Zo komen we uit de wooncrisis
Het moet anders.
Daar is in ieder geval iedereen hier op dit veld het over eens.
Je ziet hier vooral jongeren, studenten, starters, die niet aan een fatsoenlijk dak boven hun hoofd kunnen komen.
Het is nu nog rustig, ze zijn bezig met de soundcheck.
Het zal straks een stuk drukker worden, zoals...
...hier.
Dit soort bedragen voor een huis van niks...
...niemand kan dat betalen.
Dat vinden we niet helemaal eerlijk.
Lekker met de meiden dakloos.
Ik heb heel veel problemen gehad met mijn huisbaas, die maar de huur blijft verhogen.
Ik zit nog steeds in dat overbetaalde kamertje van 12m2.
Ik woon nu in een kelder.
In gelul kun je gewoon niet wonen. Kort maar krachtig, toch?
We zijn nu zeven maanden aan het zoeken.
Ik weet niet hoeveel ik mag schelden?
Ik woon nog thuis.
Dus laat ik het maar niet doen.
Help.
Het moet gewoon weer gaan over de mens en niet over geld, dat is het allerbelangrijkst.
Luister naar mij en naar al deze mensen hier.
Er moet iets gebeuren.
Dat is duidelijke taal.
Terug dus van weggeweest: een breed gedragen woonprotest, voor het eerst sinds de jaren 80.
Vanwege het enorme woningtekort.
Hoe we in die wooncrisis zijn beland, hebben we in deel één uitgelegd.
Kijk die vooral nog even als je dat nog niet gedaan hebt.
Vandaag deel 2: hoe komen we er weer uit?
Makkelijk is het niet, maar oplossingen zijn er wel.
Of in ieder geval stapjes in de goede richting.
In deze video gaan we er een aantal verkennen.
Politiek, zowel landelijk als lokaal...
...als creatieve ideeën uit de samenleving zelf.
Wij willen die binnenvaartschepen gaan transformeren.
Uiteindelijk willen we in 2026 600 starters hebben geholpen.
Dus...
...hoe komen we hier weer uit?
Eerst even dit.
Er is niet één simpele oplossing voor dit zeer complexe vraagstuk.
Er zijn talloze knoppen waar we aan zouden kunnen draaien.
In Den Haag ligt een enorm mengpaneel...
...en ook zoiets als gemeentes, en jij en ik, kunnen aan allerlei knoppen schuiven.
Maar de holy grail hebben wij ook niet, anders zouden we zelf wel een ministerie oprichten.
Maar de holy grail hebben wij ook niet, anders zouden we zelf wel een ministerie oprichten.
To seek the holy grail.
Grapje natuurlijk, maar ff serieus...
...dit is wel een startpunt.
Want de laatste minister voor Wonen, Stef Blok, besloot zijn ministerie in 2017 op te heffen...
...omdat de woningmarkt gefikst zou zijn.
De woningmarkt laat een duidelijk herstel zien. Er is weer vertrouwen.
Misschien tóch wel handig als er weer zoiets komt...
...als de politiek dit probleem wil oplossen.
Anders is Artikel 22 van de Grondwet ook niet zo veel meer waard.
Kortom: woonbeleid.
Om te snappen aan welke knoppen ze nu zouden kunnen zitten...
...kijken we eerst even waar ze in het verleden al aan gedraaid hebben.
Aan het begin van de vorige eeuw bemoeit het Rijk zich voor het eerst met huisvesting...
...met de Woningwet.
Doel ervan: voldoende, goede woningen en een einde maken aan...
...de erbarmelijke woonomstandigheden van vooral arbeiders.
Er worden voortaan fatsoenlijke eisen gesteld aan de woningen.
En de overheid helpt daar financieel bij...
...in plaats van het alleen door de rijkere klasse of de kerk op te laten lossen.
Ook gemeenten gingen woningen bouwen.
Van de binnenkomende gelden zullen woningen worden gebouwd...
...waarna de krotten kunnen worden opgeruimd.
Na de oorlog kwamen de woningcorporaties voor sociale huurwoningen.
Door de jaren heen zijn er allerlei ministeries geweest die zich bezighielden met huisvesting.
Eens even kijken...
...we hebben ministeries van Openbare Werken, Wederopbouw, Volkshuisvesting...
...Bouwnijverheid, Ruimtelijke Ordening, Milieubeheer...
...maar in 2010 stopt het.
Dus al elf jaar geen toegewijd ministerie meer dat zich met wonen bemoeit.
Tot 2017 dus nog wel een minister voor Wonen en Rijksdienst...
Met als doel: een betaalbare en toegankelijke woningmarkt.
En ook die stopte dus, op een moment dat er een woningtekort was van bijna een kwart miljoen.
Het probleem zou zichzelf wel even oplossen door meer over te laten aan provincies en gemeentes.
En door de koopsector te stimuleren en de corporatiesector... niet zo.
Maar het probleem loste zichzelf niet op.
