνωμονώ! - Oh, how grateful I am! Βλέπετε, νά τι συμβαίνει: κλείνω τα μάτια και σκέφτομαι. You see, here's what happens: I close my eyes and think. Όλοι πιστεύουν όμως από πού πήγασε τούτη η πίστη; Και σε βεβαιώνουν μερικοί πως όλ' αυτά γεννήθηκαν απ' το φόβο που ένιωσε ο άνθρωπος μπροστά στα τρομαχτικά φαινόμενα της φύσης και πως τίποτ' απ' αυτά δεν υπάρχει. But where did this faith come from? And some assure you that all this was born out of the fear that man felt in the face of the terrifying phenomena of nature, and that none of it exists. Το λοιπόν, σκέφτομαι, όλη μου τη ζωή πίστευα, θα πεθάνω και ξαφνικά δε θα υπάρξει τίποτα, μονάχα «αγριομολόχες στον τάφο θα φυτρώσουν» όπως διάβασα κάπου. So, I think, all my life I thought, I will die and suddenly there will be nothing, only "wild flowers will grow on the grave" as I read somewhere. Αυτό είναι τρομερό! This is terrible! Πώς, πώς θα ξαναβρώ την πίστη; Κι άλλωστε, πίστευα μονάχα όταν ήμουν μικρή κι αυτό μηχανικά, χωρίς να το σκέφτομαι... Πώς, με ποιον τρόπο μπορεί ν' αποδειχτεί αυτό; Να γιατί ήρθα να σας προσκυνήσω και να σας ρωτήσω. How, how can I regain faith? And besides, I only believed when I was a little girl and that mechanically, without thinking about it... How, in what way can this be proven? That's why I came to worship you and ask you. Γιατί, αν χάσω και τούτη την ευκαιρία, σίγουρα σ' όλη μου τη ζωή δε θα βρω κανέναν που να μπορέσει να μου απαντήσει. Because if I miss this opportunity, I will surely never find anyone in my whole life who can answer me. Πώς να τ ' αποδείξει λοιπόν κανείς, πώς να πειστεί; Ω, δυστυχία μου! So how to prove it, how to be convinced? Oh, my misery! Το ξέρω και το βλέπω πως κανένας δε σκοτίζεται τώρα πια γι' αυτό και μονάχα εγώ βασανίζομαι. I know and I see that no one is being killed now, so I'm the only one being tortured. Αυτό σε σκοτώνει, σε σκοτώνει! It's killing you, it's killing you!

— Και βέβαια αυτό σκοτώνει. - And of course it kills. Μα δεν μπορεί τίποτα ν' αποδειχτεί. But nothing can be proven. Είναι όμως δυνατό να πειστεί κανείς. But it is possible to be convinced.

— Πώς; Με ποιον τρόπο; - How? In what way?

— Με την πείρα της ενεργού αγάπης. - With the experience of active love. Προσπαθήστε ν' αγαπήσετε τον πλησίον σας δραστήρια κι ακούραστα. Try to love your neighbour actively and tirelessly. Όσο περισσότερο θ' αγαπάτε, τόσο και θα πείθεστε για την ύπαρξη του Θεού και για την αθανασία της ψυχής σας. The more you love, the more you will be convinced of the existence of God and the immortality of your soul. Κι αν φτάσετε ν' απαρνηθείτε ολοκληρωτικά τον εαυτό σας από αγάπη προς τον πλησίον σας, τότε σίγουρα θα πιστέψετε και καμιά αμφιβολία δε θα μπορέσει πια να εισχωρήσει στην ψυχή σας. And if you come to deny yourself completely out of love for your neighbour, then you will surely believe and no doubt will be able to penetrate your soul. Αυτό είναι δοκιμασμένο, είναι σωστό. This is tried and tested, it's right.

