×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.


image

Esperanta Retradio 2019, Kiel genoj influas la riskemon

Kiel genoj influas la riskemon

Ĉu riskemo kuŝas en la genoj? Internacia studaĵo liveras indikojn por tio. Kiel riske persono kondutos, tio tamen ne estas prognozebla surbaze de la DNA.

Kiel persono plenkreskas, kion iu travivas kaj kiujn modelajn personojn iu havas - ĉio tio formas la karakteron, la konduton kaj tiel ankaŭ la riskemon. Studoj pri ĝemeloj krome nutras la supozon ke riskemo havas ankaŭ signifan parton en tio. Studaĵo en faka revuo pri genetiko nun konfirmas tiun kuntekston: Teamo sub la gvido de la universitato de Toronto en Kanado kaj de la Libera Universitato de Amsterdamo identigis 124 ĝis nun nekonatajn variantojn en la genaro kiuj kunligiĝas kun la riska konduto kaj kun la riskemo.

En la studo partoprenis ĉirkaŭ unu miliono da homoj. La testpersonoj devis unuflanke taksi sian propran riskemon, aliflanke ili devis respondi demandojn pri riska konduto, ekzemple pri fumado, konsumo de alkoholo, pri tro rapida aŭtomobila veturado aŭ ofta ŝanĝo de sekspartneroj. Krome oni malĉifris la genaron de la partoprenantoj kaj komparis ĝin.

La genaro de du homoj ja estas tre simila, sed ne identa: En la genomo ĉiam estas lokoj kun etaj malsamecoj. Kelkajn el tiuj variantoj oni povis per grandskalaj komparaj studaĵoj meti en kuntekston ekzemple kun certaj eksteraj ecoj aŭ kun la disponiteco por malsanoj. De kelkaj jaroj ankaŭ la sociscienca esploro interesiĝas pri tiu speco de studoj por eltrovi la influon de la genoj pri kondutmanieroj.

La 124 variantoj kiuj estis malkovritaj en la aktuala studaĵo koncernas laŭ la analizoj de la esploristoj genojn kiuj estas legataj precipe en la cerbo, nome ĉefe en cerbaj regionoj kiuj kunligiĝas kun decidoprocezoj. La analizo de tiuj genoj indikas krome pri rolo de certaj neŭrotransmisiaj substancoj, nome GABA kaj glutamato. Tiuj neŭrotransmisiantoj ĝis nun ne estis konsiderataj en kunteksto kun riskemo.

"Per nia studaĵo ni povis difini la genetikan arkitekturon de la riskemo kaj povis eltrovi en kiuj lokoj en nia cerbo troviĝas la emo pri riska konduto", klarigas tion unu el la aŭtoroj de la studaĵo de la universitato de Zuriĥo. Tio aliflanke laŭ li ne signifas ke surbaze de la DNA de persono oni povus diri kiun riskon tiu persono akceptus en certa situacio. La studaĵo povas tamen esti bazo por prilumigi pli precize la kunefikadon inter certaj genetikaj variantoj kaj mediaj faktoroj.


Kiel genoj influas la riskemon

Ĉu riskemo kuŝas en la genoj? Does risk lie in the genes? Internacia studaĵo liveras indikojn por tio. International studies provide evidence for this. Kiel riske persono kondutos, tio tamen ne estas prognozebla surbaze de la DNA. How risky a person will behave, however, is not predictable on the basis of DNA.

Kiel persono plenkreskas, kion iu travivas kaj kiujn modelajn personojn iu havas - ĉio tio formas la karakteron, la konduton kaj tiel ankaŭ la riskemon. As a person grows up, what someone experiences and what model people have - all of this shapes the character, the behavior and thus the riskiness. Studoj pri ĝemeloj krome nutras la supozon ke riskemo havas ankaŭ signifan parton en tio. Studaĵo en faka revuo pri genetiko nun konfirmas tiun kuntekston: Teamo sub la gvido de la universitato de Toronto en Kanado kaj de la Libera Universitato de Amsterdamo identigis 124 ĝis nun nekonatajn variantojn en la genaro kiuj kunligiĝas kun la riska konduto kaj kun la riskemo. A study in a journal of genetics now confirms this context: A team led by the University of Toronto in Canada and the Free University of Amsterdam have identified 124 hitherto unknown variants in the genus that are linked to risky behavior and riskiness.

En la studo partoprenis ĉirkaŭ unu miliono da homoj. La testpersonoj devis unuflanke taksi sian propran riskemon, aliflanke ili devis respondi demandojn pri riska konduto, ekzemple pri fumado, konsumo de alkoholo, pri tro rapida aŭtomobila veturado aŭ ofta ŝanĝo de sekspartneroj. Krome oni malĉifris la genaron de la partoprenantoj kaj komparis ĝin.

La genaro de du homoj ja estas tre simila, sed ne identa: En la genomo ĉiam estas lokoj kun etaj malsamecoj. Kelkajn el tiuj variantoj oni povis per grandskalaj komparaj studaĵoj meti en kuntekston ekzemple kun certaj eksteraj ecoj aŭ kun la disponiteco por malsanoj. Some of these variants could be put through large-scale comparative studies, for example, with certain external features or the availability of diseases. De kelkaj jaroj ankaŭ la sociscienca esploro interesiĝas pri tiu speco de studoj por eltrovi la influon de la genoj pri kondutmanieroj. For some years now, social science research has been interested in this kind of studies to find out the influence of genes on behavioral patterns.

La 124 variantoj kiuj estis malkovritaj en la aktuala studaĵo koncernas laŭ la analizoj de la esploristoj genojn kiuj estas legataj precipe en la cerbo, nome ĉefe en cerbaj regionoj kiuj kunligiĝas kun decidoprocezoj. La analizo de tiuj genoj indikas krome pri rolo de certaj neŭrotransmisiaj substancoj, nome GABA kaj glutamato. The analysis of these genes further indicates the role of certain neurotransmitter substances, namely GABA and glutamate. Tiuj neŭrotransmisiantoj ĝis nun ne estis konsiderataj en kunteksto kun riskemo. These neurotransmitters have so far not been considered in a risky context.

"Per nia studaĵo ni povis difini la genetikan arkitekturon de la riskemo kaj povis eltrovi en kiuj lokoj en nia cerbo troviĝas la emo pri riska konduto", klarigas tion unu el la aŭtoroj de la studaĵo de la universitato de Zuriĥo. "Through our study we were able to define the genetic architecture of riskiness and were able to find out in which areas of our brain the tendency for risky behavior is found," explains one of the authors of the study at the University of Zurich. Tio aliflanke laŭ li ne signifas ke surbaze de la DNA de persono oni povus diri kiun riskon tiu persono akceptus en certa situacio. That, on the other hand, does not mean that based on a person's DNA one could say what risk that person would accept in a certain situation. La studaĵo povas tamen esti bazo por prilumigi pli precize la kunefikadon inter certaj genetikaj variantoj kaj mediaj faktoroj. The study may, however, be the basis for more precisely illuminating the co-efficacy between certain genetic variants and environmental factors.