Hunebedden ± 3000 voor Christus Dolmen ± 3000 v. Chr. Dolmens ± 3000 BC Dolmens ± 3000 BC Dolmen ± 3000 a.C. Dolmenai ± 3000 m. pr. m. e. Dolmens ± 3000 a.C. Дольмены ± 3000 лет до н.э. Dolmenler ± MÖ 3000 Дольмени ± 3000 років до н.е.

± 3000 voor Christus ± 3000 BC

Hunebedden Dolmens

De eerste boeren The first farmers

Hoe het ze is gelukt weet niemand, maar vroege boeren weten zo'n vijfduizend jaar geleden loodzware zwerfkeien te verplaatsen om er graven mee te bouwen. How they managed it, no one knows, but early farmers know how to move lead-heavy boulders to build tombs some five thousand years ago. ‘Hunebedden' worden de stenen grafkelders genoemd. 'Hunebeds' are called the stone tombs. Het zijn de tastbare monumenten van een boerenvolk dat het bestaan als jager-verzamelaar achter zich heeft gelaten en zich op vaste plekken is gaan vestigen. They are the tangible monuments of a farming people who left behind existence as hunter-gatherers and settled in permanent places.

Begraafplaatsen Cemeteries

De hunebedbouwers zijn niet de vroegste boeren in Nederland: het zijn relatieve laatkomers. The hunebed builders are not the earliest farmers in the Netherlands: they are relative latecomers. De eerste boeren zijn de zogenoemde ‘bandkeramiekers' van zevenduizend jaar geleden in het Limburgse heuvelland. The first farmers are the so-called "band ceramics" of seven thousand years ago in the Limburg hill country. Zo'n tweeduizend jaar later vestigen de hunebedbouwers zich in Nederland. Some two thousand years later, hunebed builders settled in the Netherlands. Het weinige dat zij hebben nagelaten, ligt meestal verscholen in de grond. The little they left behind is usually hidden in the ground. Maar in de provincies Drenthe en Groningen liggen hun sporen gewoon aan de oppervlakte. But in the provinces of Drenthe and Groningen, their tracks are just on the surface. Het zijn hunebedden, gemaakt van reusachtige stenen die door mensenhanden geordend en op elkaar gestapeld zijn. They are dolmens, made of giant stones arranged and stacked by human hands. De hunebedden dienen als gemeenschappelijke begraafplaats. The dolmens serve as communal burial grounds. Dit soort stenen grafkelders is in die tijd niet ongewoon: in heel Europa zijn er wel 35.000 gevonden. These types of stone tombs were not uncommon at the time: as many as 35,000 have been found throughout Europe. Hier worden ze gebouwd van enorme zwerfkeien, die tijdens een van de ijstijden, zo'n 150.000 jaar geleden, vanuit Scandinavië hiernaartoe zijn geschoven. Here they are built of huge boulders, which were pushed here from Scandinavia during one of the ice ages, about 150,000 years ago.

Levenswijze Lifestyle

De hunebedbouwers wonen in boerderijen van hout en leem, gebruiken houten en stenen werktuigen en maken potten van klei om voorraden in te bewaren. The hunebed builders lived in farms made of wood and clay, used wooden and stone tools, and made clay pots to hold supplies. Zulke potten zitten ook bij de grafgeschenken die ze aan de gestorvenen meegeven. Such jars are also among the grave gifts they give to those who have died. Vanwege hun vorm noemen archeologen die ‘trechterbekers'. Because of their shape, archaeologists call them "funnel cups. We kunnen de levenswijze van de hunebedbouwers reconstrueren op basis van bodemvondsten die in en rond de hunebedden worden gedaan. We can reconstruct the way of life of the hunebed builders based on soil finds made in and around the hunebed sites. Maar het is nog steeds niet helemaal duidelijk hoe deze mensen erin slagen om stenen van soms wel twintigduizend kilo van de grond te krijgen. But it is still not entirely clear how these people manage to get stones weighing up to twenty thousand pounds off the ground. Waarschijnlijk maken ze van aarde een soort oprit en gebruiken ze ronde boomstammetjes om de stenen overheen te laten rollen. They are probably making a kind of ramp out of earth and using round logs to roll the stones over. Als de stenen op hun plek liggen, wordt de grond eronder weggegraven zodat er een grafkamer ontstaat. Once the stones are in place, the soil beneath them is dug away to create a burial chamber.

Uitvindingen Inventions

De hunebedden passen in een langdurige periode van prehistorische ontdekkingen en uitvindingen die van grote invloed zijn geweest op de ontwikkeling van Europa. The dolmens fit into a prolonged period of prehistoric discoveries and inventions that had a major impact on the development of Europe. Vanaf 3000 voor Chr. From 3000 BC. gaan mensen voor het eerst op grotere schaal metaal gebruiken: goud, koper en brons. people start using metal on a larger scale for the first time: gold, copper and bronze. Er ontstaan handelsnetwerken door heel Europa om aan metalen voorwerpen te komen. Trade networks emerge throughout Europe to obtain metal objects. Groepen migranten uit het huidige Oekraïne en Rusland trekken deze kant op en nemen uitvindingen zoals het wiel en de wagen met zich mee. Groups of migrants from present-day Ukraine and Russia headed in this direction, bringing with them inventions such as the wheel and chariot. En ook hun taal die de basis vormt voor de grootste talenfamilie ter wereld, de Indo-Europese talen. And also their language that is the basis for the largest language family in the world, the Indo-European languages. Zowel in de talen die in Europa gesproken worden, als in het huidige DNA van Europeanen en Nederlanders is deze migratiegolf nog terug te zien. Both in the languages spoken in Europe and in the current DNA of Europeans and Dutch, this wave of migration can still be seen.

Monument

In Drenthe zijn 52 hunebedden bewaard gebleven, in Groningen twee. There are 52 hunebeds preserved in Drenthe and two in Groningen. Het moeten er echter veel meer zijn geweest. However, there must have been many more. In de loop der eeuwen zijn heel wat hunebedden verdwenen omdat de stenen bijvoorbeeld als bouwmateriaal werden gebruikt. Over the centuries, many dolmens have disappeared because the stones were used as building materials, for example. Vanaf de zeventiende eeuw ontstaat er meer aandacht voor de waarde van de hunebedden. Beginning in the seventeenth century, more attention began to be paid to the value of the dolmens. Dit leidt in 1734 tot een monumentenwet, die moet voorkomen dat de hunebedden worden vernield. This led to a monument law in 1734 to prevent the destruction of the dolmens.