— Με την ενεργό αγάπη. - With active love. Μα να και πάλι ένα πρόβλημα και τι πρόβλημα, τι πρόβλημα! But there's a problem again and what a problem, what a problem! Γιατί, βλέπετε, να τι συμβαίνει: Αγαπάω τόσο πολύ την ανθρωπότητα που —θα το πιστέψετε τάχα;— καμιά φορά κάνω όνειρα να τα παρατήσω όλα, όλα να τ' αφήσω, όλα όσα έχω, να εγκαταλείψω ακόμα και τη Lise και να πάω να γίνω αδελφή του ελέους. Because, you see, here's what's happening: I love humanity so much that - would you believe it? - sometimes I dream of giving up everything, of leaving everything, everything I have, of abandoning even Lise and going to become a sister of mercy. Κλείνω τα μάτια μου, σκέφτομαι κι ονειροπολώ και, τούτες τις στιγμές, νιώθω μέσα μου μιαν ακατανίκητη δύναμη. I close my eyes, think and daydream and, in these moments, I feel an irresistible power within me. Κανένα τραύμα, καμιά πληγή που πυορροεί δε θα μπορούσε να με τρομάξει. No wound, no festering wound could frighten me. Θα 'χα τη δύναμη να τις καθαρίζω και να τις επιδένω με τα ίδια μου τα χέρια, θα καθόμουν τις νύχτες δίπλα στο προσκέφαλο αυτών των δυστυχισμένων και θα 'μουν έτοιμη να φιλήσω τούτες τις πληγές... I would have the strength to clean and dress them with my own hands, I would sit at night by the headrest of these wretches and I would be ready to kiss these wounds...

— Και μονάχα το γεγονός πως ονειροπολείτε αυτά κι όχι τίποτ' άλλο είναι καλό και είναι κάτι κι αυτό. - And just the fact that you are daydreaming about this and nothing else is good and that is something. Έτσι κάπου-κάπου θα κάνετε και στ ' αλήθεια καμιά καλή πράξη. So once in a while you will actually do a good deed.

— Ναι, μα θα μπορούσα για πολύν καιρό, να την υποφέρω μια τέτοια ζωή; συνέχισε η κυρία με ζέση και με κάποιαν έξαρση. - Yes, but could I long endure such a life? continued the lady with fervour and some exuberance. Νά το κυριότερο πρόβλημα! Here's the main problem! Αυτό είναι το πρόβλημα που με βασανίζει περισσότερο απ' όλα. This is the problem that plagues me most of all. Κλείνω τα μάτια μου και ρωτάω τον εαυτό μου: Θα μπορούσες για πολύν καιρό ν' ακολουθήσεις αυτό το δρόμο; Κι αν ο άρρωστος, που εσύ του καθαρίζεις τις πληγές, δε θα σου εκφράσει την ίδια κείνη στιγμή την ευγνωμοσύνη του, μα απεναντίας αρχίσει να σε βασανίζει με τις ιδιοτροπίες του, χωρίς να εκτιμάει και χωρίς καν να προσέχει την αυταπάρνησή σου, κι αν αρχίσει να σε βρίζει, να σε διατάζει με αγροίκους τρόπους και ίσως-ίσως να παραπονιέται στους ανώτερους πως δεν κάνεις καλά τη δουλειά σου (πράμα που συμβαίνει συχνά με κείνους που υποφέρουν πολύ), τι θα γίνει τότε; Θα συνεχιστεί η αγάπη σου ή όχι; Και φανταστείτε! I close my eyes and ask myself: Could you have gone this way for a long time? What if the sick man, whose wounds you are cleaning, does not express his gratitude to you at that very moment, but instead begins to torment you with his whims, without appreciating and without even noticing your self-denial, and if he begins to curse you, to order you about in rude ways, and perhaps-perhaps to complain to his superiors that you are not doing your job well (which is often the case with those who suffer much), what then? Will your love continue or not? And imagine! Έφτασα σ' ένα συμπέρασμα που μ' έκανε ν' ανατριχιάσω: Πως δηλαδή αν υπάρχει κάτι που μπορεί να ψυχράνει την «ενεργό» μου αγάπη προς την ανθρωπότητα, αυτό είναι μονάχα η αγνωμοσύνη. I came to a conclusion that made me shudder: That if there is anything that can chill my "active" love for humanity, it is only ingratitude. Με δυό λόγια, θέλω να δουλέψω με πληρωμή, έχω την αξίωση να με πληρώσουν αμέσως, θέλω δηλαδή επαίνους κι ανταλλάγματα στην αγάπη μου. In two words, I want to work for pay, I have a claim to be paid immediately, that is, I want praise and rewards for my love. Αλλιώς, κανέναν δεν είμαι ικανή ν' αγαπήσω! Otherwise, I'm not capable of loving anyone!