De meeste partijen willen in een nieuw kabinet toch weer wat poppetjes op de juiste plekken gaan zetten.
Of hoe je het ook wil noemen.
Want zeggen zij: de overheid moet de regie terugpakken.
Vanwege, istie weer: artikel 22.
Lekker voer voor de formatie en de informa...deur.
Dat ministerie zal ervoor moeten zorgen dat er wordt gebouwd.
Waarom? Kijk onze vorige video nog maar eens een keer.
Getal dat je veel hoort:
1 miljoen. Zo veel woningen zouden erbij moeten komen. En die moeten er ook nog eens staan voor 2030.
Maar waar?
Misschien hier, in een weiland?
Of toch hier, in de natuur?
Of toch verder bouwen in de stad?
Is veel discussie over, want meer bouwen betekent ook offers brengen.
De politiek is hier nogal verdeeld over.
Zo vinden bijvoorbeeld D66, en GroenLinks dat er verder moet worden gebouwd binnen de bebouwde kom.
VVD en PVV willen juist verder bouwen in de buitengebieden.
Het CDA vindt het zelfs een optie om een totaal nieuwe stad uit de grond te stampen, als oplossing voor de woningnood.
En zo vinden ze allemaal wel wat, check vooral hun websites even, kan je het zelf zien.
Wat vinden andere belangrijke betrokken clubs?
Het Economisch Instituut voor de Bouw bijvoorbeeld. Dat pleit voor nieuwbouw in weilanden.
Maar dat valt dan weer niet goed bij boerenorganisaties.
Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving kan er nog genoeg in steden...
...en aan de randen worden gebouwd.
Dus ook onderzoeksinstituten, adviesorganen en belangenorganisaties zijn het vaak oneens.
Maar ideeën zijn er dus wel, alleen... overeenstemming niet.
En daar ontbreekt het nog een beetje aan. Dus ook aan een oplossing.
Misschien een beetje onbevredigend voor deze video...
...maar de bal ligt toch echt in Den Haag over hoe, waar en wanneer te bouwen.
Gelukkig schiet het lekker op met die formatie.
Dat er oplossingen uit Den Haag kúnnen komen...
...bewijst de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra uit 1991.
Zegt je zo misschien niks, maar de afkorting misschien wel.
Misschien ben jij ook wel opgegroeid in zo'n Vinex-wijk. Ik toevallig wel.
Samen met provincies en gemeentes wijst de landelijke overheid...
...plekken aan voor nieuwe wijken rondom de steden.
Door mensen met een wat hoger inkomen naar deze huizen te lokken...
...moet er ruimte vrijkomen voor de wat goedkopere woningen.
Er verrijzen 81 van zulke wijken en dat levert honderdduizenden woningen op.
Leidsche Rijn, het is een wonderlijk idee, maar twintig jaar geleden was hier helemaal niks.
Goed, ook nu hoor je vooral weer...
...bouwen, bouwen, bouwen...
...en tuurlijk, bouwen levert nieuwe woningen op, maar er is meer.
Achter deze deur...
...de veelbesproken verhuurderheffing.
Woningcorporaties, die dus goedkope huurwoningen zouden moeten bouwen...
...dragen daardoor jaarlijks bijna 2 miljard euro over aan de staatskas.
Maar dat gaat ten koste van sociale woningbouw, zorgt voor hogere huurprijzen...
...vertraagt verduurzaming en dwingt corporaties om sociale huurwoningen te verkopen...
...om toch geld te verdienen.
En o ja, huisjesmelkers en speculanten hoeven die heffing níet te betalen.
Dus: afschaffen die heffing?
Wordt veel genoemd als een van de oplossingen.
Kan je nog wel tegenin brengen dat er bij de corporaties miljarden op de plank blijven liggen.
Er is niet zozeer een gebrek aan geld, maar vooral een gebrek aan financieel interessante bouwlocaties...
...dat zeggen voorstanders van die heffing.
Is het laatste woord vast nog niet over gesproken.
En over beleggers ook niet.
Nieuwkomers moeten het opnemen tegen beleggers...
...voor de koper, echt kansloos, is het een drama geworden om een nieuwe woning te vinden.
Goliath met z'n grote zak geld tegen David, die kleine starter op de woningmarkt.
Die starters leggen het gewoon af tegen de beleggers, en die laatstgenoemde drijven koop- en huurprijzen flink op.
Zoals hier, in Buiten Wittevrouwen in Utrecht, een starter komt er hier echt niet meer tussen.
Wat zou daar de oplossing voor kunnen zijn?
Daar wordt al aan gewerkt.
Vanaf januari kunnen gemeenten in bepaalde wijken investeerders weren.
De zogeheten opkoopbescherming.
Betekent dat je ook daadwerkelijk in het huis dat je koopt moet gaan wonen...
...in plaats van om het puur te gebruiken als inkomstenbron.
En dat betekent voor starters wellicht dat ze begin volgend jaar al...