Βρισκόταν σε μια κρίση ειλικρινέστατου αυτομαστιγώματος και τελειώνοντας κοίταξε με προκλητική αποφασιστικότητα τον στάρετς. He was in a fit of sincere self-flagellation, and finished by looking with defiant determination at the starlet.

— Ολ' αυτά είναι ακριβώς όμοια με κείνα που μου διηγόταν ένας γιατρός εδώ και πολλά χρόνια, παρατήρησε ο στάρετς. - "All this is exactly the same as what a doctor has been telling me for many years," the starlet observed. Ήταν ένας άνθρωπος ηλικιωμένος κι αναντίρρητα ευφυής. He was an old man and undeniably intelligent. Μίλαγε κι αυτός το ίδιο ειλικρινά, αν κι αστειευόταν, κι αστειευόταν πικρά. He spoke just as sincerely, though he joked, and joked bitterly. Εγώ, έλεγε, αγαπάω την ανθρωπότητα μα απορώ κι ο ίδιος με την εαυτό μου: Όσο περισσότερο αγαπώ την ανθρωπότητα γενικά, τόσο λιγότερο αγαπάω τον κάθε άνθρωπο χωριστά. I, he said, I love humanity but I wonder at myself: The more I love humanity in general, the less I love each individual human being. Στις ονειροπολήσεις μου, έλεγε, φτάνω συχνά να λαχταράω μέχρι πάθους να εξυπηρετήσω την ανθρωπότητα και ίσως και στ' αλήθεια να δεχόμουνα να σταυρωθώ για τους ανθρώπους, αν παρουσιαζόταν ξαφνικά μια τέτοια ανάγκη. In my daydreams, he said, I often come to yearn passionately to serve humanity, and perhaps I would really accept to be crucified for people if such a need suddenly arose. Κι όμως, παρ' όλ' αυτά, δεν μπορώ ούτε δυό μέρες να ζήσω στο ίδιο δωμάτιο μ' άλλον άνθρωπο. And yet, despite all this, I can't even live in the same room with another person for two days. Αυτό το ξέρω από πείρα. I know this from experience. Μόλις βρεθεί κάποιος κοντά μου, νιώθω πως μου πληγώνει την ατομικότητά μου και μου περιορίζει την ελευθερία μου. As soon as someone is near me, I feel that it hurts my individuality and restricts my freedom. Μπορώ μέσα σ' ένα εικοσιτετράωρο να μισήσω τον πιο καλόν άνθρωπο. I can hate the nicest man in 24 hours. Άλλον γιατί τρώει αργά, άλλον γιατί έχει συνάχι και σκουπίζει συνεχώς τη μύτη του με το μαντήλι. One because he eats slowly, another because he has a sniffle and constantly wipes his nose with a handkerchief. Γίνομαι, έλεγε, εχθρός των ανθρώπων μόλις οι σχέσεις μας γίνουν κάπως στενότερες. I become, he said, the enemy of the people as soon as our relations become somewhat closer. Μα γι' αυτό, όσο περισσότερο μισούσα ορισμένους ανθρώπους προσωπικά, τόσο πιο φλογερά αγαπούσα την ανθρωπότητα στο σύνολό της. But that's why, the more I hated certain people personally, the more ardently I loved humanity as a whole.

— Μα τι να κάνω λοιπόν; Τι να γίνει αφού έτσι συμβαίνει; Πρέπει ν' απελπιστώ; - So what should I do? What to do if this is the way it is? Should I despair?

— Οχι, γιατί είναι αρκετό και μονάχα το πως υποφέρετε απ' αυτή την κατάσταση. - No, because it is enough that you are suffering from this situation. Κάντε ό,τι μπορείτε και θα σας καταλογιστεί. Do what you can and you will be held accountable. Έχετε κάνει πολλά κι όλας μια και μπορέσατε με τόση ειλικρίνεια να γνωρίσετε τον εαυτό σας. You have done a lot of things at once and you have been able to get to know yourself so honestly.