...iets meer ruimte hebben, in elk geval minder hoeven op te bieden tegen beleggers.
Oké, oké, lijkt ergens op.
Dan: van huisjesmelker naar dat andere H-woord: de hypotheekrenteaftrek.
Een erg lekker voordeeltje, van soms wel duizenden euro's, voor huizenbezitters...
...die rente over hun hypotheek mogen aftrekken van de belasting.
Was ooit bedoeld om het kopen van huizen te stimuleren...
...maar of dat nu nog zo'n stimulans nodig heeft, vragen velen zich af.
Ermee stoppen zou de vraag naar koopwoningen kunnen doen dalen...
...dus ook de prijzen, is de gedachte.
Andere knop: overbieden.
Want we weten allemaal: dat bedragje op Funda is geen vraagprijs...
...maar een vanaf-prijs.
Vraagprijs: 280.000 euro.
Is dat nou wat je er gemiddeld overheen gaat, zo'n 30.000 euro?
Ja, dat is wel het gemiddelde, inderdaad.
Een begin: demissionair minister Ollongren wil het proces rondom kopen transparanter maken...
...omdat de makelaarswereld bol zou staan van vriendjespolitiek...
...en flinke bonussen op biedingen boven de vraagprijs.
Spelen makelaars hier ook een rol bij?
Nou, laten we die rol vooral niet onderschatten.
Daar valt terrein te winnen.
Tot zover even die landelijke overheid.
Ik ga het zo met je over de gemeentes hebben.
Maar eerst gewoon even tussendoor: wat jonge frisse oplossingsgerichte mensen met goede ideeën.
Zoals de Floating Students, jawel wonen op het water.
Ik ben Stan. -Mijn naam is Benjamin.
Wij zijn voor studenten bezig om binnenvaartschepen te transformeren naar studentenhuisvesting.
Zo hopen we in Rotterdam in 2022 ons eerste concept gerealiseerd te hebben.
Dit omdat de nood daarvoor superhoog is...
...en omdat we hebben gezien dat er een overschot is aan binnenvaartschepen.
Die een perfecte ruimte bieden.
Wij willen die binnenvaartschepen transformeren naar regeneratieve, drijvende woongroepen voor studenten.
Regeneratief houdt in dat je handelt als natuur...
...en dat je meer teruggeeft aan de natuur dan dat je opneemt.
Daarbij houden we rekening met het materiaalgebruik...
...binnenvaartschepen hergebruikt, zodat ze niet gesloopt hoeven te worden.
Omdat het product zo multi-inzetbaar is, zou je er ook andere huisvesting kunnen realiseren.
Van gezinswoning tot ouderenwoning.
Goed idee.
Nu weer de iets grotere knoppendraaiers: gemeentes.
Zij bepalen voor een heel groot deel zelf wat, waar en hoe er gebouwd wordt...
...volgens hun eigen bestemmingsplannen.
Bijvoorbeeld dat er in een wijk of woontoren voor 30 procent aan sociale huurwoningen moeten komen.
Of denk bijvoorbeeld ook aan een regel dat nieuwbouwwoningen...
...alleen aan starters verkocht mogen worden.
Of om de uitbouw van een huis te verbieden, zodat het een starterswoning blijft.
En startersleningen, dus kom jij 10K tekort, wil de gemeente best even bijspringen.
Dat soort zaken.
Andere mogelijkheid: betere doorstroom.
Graag zouden wij ooit nog wel een huis willen hebben met een tuin erbij.
En is dat makkelijk te vinden?
Nee.
De gemeente kan bijvoorbeeld ouderen stimuleren om kleiner te gaan wonen.
Gebeurt al, maar schiet nog niet echt op.
Ook weer omdat er te weinig ouderenwoningen zijn.
We willen beweging hebben, wij ouderen blijven hier dadelijk alleen zitten...
...dus het wordt gewoon tijd dat jongeren de kans krijgen.
Ja, het wordt wel moeilijk gemaakt.
En zeker niet alleen ouderen.
Doorstroming is overal een probleem.
Begint al bij studenten. Die kunnen geen kamer vinden, omdat afgestudeerden in hun kamers blijven zitten...
...omdat ze geen huurwoning kunnen vinden.
En die huurders kunnen weer niet kopen, dus die blijven weer die huurwoningen bezet houden.
Enzovoort.
Er is geen woningaanbod, daardoor geen doorstroming.
...dus geen nieuwbouw, de hele woningbouw stagneert en zit volledig op slot.
Dit gaat allemaal nog erg stroef.
Het duurt vaak jaren voor er ergens overeenstemming over is...
...of dat er ergens een paal de grond in gaat.
Sommige gemeentes zeggen meer geld en mensen nodig te hebben...
...omdat veel ambtenaren zijn wegbezuinigd.
Maar, dat betekent ook dat er op gemeentelijk niveau nog winst valt te behalen.
Gemeentes kunnen een rol spelen in het woonprobleem door aan de juiste knoppen te draaien.