Μα αν μιλήσατε και μαζί μου τόσο ειλικρινά μόνο και μόνο για να σας παινέψω και 'γω γιατί μου είπατε την αλήθεια, τότε φυσικά δε θα καταφέρετε να κάνετε κανέναν άθλο ενεργού αγάπης. But if you also spoke to me so honestly only so that I could praise you and praise you for telling me the truth, then of course you will not succeed in doing any feat of active love. Τότε όλα θα μείνουν μονάχα στα όνειρά σας κι όλη σας η ζωή θα περάσει σαν ένα όνειρο. Then everything will remain only in your dreams and your whole life will pass as a dream. Εννοείται πως σε μια τέτοια περίπτωση θα ξεχάσετε και τη μέλλουσα ζωή και θα βρείτε κάποιον τρόπο να ησυχάσετε. It goes without saying that in such a case you will forget about the future life and find some way to find peace.

— Με συντρίψατε! - You crushed me! Μονάχα τώρα, να, τούτη τη στιγμή που μιλούσατε, κατάλαβα πως πραγματικά πρόσμενα τον έπαινό σας για την ειλικρίνειά μου όταν σας έλεγα πως δε θα μπορέσω να υποφέρω την αγνωμοσύνη. Only now, here, at this moment when you were speaking, did I realize that I was really offering you praise for my sincerity when I told you that I could not endure ingratitude. Με βοηθήσατε να δω τον πραγματικό εαυτό μου, με νιώσατε και μ' εξηγήσατε σε μένα την ίδια! You helped me to see the real me, you felt me and explained me to myself!

— Αλήθεια το λέτε; Τώρα λοιπόν, ύστερ' απ' αυτό που παραδεχτήκατε, πιστεύω πως είστε ειλικρινής κι έχετε καλή καρδιά. - You really think so? So now, after what you have admitted, I believe you are sincere and have a good heart. Κι αν δεν καταφέρετε να ευτυχήσετε, να θυμάστε όμως πάντα πως βρίσκεστε σε καλό δρόμο και να προσπαθείτε να μην παρεκκλίνετε απ' αυτόν. And if you do not succeed in being happy, but always remember that you are on the right track and try not to deviate from it. Το κυριότερο, αποφεύγετε το ψέμα, το κάθε ψέμα, και ιδιαίτερα μη λέτε ψέματα στον ίδιο τον εαυτό σας. Most importantly, avoid lying, any lying, and especially don't lie to yourself. Παρακολουθείτε το ψέμα σας και προσέχετέ το την κάθε ώρα, την κάθε στιγμή. Watch your lie and watch it every hour, every moment. Αποφεύγετε επίσης να σιχαίνεστε τους άλλους και τον εαυτό σας: αυτό που σας φαίνεται ποταπό μέσα στον ίδιο τον εαυτό σας εξαγνίζεται κιόλας απ' το γεγονός πως το παρατηρήσατε. You also avoid disgusting others and yourself: what seems despicable in yourself is purified by the fact that you have noticed it. Αποφεύγετε ακόμα και το φόβο, αν κι ο φόβος είναι αποτέλεσμα της ψευτιάς. You even avoid fear, although fear is the result of falsehood. Μην τρομάζετε ποτέ με την προσωπική σας δειλία στην αναζήτηση της αγάπης, ακόμα και τις κακές σας πράξεις σ' αυτές τις περιπτώσεις μην τις φοβάστε πολύ. Never be frightened by your own personal cowardice in your search for love, and even your evil deeds in these cases should not be too fearful. Λυπάμαι που δεν μπορώ να σας πω τίποτα πιο ευχάριστο. I'm sorry I can't tell you anything more pleasant. Μα η ενεργός αγάπη είναι κάτι πολύ πιο σκληρό και φοβερό απ' την αγάπη που περιορίζεται στα όνειρα. But active love is something much more cruel and terrible than love that is limited to dreams. Η ονειροπόλα αγάπη διψάει για σύντομα κατορθώματα, ζητάει μια γρήγορη ικανοποίηση και τον γενικό θαυμασμό. Dreamy love hungers for quick accomplishments, seeks a quick gratification and general admiration. Στις τέτοιες περιπτώσεις μερικοί φτάνουν πραγματικά στο σημείο να θυσιάσουν και τη ζωή τους ακόμα, αρκεί να μην περιμένουν πολύ, μα να πραγματοποιηθεί γρήγορα τ' όνειρό τους. In such cases some people actually go to the point of sacrificing their lives, as long as they don't wait too long, but their dream is quickly realized. Και να 'ναι σαν μια θεατρική παράσταση που να τη βλέπουν όλοι και να τη χειροκροτούν. And it should be like a theatrical performance that everyone watches and applauds. Μα η ενεργός αγάπη χρειάζεται δουλειά κι επίμονη αυτοκυριαρχία και για μερικούς είναι ίσως-ίσως ολόκληρη επιστήμη. But active love takes work and persistent self-control and for some it is perhaps-perhaps a science. Μα σας προλέγω πως ακόμα και τη στιγμή που θα δείτε με φρίκη πως παρ' όλες σας τις προσπάθειες όχι μονάχα δεν πλησιάσατε το σκοπό σας μα αντίθετα ξεφύγατε απ' αυτόν, εκείνην ακριβώς τη στιγμή, σας το προλέγω, θα 'χετε φτάσει στο σκοπό και θα νιώσετε καθαρά πάνω σας τη θαυματουργό δύναμη του Κυρίου που σας αγαπούσε όλο τον καιρό και μυστικά σας καθοδηγούσε. But I foretell you that even at the moment when you will see with horror that despite all your efforts you have not only not approached your goal but instead have escaped from it, at that very moment, I foretell you, you will have reached the goal and you will clearly feel the miraculous power of the Lord who loved you all along and secretly guided you. Με συγχωρείτε που δεν μπορώ να μείνω περισσότερο μαζί σας. I'm sorry I can't stay with you longer. Με περιμένουν. They're waiting for me. Χαίρετε. Hello. Η κυρία έκλαιγε. The lady was crying.

— Η Lise, η Lise, ευλογήστε την λοιπόν, ευλογήστε την! - Lise, Lise, bless her then, bless her! αναταράχτηκε ξαφνικά ολάκερη. was suddenly shaken to its core.

— Αυτήν ούτε να την αγαπάει κανείς δεν αξίζει. - She is not even worth loving. Την έβλεπα που όλη την ώρα έκανε αταξίες, είπε αστειευόμενος ο στάρετς. I could see her doing mischief all the time, the starlet said jokingly. Γιατί κοροϊδεύατε όλη την ώρα τον Αλεξέι; Why have you been making fun of Alexei all this time?

Και πραγματικά η Lise όλη την ώρα αυτό έκανε. And really Lise was doing that all the time. Είχε προσέξει απ' την περασμένη ακόμα φορά πως ο Αλιόσα τα χάνει μπροστά της και προσπαθεί να μην την κοιτάζει κι αυτό ακριβώς τη διασκέδαζε πολύ. She had noticed from the last time that Alyosha was losing it in front of her and trying not to look at her and that was what amused her so much. Περίμενε επίμονα να πιάσει το βλέμμα του: ο Αλιόσα, μην μπορώντας να υποφέρει το επίμονο βλέμμα της που είχε καρφώσει πάνω του, γύριζε πού και πού άθελά του σαν να τον τραβούσε μια ακατανίκητη δύναμη και την κοίταζε κι αυτός. She waited stubbornly for him to catch his gaze: Alyosha, unable to bear her persistent gaze fixed on him, turned now and then involuntarily as if drawn by an irresistible force, and looked at her too. Τότε κείνη του χαμογελούσε κατάματα θριαμβευτικά. Then she smiled triumphantly in his face. Ο Αλιόσα τα σάστιζε και θύμωνε με τον εαυτό του ακόμα περισσότερο. Alyosha was getting pissed off and angry with himself even more. Τέλος της γύρισε εντελώς την πλάτη και κρύφτηκε πίσω απ' τον στάρετς. Finally he turned his back on her completely and hid behind the starlet. Ύστερ' από μερικά λεπτά τον τράβηξε η ίδια ακατανίκητη δύναμη και γύρισε να δει: τον κοιτάνε ή όχι; και είδε πως η Lise είχε γείρει έξω απ' την πολυθρόνα της και τον κοίταζε απ' το πλάι περιμένοντας με τεταμένη προσοχή πότε θα την κοιτάξει. After a few minutes he was pulled by the same irresistible force and turned to see: were they looking at him or not? and he saw that Lise was leaning out of her chair and looking at him sideways, waiting with tense attention for him to look at her. Όταν έπιασε το βλέμμα του, έβαλε τέτοια γέλια που κι αυτός ο στάρετς δεν κρατήθηκε και είπε: When she caught his gaze, he laughed so hard that the starlet couldn't help but say:

— Γιατί τον συγχύζετε, μικρή άταχτη; - Why are you upsetting him, you naughty little thing?

Ξαφνικά η Lise κοκκίνισε, τα ματάκια της λάμψανε, το πρόσωπό της έγινε τρομερά σοβαρό κι άρχισε να μιλάει γρήγορα και νευρικά με φλογερή, θυμωμένη και παραπονιάρικη φωνή: — Κι αυτός γιατί τα ξέχασε όλα; Όταν ήμουν μικρή με κουβάλαγε στα χέρια του, παίζαμε μαζί. Suddenly Lise blushed, her little eyes glowed, her face became terribly serious and she began to speak quickly and nervously in a fiery, angry and complaining voice: "And why did he forget everything? When I was little he used to carry me in his arms, we used to play together. Το ξέρετε πως με πήγαινε στο σχολείο; Εδώ και δυό χρόνια, όταν με χαιρετούσε, έλεγε πως ποτέ δε θα με ξεχάσει, πως εμείς πάντοτε θα 'μαστε φίλοι, πάντοτε, πάντοτε! You know how he used to take me to school? For two years now, when he said goodbye to me, he said that he would never forget me, that we would always be friends, always, always! Και να που τώρα ξαφνικά με φοβάται. And here he is, suddenly afraid of me. Μήπως τάχα θα τον φάω; Γιατί δε θέλει να με πλησιάσει, γιατί δε μου μιλάει; Γιατί δε θέλει να 'ρθει σπίτι μας; Λες και δεν τον αφήνετε σεις. Am I going to eat him? Why won't he come near me, why won't he talk to me? Why won't he come to our house? It's like you won't let him. Αφού το ξέρουμε πως μπορεί να πάει όπου θέλει. We know he can go anywhere he wants. Εμένα δε μου πάει να τον καλέσω, αυτός πρώτος θα 'πρεπε να το θυμηθεί και να 'ρθει, αν δεν με είχε ξεχάσει. I don't feel like calling him, he should have been the first to remember and come, if he hadn't forgotten me. Τώρα, βλέπεις, σώζει την ψυχή του! Now, you see, he saves his soul! Τι του φορέσατε τούτο το μακρύ ράσο που του φτάνει ως τους αστραγάλους;... Θα κάνει να τρέξει και θα πέσει. What have you put on him that long robe that reaches to his ankles?... He'll make a run for it and fall.

Και ξαφνικά δε συγκρατήθηκε, έκρυψε το πρόσωπό της στις παλάμες της κι άρχισε να γελάει με το μακρόσυρτο, νευρικό κι άφωνο γέλιο της που την ανατάραζε. And suddenly she could not contain herself, she hid her face in her palms and began to laugh her long, nervous and speechless laughter that stirred her. Ο στάρετς την άκουσε ως το τέλος χαμογελώντας και την ευλόγησε τρυφερά. The starlet listened to her to the end, smiling, and tenderly blessed her. Όταν αυτή του φίλαγε το χέρι, το 'φερε ξαφνικά στα μάτια της κι έβαλε τα κλάματα: When she was kissing his hand, he suddenly brought it to her eyes and cried:

— Μη θυμώνετε μαζί μου, είμαι ανόητη, τίποτα δεν αξίζω... Κι ο Αλιόσα μπορεί να 'χει δίκιο, πολύ δίκιο που δε θέλει να 'ρθει στο σπίτι μου μια και είμαι τόσο γελοία. - Don't be angry with me, I'm a fool, I don't deserve anything... And Alyosha may be right, very right not to want to come to my house since I'm so ridiculous.

— Θα σας τον στείλω χωρίς άλλο, αποφάσισε ο στάρετς - I'll send him to you without more, the starlet decided.